Ongeïdentificeerde overheden houden smartphonegebruikers in de gaten via pushmeldingen van hun apps, zo waarschuwde een Amerikaanse senator woensdag.

In een brief aan het Ministerie van Justitie zei senator Ron Wyden dat buitenlandse ambtenaren de gegevens van Alphabet's Google en Apple opeisen. Hoewel de details schaars waren, schetst de brief nog een ander pad waarlangs overheden smartphones kunnen volgen.

Allerlei apps vertrouwen op pushmeldingen om smartphonegebruikers te waarschuwen voor inkomende berichten, het laatste nieuws en andere updates. Dit zijn de hoorbare "dings" of visuele indicatoren die gebruikers krijgen wanneer ze een e-mail ontvangen of wanneer hun sportteam een wedstrijd wint. Wat gebruikers zich vaak niet realiseren, is dat bijna al deze meldingen via de servers van Google en Apple gaan.

Dat geeft de twee bedrijven een uniek inzicht in het verkeer dat van die apps naar hun gebruikers stroomt, en plaatst ze op hun beurt "in een unieke positie om overheidstoezicht op het gebruik van bepaalde apps door gebruikers te vergemakkelijken", aldus Wyden. Hij vroeg het Ministerie van Justitie om "beleidsregels in te trekken of aan te passen" die openbare discussies over het bespioneren van pushberichten in de weg stonden.

In een verklaring zei Apple dat de brief van Wyden hen de opening gaf die ze nodig hadden om meer details met het publiek te delen over hoe overheden pushmeldingen bewaakten.

"In dit geval verbood de federale overheid ons om informatie te delen," zei het bedrijf in een verklaring. "Nu deze methode openbaar is geworden, werken we onze transparantierapportage bij om dit soort verzoeken gedetailleerd te vermelden."

Het Ministerie van Justitie heeft niet gereageerd op vragen over het toezicht op pushmeldingen en of het Apple of Google heeft verhinderd erover te praten. Google antwoordde niet op vragen om commentaar.

Wydens brief vermeldde een "tip" als de bron van de informatie over de surveillance. Zijn medewerkers gingen niet verder in op de tip, maar een bron die bekend is met de zaak bevestigde dat zowel buitenlandse als Amerikaanse overheidsinstanties Apple en Google hebben gevraagd om metadata met betrekking tot pushmeldingen om bijvoorbeeld anonieme gebruikers van berichtenapps te kunnen koppelen aan specifieke Apple- of Google-accounts.

De bron weigerde de buitenlandse regeringen te noemen die betrokken zijn bij de verzoeken, maar beschreef ze als democratieën die geallieerd zijn met de Verenigde Staten.

De bron zei niet te weten hoe lang dergelijke informatie al op die manier verzameld werd.

De meeste gebruikers denken weinig na over pushmeldingen, maar ze hebben af en toe de aandacht getrokken van technologen vanwege de moeilijkheid om ze in te zetten zonder gegevens naar Google of Apple te sturen.

Eerder dit jaar zei de Franse ontwikkelaar David Libeau dat gebruikers en ontwikkelaars zich vaak niet bewust waren van de manier waarop hun apps gegevens naar de Amerikaanse techgiganten stuurden via pushmeldingen, en hij noemde ze "een privacy-nachtmerrie". (Verslaggeving door Raphael Satter; Redactie door Stephen Coates)