De 27-jarige uit de Parijse voorstad Epinay-sous-Senart zei dat hij ongeveer een week later van de boetes hoorde, toen hij een kennisgeving per post ontving. Zijn vermeende overtredingen, die hij betwist, omvatten het overtreden van de COVID-19 afsluitingsregels en het ontbreken van correcte koplampen op zijn quad, volgens de kennisgevingen die hij ontving van een agentschap van het ministerie van Binnenlandse Zaken dat door Reuters werd bekeken.

"Het was een verrassing, een slechte verrassing," zei Assam. Hij is nu volgens Assam en zijn advocaat in totaal duizenden euro's verschuldigd voor boetes die sinds 2019 zijn opgelopen, inclusief vergoedingen voor te late betaling.

De Franse president Emmanuel Macron - geconfronteerd met kritiek van rivalen die hem ervan beschuldigen soft te zijn tegen drugsdealers en andere overtreders - heeft een reeks beleidsmaatregelen genomen om de stedelijke criminaliteit te beteugelen. Daartoe behoort een grotere bevoegdheid voor de politie om boetes uit te delen - een bevoegdheid die de politie heeft aangegrepen.

In het hele land is het aantal niet-verkeersgerelateerde boetes meer dan verzesvoudigd - van 240.000 in 2018 naar 1,54 miljoen vorig jaar, volgens het bureau voor boetes van het ministerie van Binnenlandse Zaken. In 2020, toen het land meerdere COVID-19 vergrendelingen onderging, overschreed het aantal de 2 miljoen.

Voorstanders zeggen dat de boetes de druk op het rechtssysteem verminderen door kleine overtredingen buiten de rechtbank te houden. Critici zeggen dat de boetes de politie in staat stellen naar eigen goeddunken sancties uit te delen, zonder een behoorlijke verantwoordingsplicht. Sommige advocaten en verdedigers van rechten zeggen dat deze macht ertoe heeft geleid dat de politie zich richt op armere mensen en mensen uit etnische minderheden, waardoor sommige mensen met hoge schulden worden opgezadeld.

De Franse wetgeving beperkt strikt het verzamelen van gegevens over het ras of de etniciteit van een individu, wat het moeilijk maakt om precies te bepalen welke impact de boetes hebben op etnische minderheidsgroepen, maar de volkstelling verzamelt wel enkele cijfers over immigranten, op basis van hun geboorteplaats en nationaliteit. Uit een onderzoek door Reuters van tellings- en sommige boete-gerelateerde politiegegevens uit heel Frankrijk blijkt dat de politie in gebieden met de hoogste percentages immigranten hogere boetes heeft uitgedeeld.

"Er is sprake van systematische discriminatie", aldus Alice Achache, een advocaat die enkele inwoners van Parijs vertegenwoordigt die de boetes aanvechten.

President Macron heeft eerder gezegd dat er geen "systemisch racisme" is bij de Franse politie. Zijn kantoor weigerde commentaar voor dit verslag, evenals de nationale politie. Het ministerie van Binnenlandse Zaken reageerde niet op vragen. De politie in andere landen zoals de Verenigde Staten en Groot-Brittannië heeft te maken gehad met beschuldigingen van overpolitie en oversanctionering van minderheidsgemeenschappen.

In Epinay-sous-Senart, de stad in Assam, bleek uit een onderzoek door Reuters van de gegevens van meer dan twee jaar politierapporten waarin incidenten met ten minste één bekeuring werden geregistreerd, dat meer dan 80% van die incidenten plaatsvonden in twee aangrenzende wijken waar volgens de bewoners veel gezinnen van etnische minderheden wonen. Van de 478 politierapporten met boetes van april 2018 tot juli 2020 kwamen er 403 uit dat deel van de stad, volgens de gegevens van de lokale politie, die Reuters heeft verkregen via een verzoek om vrijheid van informatie. De overgrote meerderheid van de bekeurden had Arabische of Afrikaanse achternamen, zo bleek uit de gegevens.

Meer dan een derde van de inwoners van Epinay-sous-Senart in de leeftijd van 25 tot 54 jaar heeft een niet-Europese immigrantenachtergrond, net als meer dan de helft van de kinderen van de stad, volgens volkstellingsgegevens van 2017 die zijn verzameld door France Strategie, een denktank van de regering.

