Uit een stresstest van vijf Afrikaanse banksystemen is gebleken dat sommige kredietverstrekkers in de regio failliet kunnen gaan als natuurverliezen de winsten van land- en bosbouwbedrijven waaraan ze leningen hebben verstrekt, doen dalen.

De analyse in Zambia, Ghana, Rwanda, Marokko en Mauritius toonde aan dat bedrijven in bepaalde sectoren hun winsten de komende twee decennia kunnen zien halveren als effecten zoals ontbossing en het verlies van bestuivers zoals bijen genegeerd blijven worden.

"Afrika is afhankelijk van de natuur... als we niet coördineren hoe we omgaan met de risico's die voortkomen uit de natuur, de klimaatverandering, dan kunnen we een aantal systeemrisico's en besmettingseffecten op de financiële sector in Afrika gaan zien," zei Oswald Mungule, een senior analist bij de Bank of Zambia die betrokken was bij het onderzoek.

De waarschuwing komt in de aanloop naar de VN-biodiversiteitsconferentie COP16 in Colombia in oktober, waar wereldleiders onder toenemende druk staan om verdere vernietiging van belangrijke ecosystemen te voorkomen.

De nieuwe stresstest, die voortborduurt op een eerste analyse uit 2022 en exclusief werd gedeeld met Reuters, is de eerste sinds een wereldwijde overeenkomst die dat jaar tijdens COP15 in Toronto werd gesloten om te kijken hoe economisch destabiliserend biodiversiteitsverlies zou kunnen zijn.

Het World Economic Forum schat dat bijna twee derde van de economische output van Afrika in hoge of gemiddelde mate afhankelijk is van de natuurlijke omgeving.

Uit de stresstests, die werden gecoördineerd door de African Natural Capital Alliance (ANCA) in samenwerking met het Britse ontwikkelingsagentschap FSD Africa en adviesbureau McKinsey, bleek dat de landbouw-, mijnbouw- en voedselsectoren voor de meest acute uitdagingen stonden.

Als er de komende 25 jaar weinig wordt gedaan, zullen de landbouwbedrijven in Ghana en de mijnbouwbedrijven in Zambia naar verwachting hun winsten met respectievelijk 50% en 32% zien dalen, waardoor er negatieve terugkoppelingen ontstaan voor de banken.

"De cumulatieve verwachte kredietverliezen (in de vijf landen) zouden tegen 2050 met 21% kunnen toenemen als er geen positieve natuurmaatregelen worden genomen," zei Dorothy Maseke, hoofd van ANCA en FSD Africa Nature Lead. "Het schetst een zeer somber beeld."

PROBLEMEN IN HET VERSCHIET

Mungule, ambtenaar van de Zambiaanse centrale bank, legde uit dat een ander groot probleem het risico op voedseltekorten was, die volgens de geschiedenis zowel de inflatie als de rente opdrijven.

Een ernstige droogte in Zambia heeft het afgelopen jaar geleid tot een stijging van de voedselprijzen, die meer dan 50% van de CPI-korf van het land uitmaken.

Bovenop een nationale schuldencrisis die nu pas wordt opgelost, betekent dit dat bijna 14% van de leningen die de commerciële banken van Zambia aan land- en bosbouwbedrijven hebben verstrekt, nu "non-performing" zijn, een aantal dat waarschijnlijk nog zal stijgen.

Volgens gegevens van het IMF draagt de landbouw traditioneel minder dan 4% bij aan het BBP van Zambia, maar de mijnbouwsector, die volgens het onderzoek de komende decennia meer dan 30% minder winst zou kunnen maken, heeft een veel groter aandeel van 17,5%.

Om te proberen deze problemen te beperken, dringt de centrale bank van Zambia erop aan om minder leningen te verstrekken aan mijnbouwbedrijven en meer aan bedrijven met groenere, natuurvriendelijkere activiteiten.

De centrale bank wil ook regelmatig klimaatstresstests uitvoeren op het banksysteem en vraagt zich aan om lid te worden van het Network of Central Banks and Supervisors for Greening the Financial System (NGFS), voegde Mungule eraan toe.

Maseke zei dat ANCA nu 'memorandums of understanding' heeft met vier Afrikaanse landen, waaronder Zambia, om te helpen bij de beleidsvorming, en streeft ernaar om er tegen het einde van het jaar in totaal acht te ondersteunen.

De resultaten van de stresstests voor individuele banken werden niet bekendgemaakt, maar er werden drie hoofdscenario's beoordeeld: een scenario waarbij wordt aangenomen dat er geen extra maatregelen worden genomen om de natuur- en klimaatrisico's aan te pakken; een tweede waarbij overheden de regels aanscherpen maar bedrijven traag handelen; en een derde waarbij ze samen gecoördineerde maatregelen nemen.

Als bedrijven in staat zijn om hun impact op de natuur te verminderen en hun prijzen aan te passen aan de kosten waarmee ze te maken krijgen, zou de klap voor de winst 78% tot 27% lager kunnen uitvallen, zo bleek uit het onderzoek. (Aanvullende rapportage door Marc Jones Bewerking door Christina Fincher)