Zweden staat op het punt om lid te worden van de NAVO, mogelijk binnen enkele dagen, nadat het vorige week de laatste ratificatie heeft gekregen.

De oefeningen - waarbij meer dan 20.000 troepen uit meer dan een dozijn landen betrokken zijn - vinden plaats in het hoge noorden, dat getransformeerd wordt door de toetreding van Zweden en Finland, die hun lange geschiedenis van ongebondenheid de rug toekeerden nadat Rusland twee jaar geleden Oekraïne binnenviel.

In Bodoe in het noorden van Noorwegen vlogen Amerikaanse en Noorse F-35's samen met Finse F-18's en Zweedse Gripen-gevechtsvliegtuigen laag door de lucht boven de militaire basis Camp Bodin, als onderdeel van een eerste test van een gezamenlijk Scandinavisch luchtoperatiecentrum, een belangrijk onderdeel van de oefeningen.

"Het nieuwe concept is nu dat we proberen om nog verder te integreren en dat is mogelijk vanwege het nieuwe NAVO-lidmaatschap van Finland en het Zweedse NAVO-lidmaatschap dat er binnenkort aankomt," zei generaal-majoor Rolf Folland, hoofd van de Noorse luchtmacht en hoofd van het nieuwe centrum.

"Dan is het laatste obstakel voor totale integratie weggenomen en dat maakt het voor ons mogelijk om als één luchtmacht te kunnen werken in vredestijd, crisis en oorlog."

Meer dan 300 officieren en specialisten werken aan de coördinatie en besturing van de vliegtuigen die aan de oefeningen deelnemen, waarvan ongeveer de helft tijdelijk vanuit Camp Bodin opereert.

De oefeningen in het uiterste noorden van Noorwegen, Zweden en Finland maken deel uit van de overkoepelende Steadfast Defender 2024-oefeningen van het bondgenootschap, waarbij wordt geoefend hoe Amerikaanse troepen de Europese bondgenoten op de oostflank van de NAVO kunnen versterken en nieuwe regionale verdedigingsplannen op de proef kunnen stellen.

Ongeveer 90.000 troepen zullen deelnemen aan de bredere NAVO-oefeningen die tot mei lopen en die meer dan 50 schepen, vliegtuigen, tanks en andere gepantserde voertuigen omvatten.

NOORDSE VLOOT

Zweden, Noorwegen, Finland en Denemarken zijn vorig jaar overeengekomen om te beginnen met het opzetten van een verenigde Noordse luchtverdediging om de toenemende dreiging van Rusland tegen te gaan.

De integratie van de Noordse luchtmachten zal leiden tot een regionale vloot van ongeveer 250 gevechtsvliegtuigen, vergelijkbaar met die van een militaire macht als Groot-Brittannië, en zal een geloofwaardige afschrikking bieden tegen mogelijke aanvallers.

"Dit zal een enorme bijdrage leveren in termen van luchtmacht en controle over het luchtruim boven de hele Baltische, Noordse en noordelijke regio," aldus William Alberque van het International Institute for Strategic Studies, een toonaangevend onderzoekscentrum.

Zweden, dat al twee eeuwen geen oorlog meer heeft gevoerd, is de afgelopen decennia steeds dichter bij de NAVO gekomen - deels omdat het eigen leger werd teruggeschroefd na de ineenstorting van de Sovjet-Unie - en heeft deelgenomen aan missies in landen als Libië.

"We hebben veel sterke punten als het gaat om het opereren en verbinden van onze systemen met elkaar en we kunnen dat inbrengen in de Noordse landen en in de NAVO," zei generaal-majoor Jonas Wikman, hoofd van de Zweedse luchtmacht.

Tot de sterke punten van Zweden behoren een vloot Gripens, een robuust gevechtsvliegtuig dat minuten na de landing klaargemaakt kan worden voor nieuwe missies en dat vanaf kleine tijdelijke vliegvelden kan opereren, een vermogen dat de interesse van bondgenoten wekt.

"Op dit moment kijken zowel de NAVO als de VS behoorlijk naar Zweden en Finland," zei kolonel Peter Greberg, commandant van de 21e vleugel van de Zweedse luchtmacht, in de marge van een demonstratie van de straaljager in Lulea, in het noorden van Zweden.

"Ik had hier vorige week een NAVO-generaal die ons juist bezocht om naar dit concept te kijken."

De Zweedse strijdkrachten zouden wel eens lid van de NAVO kunnen worden voordat de huidige oefeningen echt voorbij zijn. "Ik heb een fles champagne klaarstaan om te knallen wanneer het lidmaatschap wordt toegekend," zei de Noorse luchtmachtchef Folland.