"Zendaya verlaat poorten van Central Park," voerde Kashtanova in Midjourney in, een AI-programma dat lijkt op ChatGPT en dat oogverblindende illustraties produceert op basis van geschreven aanwijzingen. "Sci-fi scène toekomstig leeg New York ...."

Uit deze en nog honderden andere invoer ontstond "Zarya of the Dawn," een verhaal van 18 pagina's over een personage dat lijkt op de actrice Zendaya en dat honderden jaren in de toekomst door een verlaten Manhattan zwerft. Kashtanova ontving in september een auteursrecht en verklaarde op sociale media dat dit betekende dat kunstenaars recht hadden op wettelijke bescherming voor hun AI-kunstprojecten.

Dat duurde niet lang. In februari draaide het Amerikaanse Copyright Office plotseling bij, en Kashtanova werd de eerste persoon in het land die geen wettelijke bescherming meer had voor AI-kunst. De afbeeldingen in "Zarya" waren volgens het kantoor "niet het product van menselijk auteurschap". Het kantoor stond Kashtanova toe om het auteursrecht op het arrangement en de verhaallijn te behouden.

Nu is de artieste, met de hulp van een krachtig juridisch team, de grenzen van de wet opnieuw aan het testen. Voor een nieuw boek heeft Kashtanova een ander AI-programma gebruikt, Stable Diffusion, waarmee gebruikers hun eigen tekeningen kunnen inscannen en verfijnen met tekstaanwijzingen. De kunstenaar gelooft dat het beginnen met originele kunstwerken genoeg "menselijk" element zal bieden om de autoriteiten te overtuigen.

"Het zou heel vreemd zijn als het niet auteursrechtelijk beschermd zou zijn," zei de 37-jarige kunstenaar over zijn nieuwste werk, een autobiografische strip.

Een woordvoerder van het auteursrechtenbureau weigerde commentaar te geven. Midjourney weigerde ook commentaar te geven en Stability AI reageerde niet op verzoeken om commentaar.

RECORDS BREKEN

In een tijd waarin nieuwe AI-programma's zoals ChatGPT, Midjourney en Stable Diffusion klaar lijken te staan om menselijke expressie te transformeren terwijl ze records verbrijzelen wat betreft gebruikersgroei, is het rechtssysteem er nog steeds niet achter wie de eigenaar is van de output -- de gebruikers, de eigenaars van de programma's, of misschien helemaal niemand.

Het antwoord kan miljarden dollars kosten, aldus juristen.

Als gebruikers en eigenaars van de nieuwe AI-systemen auteursrechten zouden kunnen krijgen, dan zouden ze daar enorm van kunnen profiteren, aldus Ryan Merkley, voormalig hoofd van Creative Commons, een Amerikaanse organisatie die licenties uitgeeft om makers in staat te stellen hun werk te delen.

Bedrijven zouden bijvoorbeeld AI kunnen gebruiken om grote hoeveelheden goedkope afbeeldingen, muziek, video en tekst voor reclame, branding en entertainment te produceren en de rechten daarvan te bezitten. "Auteursrechtinstanties zullen onder enorme druk komen te staan om auteursrechten toe te kennen aan computergegenereerde werken," zei Merkley.

In de V.S. en veel andere landen heeft iedereen die zich bezighoudt met creatieve uitingen daar meestal direct wettelijke rechten op. Een registratie van het auteursrecht creëert een openbare registratie van het werk en stelt de eigenaar in staat om naar de rechtbank te stappen om zijn rechten af te dwingen.

Rechtbanken, waaronder het Hooggerechtshof van de V.S., hebben lang volgehouden dat een auteur een menselijk wezen moet zijn. Bij het afwijzen van wettelijke bescherming voor de "Zarya"-afbeeldingen, haalde het U.S. Copyright Office uitspraken aan waarbij wettelijke bescherming werd geweigerd voor een selfie die genomen was door een nieuwsgierige aap genaamd Naruto en voor een liedje dat volgens de aanvrager van het auteursrecht gecomponeerd was door "de Heilige Geest".

Eén Amerikaanse computerwetenschapper, Stephen Thaler uit Missouri, heeft volgehouden dat zijn AI-programma's een bewustzijn hebben en wettelijk erkend moeten worden als de makers van kunstwerken en uitvindingen die ze hebben gegenereerd. Hij heeft het U.S. Copyright Office aangeklaagd, een verzoekschrift ingediend bij het U.S. Supreme Court en heeft een patentzaak lopen bij het U.K. Supreme Court.