De zware concentratie van boetes in delen van de stad waar immigranten wonen, past in een patroon dat zich in heel Frankrijk heeft afgespeeld, aldus het onderzoek van Reuters. De politie schreef 58 COVID-gerelateerde boetes uit per 1.000 inwoners in de vijf Parijse arrondissementen met de hoogste concentratie inwoners met een niet-Europese achtergrond, op basis van de cijfers van France Strategie. Dat is ongeveer 40% hoger dan in andere wijken, waar de politie bijna 42 boetes per 1 000 inwoners uitschreef.

In het hele land lag het aantal pandemiegerelateerde boetes in gebieden waar volgens officiële statistieken een hoge concentratie immigranten is, tussen half maart en half mei 2020 54% hoger dan in andere gebieden tijdens de eerste landelijke lockdown van het land.

De politie deelt soms ook boetes uit op afstand en beboet dezelfde mensen herhaaldelijk, soms zelfs meerdere keren binnen enkele minuten, volgens de ontvangers van de boetes en advocaten van de verdediging. De last van deze boetes op afstand en herhaalde boetes komt zwaar terecht bij minderheden, zeggen deze mensen, wat hun vermoeden versterkt dat de politie het gemunt heeft op etnische groepen.

Het op afstand uitdelen van boetes is een inbreuk op de politieprocedures voor niet-verkeersovertredingen, aldus verschillende juridische specialisten. Philippe Astruc, officier van justitie in Rennes, leidt het bureau dat verantwoordelijk is voor de verwerking van boetes die door particulieren in het hele land worden betwist. Volgens hem mag de politie geen boete uitschrijven zonder de overtreder aan te houden, behalve bij bepaalde verkeersovertredingen.

Ondanks de regels zeggen sommige advocaten die ontvangers van boetes vertegenwoordigen dat boetes op afstand worden uitgeschreven. Achache, de Parijse advocaat, zei dat de politie de namen van personen kent omdat ze regelmatig identiteitscontroles uitvoeren en dat de ontvangers soms niet eens weten dat ze een boete krijgen op het moment van de vermeende overtreding, zei ze.

Sommige wetenschappers zeggen dat het moeilijk is om te bewijzen dat de bekeuringspraktijk partijdig is. Andere factoren die het geografische verschil in boetepercentages kunnen verklaren, zijn volgens sociologen onder meer een grotere concentratie van politiepatrouilles of hogere misdaadcijfers in bepaalde gebieden.

Aline Daillere, een sociologe die onderzoek doet naar politiewerk aan de Saclay Universiteit in Parijs, zei dat uit de analyse van Reuters blijkt dat "bepaalde categorieën van de bevolking zeer vaak worden beboet", vooral jonge mannen uit armere buurten die - of als minderheden worden beschouwd. Een mogelijke verklaring is volgens haar dat de politie het gemunt heeft op minderheden. Maar het is niet mogelijk om discriminatie te bewijzen, zei ze, zonder gegevens die aantonen dat de politie mensen van verschillende etnische afkomst verschillend behandelt. Zulke gegevens bestaan niet.

Augustin Dumas, de gemeentelijke politiechef van Epinay-sous-Senart tot de zomer van 2020, ontkende dat hij zich richt op een bepaald gebied of bevolkingsdeel, en zei dat de politie reageerde op klachten van inwoners. "Als iemand iets verkeerd doet, moet je optreden," zei Dumas, nu een gekozen ambtenaar in een nabijgelegen stad.

Macron, die vijf jaar geleden aan de macht kwam op een centristisch platform en dit jaar werd herkozen, heeft zijn standpunt over de openbare orde aangescherpt ondanks de zware concurrentie van rechts. Volgens mensenrechtenactivisten heeft zijn regering de burgerlijke vrijheden aangetast en de autoriteiten meer bevoegdheden gegeven, zoals de mogelijkheid om moskeeën zonder proces te sluiten.

De uitgebreide politiebevoegdheden omvatten het recht om ter plaatse boetes uit te delen. Sinds 2020 zijn er verschillende nieuwe beboetbare feiten bijgekomen, waaronder drugsgebruik en rondhangen in gangen van gebouwen. De regering wil meer politieboetes toevoegen als onderdeel van een bredere veiligheidswet. Wetgevers moeten deze maand over de wetgeving stemmen.

De voorgestelde uitbreiding van de boetes is gericht op "efficiëntie en eenvoud", zei minister van Binnenlandse Zaken Gerald Darmanin in oktober tegen het hogerhuis van het parlement. Tijdens een ander debat in het lagerhuis in november ontkende Darmanin raciale profilering door de politie bij het uitdelen van boetes.

