Verzekeringspremies stijgen wereldwijd door de stijgende inflatie en rentestijgingen. Maar de herverzekeringstarieven in Zuid-Afrika overtreffen de wereldwijde trend - in sommige gevallen verdrievoudigen ze - omdat verzekeraars worstelen met een ongekende schadelast, zo vertelden zes leidinggevenden uit de sector aan Reuters.

Dat is grotendeels te wijten aan zware uitbetalingen voor bedrijfsschadeclaims in het eerste jaar van de pandemie, schade en plunderingen tijdens de rellen van 2021 en zware overstromingen vorig jaar.

"Vanuit herverzekeringsperspectief hebben we de drie grootste catastrofegebeurtenissen gehad die deze markt ooit heeft gehad in termen van verzekerde verliezen," zei Andy Tennick, directeur van de Zuid-Afrikaanse dochteronderneming van Africa Reinsurance Corporation.

Herverzekeringsbedrijven dekken verzekeringsmaatschappijen tegen grote catastrofale gebeurtenissen die hen anders zouden overweldigen, waardoor ze risico's kunnen beheren en minder kapitaal hoeven aan te houden voor uitbetalingen. Als de herverzekeringstarieven stijgen, hebben verzekeringsmaatschappijen de neiging om deze stijgingen door te berekenen aan hun klanten.

Dat helpt nu om hogere verzekeringspremies toe te voegen aan de groeiende lijst van problemen waar de Zuid-Afrikanen al mee worstelen en zou ertoe kunnen leiden dat veel mensen bij een stroomstoring zware verliezen lijden omdat herverzekeraars de dekking beperken.

De relatief welvarende, ontwikkelde economie van Zuid-Afrika en de bijna drie decennia durende politieke stabiliteit hebben de groei van de sector gestimuleerd en herverzekeraars aangetrokken.

De schijnbare isolatie van het land tegen natuurrampen zoals tropische stormen en aardbevingen maakte het risicoprofiel aantrekkelijker dan Australië, Japan en delen van Noord-Amerika en Europa.

Aan het begin van de pandemie was Zuid-Afrika goed voor meer dan 70% van de $68 miljard aan bruto geboekte verzekeringspremies in Afrika, volgens een onderzoek uit 2020 van bedrijfsadviesbureau McKinsey & Company.

Het land stond op de vijfde plaats in de wereld wat betreft totale premies als percentage van het bruto binnenlands product.

Toen kwam COVID-19 en een vloedgolf van bedrijfsschadeclaims toen overheidsbeperkingen veel bedrijven dwongen om tijdelijk de deuren te sluiten.

Politiek aangewakkerde rellen en plunderingen in 2021 veroorzaakten volgens één schatting zo'n $3,2 miljard aan schade. En verzekeraars maken zich zorgen dat een van de hoogste werkloosheidscijfers ter wereld - meer dan 43% van de 15- tot 34-jarigen is werkloos - dergelijke onrust tot een systematisch risico maakt.

Overstromingen hebben vorig jaar de provincie KwaZulu-Natal in het oosten van het land verwoest. Volgens het Swiss Re Institute, de onderzoekstak van Swiss Re, een van de grootste herverzekeraars ter wereld, zouden de totale economische verliezen van Zuid-Afrika door natuurrampen in 2022 oplopen tot $3,5 miljard.

Ongeveer $1,4 miljard van deze verliezen waren verzekerd, maar door jaren van slechte marktomstandigheden en te laag geprijsde risico's werden verzekeraars overspoeld en kregen herverzekeraars de rekening gepresenteerd.

"De herverzekeringsmarkt heeft het grootste deel van de verzekerde verliezen gedragen," zegt Priyen Mehta, marktleider voor de property en casualty herverzekeringsactiviteiten van Swiss Re in zuidelijk Afrika.

