De grootste economie van Europa is ook een van de meest agressieve pleitbezorgers in de regio voor een verschuiving van energiesystemen weg van fossiele brandstoffen, en leidt het continent in emissiereductiedoelstellingen en investeringen in hernieuwbare energievoorzieningen.

Duitsland is echter ook de thuisbasis van Europa's grootste chemische sector die kunststoffen, verf, zuren en andere belangrijke grondstoffen produceert die van cruciaal belang zijn voor fabrikanten en zware industrieën die de ruggengraat van de Duitse economie vormen.

En aangezien de meeste chemische fabrieken op aardgas of steenkool draaien en ruwe olie als belangrijkste grondstof gebruiken, vormen de plannen van Duitsland om het gebruik van fossiele brandstoffen de komende decennia af te bouwen een potentiële existentiële bedreiging voor de hele chemische sector.

De levensvatbaarheid van zo'n belangrijk segment van de Duitse economie garanderen, zelfs als het energiesysteem van het land wordt aangepast, zal de komende jaren een belangrijke test zijn voor beleidsmakers en bedrijfsplanners.

KRITIEKE STABILITEIT

Een slecht beheerde ineenstorting van de chemische toeleveringsketen zou een zware slag kunnen toebrengen aan de rest van de Duitse productie-economie, die afhankelijk is van een overvloed aan betaalbare grondstoffen om haar eigen producten te maken.

De sector is ook een belangrijke werkgever die grote toeleveringsketens van grondstoffen en eindproducten in stand houdt, dus een neergang zou in heel Europa aanzienlijke werkloosheidsrisico's met zich mee kunnen brengen.

Toch zou een succesvolle begeleiding van de chemische industrie door de energietransitie van het land, inclusief het in staat stellen van chemische producenten om hun eigen energievoorziening en -output koolstofvrij te maken, een vitaal concurrentievoordeel voor de algehele Duitse economie in stand houden.

Bovendien zou een gemoderniseerde en emissiearme chemische sector, die suites van kritieke producten voor andere industrieën genereert, een vitale exportbron kunnen worden voor Duitsland, dat de ambitie heeft om wereldleider te worden in het hele energietransitiespectrum, ook op het gebied van recycling van plastic afval.

HARD 2022, PROBEREN 2023

Voordat de Duitse chemiesector aan moderniseringsinspanningen kan beginnen, moet hij zich echter eerst herstellen van het zware jaar 2022, waarin de productie van chemicaliën volgens de Duitse Vereniging voor Chemische Producten (VCI) met 10% daalde door de stijgende energiekosten, de petrochemische productie met 15,5% daalde en een op de vier bedrijven in de sector verlies leed.

De sterk afgenomen bedrijfsactiviteit zorgde vorig jaar ook voor een daling in het chemicaliënverbruik, maar toen de economische activiteit zich in 2023 herstelde, heeft een aanhoudend tekort aan belangrijke chemische producten de Duitse chemicaliënprijzen opgedreven tot bijna recordhoogten boven die van andere producenten.

Volgens gegevens van Polymerupdate liggen de Duitse prijzen voor polyvinylchloride (PVC), dat wordt gebruikt voor buizen, draadisolatie en in de bouwsector, momenteel bijna 90% hoger dan hetzelfde product dat in Zuidoost-Azië wordt aangeboden.

Duits high impact polystyreen, dat wordt gebruikt voor borden, verpakkingen, speelgoed en meubilair, wordt verhandeld tegen een prijs die ongeveer 50% boven de Aziatische prijzen ligt, terwijl lineair polyethyleen met lage dichtheid, dat wordt gebruikt voor zakken en wikkels, ongeveer 80% boven de prijzen in de Verenigde Staten ligt.

Zelfs de prijzen van vinylchloride, het belangrijkste basisingrediënt om PVC en andere producten te maken, worden verhandeld tegen een zeldzame aanhoudende premie ten opzichte van de Chinese vinylchloride-prijzen, die historisch gezien duurder zijn dan de Duitse prijzen, zo blijkt uit gegevens van Polymerupdate.

SCHADE GEDAAN

De aanhoudend hoge prijzen van Duitse chemische producten ten opzichte van internationale concurrenten hebben twee belangrijke schadelijke gevolgen.

Ten eerste hebben de hoge prijskaartjes de moeizaam verworven reputatie van de Duitse chemische sector als betrouwbare en kostenconcurrerende leverancier van kritieke producten ondermijnd, terwijl ze het wereldwijde bereik en de kostenvoordelen van rivaliserende leveranciers op andere markten aan het licht brachten.

Ten tweede hebben de hoge kosten voor chemicaliën pijn gedaan bij kostengevoelige consumenten, waaronder productiebedrijven die ook getroffen zijn door hoge energierekeningen en die hun kosten onder controle willen houden om te kunnen overleven.

Veel van deze bedrijven bevinden zich in een bijzonder moeilijke situatie in Duitsland, dat Europa's grootste importeur van Russisch aardgas was en dat blijft worstelen met energieprijzen die ver boven de langetermijngemiddelden blijven.

Elk groot industrieel segment, van basisfabrikanten en machinefabrikanten tot producenten van auto's uit het hogere segment, is volgens gegevens van VCI getroffen door sterke stijgingen van de producentenprijzen in Duitsland.

Producenten van bulkgoederen zoals metalen, papierwaren en aardolieproducten zijn bijzonder hard getroffen en zagen de producentenprijzen in 2022 met respectievelijk 26,5%, 29,8% en 40% stijgen.

Deze zelfde bedrijven zijn doorgaans grote afnemers van goederen die door de Duitse chemiesector worden geproduceerd, maar zijn momenteel niet in staat om hogere prijzen te betalen voor industriële inputs die gemakkelijk en veel goedkoper van andere leveranciers kunnen worden betrokken.

Als de Duitse chemiesector zijn eigen toekomst op lange termijn veilig wil stellen, moet hij op de een of andere manier de verloren zaken bij de grondstoffenproducenten terugwinnen door de productprijzen gestaag te laten dalen ten opzichte van concurrerende aanbiedingen.

Duitse chemieproducenten moeten ook hun eigen groene geloofsbrieven ontwikkelen en onder de aandacht brengen om de vraag van klimaatbewuste klanten met hogere marges vast te houden, die onder druk staan van hun eigen consumenten en investeerders om schone toeleveringsketens te garanderen.

In zijn eentje kan de chemiesector moeite hebben om zowel de kosten te drukken als zijn eigen productlijnen en uitstootvoetafdruk op te schonen.

Maar met strategische hulp van de overheid en industriële organisaties zouden de Duitse chemieproducenten een grote revisie kunnen doorvoeren die ervoor zou kunnen zorgen dat de sector een centrale rol blijft spelen in het hart van de Duitse economie, zelfs als de eigen energiesystemen en die van de klanten van de sector gestaag afstappen van fossiele brandstoffen. < De hier geuite meningen zijn die van de auteur, een columnist voor Reuters.>