Tijdens de COP27-klimaatbesprekingen in Egypte waarschuwden VN-experts vorige week dat veel milieuclaims van bedrijven neerkwamen op "loze kreten en een hype". Dit zou campagnevoerders kunnen aanmoedigen om meer rechtszaken te beginnen tegen achterblijvers op het gebied van klimaatactie.

Ondertussen gaan de rechtszaken tegen Big Oil gestaag door, en klimaatactivisten boekten in 2021 een opmerkelijke overwinning op het wereldtoneel toen een Nederlandse rechtbank Royal Dutch Shell veroordeelde om de uitstoot drastisch te verminderen. In de Verenigde Staten blijven steden en staten op koers in hun eerste pogingen om Exxon, BP en anderen voor de rechter te slepen, in de hoop dat ze de bedrijven kunnen laten meebetalen aan klimaataanpassingsmaatregelen zoals zeeweringen en energie-efficiëntie-upgrades. De oliemaatschappijen zeggen dat ze niet verantwoordelijk kunnen worden gehouden voor een wereldwijd fenomeen als klimaatverandering en dat beleidsveranderingen van regeringen moeten komen, niet van rechtbanken.

Hieronder vindt u een aantal van de nieuwste doelwitten van klimaatrechtszaken.

KUNSTSTOFFEN

Bedrijven die plastic maken en op de markt brengen, dat afkomstig is van fossiele brandstoffen, hebben zich wereldwijd verdedigd tegen een groeiende reeks rechtszaken die gericht zijn op het afval van het alomtegenwoordige verpakkingsmateriaal.

In juli verleende een Amerikaanse federale rechter in Californië voorlopige goedkeuring voor een schikking van $10 miljoen nadat het Amerikaanse bedrijf Keurig was aangeklaagd door consumenten die het bedrijf ervan beschuldigden dat het zijn K-cups ten onrechte als recyclebaar verkocht, ook al zijn ze dat op veel plaatsen niet. Keurig heeft overtredingen en aansprakelijkheid ontkend.

Een andere aanklacht, die in 2020 door de Amerikaanse milieugroep Earth Island Institute werd ingediend bij een staatsrechtbank in Californië tegen Coca-Cola, Pepsi, Nestlé en verschillende andere wereldwijde consumptiegoederenbedrijven, is bedoeld om deze bedrijven aansprakelijk te stellen voor hun vermeende bijdragen aan plasticvervuiling. De aanklacht gaat over openbare overlast, schending van garantie en nalatigheid.

De bedrijven hebben de beschuldigingen in de rechtszaken ontkend, maar hebben publiekelijk beloofd om te werken aan het voorkomen van plasticvervuiling. In januari riepen Coca-Cola, Pepsi en andere internationale merken op tot een wereldwijd pact om plasticvervuiling tegen te gaan, onder andere door de productie van plastic te verminderen.

Internationaal hebben klimaatactivisten plasticfabrikanten aangepakt door bouwvergunningen van de overheid aan te vechten voor faciliteiten die plastic produceren. Een rechtszaak die dit jaar is aangespannen door het in Londen gevestigde milieu-advocatenkantoor ClientEarth en andere non-profitorganisaties probeert een $3,1 miljard kostende fabriek voor de productie van plastic, die door de Britse petrochemische reus Ineos in België is voorgesteld, om zeep te helpen. De fabriek zou schaliegas uit fracked shale omzetten in ethyleen, een belangrijke bouwsteen voor duurzame plastics en plastics voor eenmalig gebruik, volgens het Amerikaanse Environmental Protection Agency.

Ineos heeft niet gereageerd op een verzoek om commentaar, maar heeft gezegd dat de fabriek de grootste petrochemische investering in het gebied in tientallen jaren is en duizenden banen zou creëren.

VOEDSELINDUSTRIE

Klimaatactivisten hebben het ook gemunt op de voedselindustrie, en beweren dat bedrijven overdrijven hoe klimaatvriendelijk hun producten zijn.

Het Zweedse Oatly, dat zijn alternatieve havermelk aanprijst als het resultaat van een minder waterintensief proces dan dat van traditionele zuivelmelk, kreeg in 2021 drie rechtszaken aan zijn broek van investeerders die in de Amerikaanse federale rechtbank in New York beweerden dat de beweringen neerkwamen op "greenwashing", waarbij een bedrijf zijn activiteiten aanprijst als duurzamer voor het milieu dan ze zijn. Een woordvoerder van Oatly wilde geen commentaar geven op lopende rechtszaken.

In Denemarken kreeg de grootste varkensvleesproducent van de Europese Unie, Danish Crown, vorig jaar een rechtszaak aan zijn broek waarin werd beweerd dat het bedrijf zijn klimaatvoetafdruk verkeerd voorstelt door middel van marketing waarin staat dat zijn productie "klimaatvriendelijker is dan u denkt". Danish Crown reageerde niet op een verzoek om commentaar, maar heeft beloofd de uitstoot van broeikasgassen in 2030 met 50% te hebben verminderd.

Een rechtszaak die is aangespannen door inheemse groepen in Frankrijk beweert dat de Franse supermarktketen Casino systematisch mensenrechten en milieuwetten heeft geschonden door rundvlees te verkopen dat in verband wordt gebracht met landroof en ontbossing in het regenwoud van de Amazone. De aanklacht stelt dat het bedrijf een Franse "waakzaamheidswet" uit 2017 overtreedt, die vereist dat bedrijven mensenrechtenschendingen en milieuschendingen in toeleveringsketens vermijden. Het bedrijf beweert dat het een streng beleid heeft met criteria waaraan leveranciers moeten voldoen, waaronder "geen ontbossing in het Amazonegebied" en geen slavenachtige arbeidsomstandigheden.

BANKEN EN BELEGGINGSONDERNEMINGEN

De financiële reuzen in de wereld worden geconfronteerd met claims van consumenten die zeggen dat ze er niet in slagen om milieuschade te beperken en dat ze bepaalde investeringen verkeerd voorstellen als milieuvriendelijk.

Een groep non-profitorganisaties voor het milieu kondigde in oktober aan dat ze in Frankrijk een juridische procedure zijn gestart tegen BNP Paribas, die de non-profitorganisatie de "grootste financier van de uitbreiding van fossiele brandstoffen in Europa" noemde. De groep beweert dat de investeringen in fossiele brandstoffen in strijd zijn met de Franse wet op de waakzaamheid die bedrijven verplicht om milieuschade te identificeren en te beperken. De groep, geleid door Oxfam Frankrijk en Friends of the Earth Frankrijk, noemde de stap een "ongekende juridische actie". BNP Paribas reageerde niet op een verzoek om commentaar.

Een Duitse consumentengroep klaagde in oktober DWS, de vermogensbeheermaatschappij van Deutsche Bank, aan op beschuldiging van een onjuiste voorstelling van de groene geloofsbrieven van een fonds in marketingmateriaal. De aanklacht beweert dat DWS beleggers vertelde dat het 0% belegt in controversiële sectoren zoals steenkool, maar elders aangaf dat inkomsten uit de steenkoolindustrie goed zijn voor maar liefst 15% van de inkomsten van het fonds. DWS heeft herhaaldelijk ontkend beleggers te hebben misleid.