Ondertussen zijn veel artiesten en bedrijven die creatieve inhoud bezitten fel gekant tegen het toekennen van auteursrechten aan AI-eigenaars of -gebruikers. Zij beweren dat omdat de nieuwe algoritmen werken door zichzelf te trainen op enorme hoeveelheden materiaal op het open web, waarvan een deel auteursrechtelijk beschermd is, de AI-systemen wettelijk beschermd materiaal zonder toestemming opslokken.

Getty Images, een groep beeldend kunstenaars en eigenaars van computercode hebben afzonderlijk rechtszaken aangespannen tegen eigenaars van AI-programma's waaronder Midjourney, Stability AI en ChatGPT-ontwikkelaar OpenAI wegens schending van auteursrechten, wat de bedrijven ontkennen. Getty en OpenAI weigerden commentaar te geven.

Sarah Andersen, een van de kunstenaars, zei dat het toekennen van auteursrechten aan AI-werken "diefstal zou legitimeren".

MOEILIJKE VRAGEN

Kashtanova wordt gratis vertegenwoordigd door Morrison Foerster en zijn ervaren auteursrechtadvocaat Joe Gratz, die ook OpenAI verdedigt in een voorgestelde collectieve rechtszaak die is aangespannen namens eigenaren van auteursrechtelijk beschermde computercode. Het kantoor nam de zaak van Kashtanova op zich nadat een medewerker van het kantoor, Heather Whitney, een LinkedIn-post van de kunstenaar had gezien waarin ze juridische hulp zocht voor een nieuwe aanvraag nadat het auteursrecht op "Zarya" was afgewezen.

"Dit zijn moeilijke vragen met belangrijke gevolgen voor ons allemaal," zei Gratz.

Het Copyright Office zei dat het de "Zarya"-beslissing van Kashtanova had herzien nadat het had ontdekt dat de artiest op Instagram had gepost dat de afbeeldingen met behulp van AI waren gemaakt, wat volgens het Copyright Office niet duidelijk was in de oorspronkelijke aanvraag in september. Op 16 maart gaf het bedrijf openbare richtlijnen uit waarin aanvragers werden geïnstrueerd om duidelijk aan te geven of hun werk was gemaakt met behulp van AI.

De richtlijnen zeiden dat de populairste AI-systemen waarschijnlijk geen auteursrechtelijk beschermd werk creëren en "waar het om gaat is de mate waarin de mens de creatieve controle had".

'VOLLEDIG OPGEBLAZEN'

Kashtanova, die zich identificeert als niet-binaire persoon en "zij/hun" voornaamwoorden gebruikt, ontdekte Midjourney in augustus nadat de pandemie haar werk als fotograaf bij yogaretraites en extreme sportevenementen grotendeels had stilgelegd.

"Ik was helemaal ondersteboven," zei de kunstenaar. Nu de AI-technologie zich razendsnel ontwikkelt, is Kashtanova overgestapt op nieuwere tools waarmee gebruikers origineel werk kunnen invoeren en meer specifieke opdrachten kunnen geven om de uitvoer te controleren.

Om te testen in hoeverre menselijke controle het auteursrechtenbureau tevreden zal stellen, is Kashtanova van plan om een reeks auteursrechtaanvragen in te dienen voor individuele afbeeldingen uit de nieuwe autobiografische strip, elk gemaakt met een ander AI-programma, instelling of methode.

De kunstenares, die nu bij een start-up werkt die AI gebruikt om kindertekeningen in stripboeken om te zetten, maakte een paar weken geleden de eerste van deze afbeeldingen, getiteld "Rose Enigma".

Zittend achter een computer in hun appartement in Manhattan met één slaapkamer, demonstreerde Kashtanova hun nieuwste techniek: ze toverden een eenvoudige pen-en-papier schets die ze in Stable Diffusion hadden gescand op het scherm en begonnen deze te verfijnen door instellingen aan te passen en tekstaanwijzingen te gebruiken zoals "jonge cyborg vrouw" en "bloemen die uit haar hoofd komen".

Het resultaat was een buitenaards beeld, de onderste helft van het gezicht van een vrouw met rozen met lange stelen die het bovenste deel van haar hoofd vervingen. Kashtanova diende het op 21 maart in voor auteursrechtelijke bescherming.

De afbeelding zal ook verschijnen in Kashtanova's nieuwe boek. De titel is: "Voor mijn A.I. gemeenschap".