HOGERE PREMIES, MINDER DEKKING

Als gevolg van deze herhaalde klappen halen grote herverzekeraars hun Zuid-Afrikaanse doelstellingen voor het rendement op eigen vermogen niet - een maatstaf voor de efficiëntie waarmee een bedrijf winst genereert. En ze scherpen nu de voorwaarden van hun overeenkomsten met verzekeringsmaatschappijen aan.

"Grote sectorverliezen in de afgelopen jaren ... hebben de noodzaak versneld om de verzekerings- en herverzekeringsvoorwaarden terug te brengen naar wereldwijde niveaus," aldus Mehta.

Hoewel vijf herverzekeraars met wie Reuters contact opnam geen gegevens wilden verstrekken over hoe het snel verschuivende risicoprofiel van Zuid-Afrika hun activiteiten heeft beïnvloed, zeiden twee verzekeringsmaatschappijen en een bank met een verzekeringstak dat ze hun dekking beperken en hun tarieven verhogen.

Garth Napier, directeur van Old Mutual Insure, de algemene verzekeringstak van Old Mutual Ltd, vertelde Reuters dat de tarieven voor zijn catastrofe programma's met herverzekeraars de afgelopen drie jaar tot 60% zijn gestegen.

Herverzekeraars dringen er ook bij verzekeringsmaatschappijen op aan om zogenaamde "specifieke gevaren" in hun polissen op te nemen in plaats van een algemene dekking voor rampen aan te bieden.

Paul Hanratty, chief executive van Sanlam Ltd, een van de grootste verzekeraars van Zuid-Afrika, vertelde aan Reuters dat hij de afgelopen vijf jaar een twee- tot drievoudige sprong in herverzekeringspremies heeft gezien.

"Dat is duizelingwekkend om over na te denken," zei hij, eraan toevoegend dat het domino-effect voor consumenten tweeledig is, omdat herverzekeraars niet alleen de tarieven verhogen, maar ook het aantal gebeurtenissen dat ze dekken terugschroeven.

"Dus de dekking is verminderd en de premie is gestegen. Nu betaalt u 30% tot 40% meer voor veel minder dekking.

FALEN VAN HET ELEKTRICITEITSNET

Er is één specifiek gevaar waar iedereen aan denkt.

Tientallen jaren van verwaarlozing hebben het staatsenergienetwerk Eskom lamgelegd, waardoor er dagelijks urenlange geplande stroomonderbrekingen nodig zijn.

Deskundigen waarschuwen dat het elektriciteitsnet - ooit de hoeksteen van de meest geavanceerde economie van Afrika - nu dreigt in te storten omdat de verouderende vloot van kolengestookte centrales van Eskom, die voortdurend kapot gaan, niet aan de stijgende vraag naar elektriciteit kunnen voldoen.

Het uitvallen van het elektriciteitsnet zou Zuid-Afrika in een landelijke black-out storten die weken zou kunnen duren.

Verzekeringsmaatschappijen en hun herverzekeraars maken zich zorgen dat de ernstige en verstrekkende gevolgen van een dergelijke gebeurtenis voor de bedrijfsvoering en basisdiensten een stortvloed aan claims zou veroorzaken, aldus Tennick van Africa Re.

Sommige verzekeraars, op eigen initiatief of op aandringen van herverzekeraars, laten hun klanten al weten dat hun polissen de uitval van het elektriciteitsnet niet zullen dekken, bevestigden verzekeringsmedewerkers.

Maar een herverzekeraar benadrukte dat het plaatje veel genuanceerder is en dat verzekeraars nog steeds aan het risico zullen worden blootgesteld.

Als een langdurige stroomuitval bijvoorbeeld grootschalige onrust onder de bevolking zou veroorzaken, zouden verzekeraars waarschijnlijk nog steeds claims moeten honoreren die verband houden met plundering en vernieling van eigendommen.

Verzekeringsdekking is bedoeld om bescherming te bieden tegen verliezen als gevolg van geïsoleerde, onverwachte gebeurtenissen, aldus Tennick.

"Maar als iedereen dat verlies gaat lijden omdat het nutsbedrijf instort, dan kunnen we ons dat niet veroorloven."