De nieuwe boetes die de regering voorstelt, waaronder boetes voor overtredingen als graffiti en het stelen van benzine, zouden in het strafregister worden opgenomen, in tegenstelling tot boetes voor kleine overtredingen als lawaai maken, zwerfvuil of het overtreden van afsluitbeperkingen. Wat sommige critici hoe dan ook verontrust, is het gebrek aan rechterlijk toezicht.

Justitie wordt uit de rechtszaal gehaald en op straat uitgevoerd, zonder waarborgen zoals het recht op verdediging, aldus socioloog Daillere. "Als we niet voor een rechter komen, wat houdt een politieagent dan tegen om een sanctie uit te delen, zelfs als er geen sprake is van een overtreding?"

BUURT IN HET VIZIER

Assam, geboren in Frankrijk uit ouders afkomstig uit Marokko, zegt dat de politie stereotiepe en "vooringenomen ideeën" heeft over hem en zijn vrienden van allochtone afkomst. Hij zegt dat de politie hen vaak aanhoudt, waardoor hij zich minder dan zijn medeburgers voelt. "We zijn gewone mensen zoals iedereen, we zijn Frans, we zijn er trots op Frans te zijn," zei Assam bij een kopje koffie in een buurtcafé begin dit jaar.

Epinay-sous-Senart ligt ongeveer 30 kilometer ten zuidoosten van het centrum van Parijs en telt iets meer dan 12.000 inwoners. Ten oosten van de historische wijk van de stad ligt een zone die in de jaren zestig van de vorige eeuw is ontwikkeld en waar sommige mensen uit de voormalige Afrikaanse koloniën van Frankrijk zich hebben gevestigd.

Assam woont in dit nieuwere deel van de stad in een wijk die bekend staat als "Les Cineastes", een reeks moderne appartementenblokken met een café en een paar winkels. Het was in deze en een aangrenzende wijk waar de politie de overgrote meerderheid van de boetes uitdeelde in de meer dan twee jaar durende periode die Reuters onderzocht.

Het aantal gewelddadige en niet-gewelddadige misdrijven in Epinay-sous-Senart is lager dan het gemiddelde van andere steden in hetzelfde departement en de grotere regio Parijs, zo blijkt uit cijfers van het ministerie van Binnenlandse Zaken voor 2021.

Dumas, die in 2017 door de toenmalige centrumrechtse burgemeester van de stad werd benoemd tot hoofd van de gemeentepolitie, vertelde Reuters dat zijn doel was om antisociaal gedrag en drugshandel aan te pakken.

Sommige mensen werden meerdere keren beboet, ontdekte Reuters. Bij de 478 politierapporten die Reuters bekeek waren in totaal 185 mensen betrokken. Ongeveer een vijfde van de ontvangers werd beboet bij drie of meer incidenten, volgens de politiegegevens die Reuters heeft verkregen. Reuters onderzocht ook de inhoud van de politierapporten, waaruit bleek dat sommige mensen meerdere boetes kregen voor hetzelfde incident. Uit de verslagen bleek ook dat veel boetes werden uitgedeeld op grond van lokale verordeningen die samenscholingen in de open lucht verbieden en de politie toestaan mensen in bepaalde gebieden tegen te houden.

Hassan Bouchouf kreeg volgens de boetegegevens van de stad meer dan twee dozijn boetes. De 37-jarige fabrieksarbeider vertelde Reuters dat de politie hem ofwel zei dat hij verder moest gaan, ofwel een boete kreeg wanneer ze hem en zijn vrienden buiten zagen socialiseren, zelfs wanneer ze naar het nabijgelegen bos waren verhuisd.

"Wie stoor ik?" zei hij. "Maak ik de eekhoorns wakker?"

Bouchouf is de schatkist meer dan 20.000 euro verschuldigd voor boetes ontvangen tussen 2017 en 2020, volgens een overzicht van de schatkist van 9 augustus.

Dumas maakte geen excuses voor het uitdelen van herhaalde boetes. Hij zei dat mensen die herhaaldelijk werden beboet, herhaalde overtredingen hadden begaan.

De politie van Essonne reageerde niet op vragen over de boetes die Assam en Bouchouf hebben ontvangen.

De politie van Epinay-sous-Senart is minder actief in het uitdelen van boetes sinds de komst van een nieuwe burgemeester en politiechef in de zomer van 2020, volgens de burgemeester, twee politieagenten en meer dan een dozijn door Reuters geïnterviewde inwoners. Het bureau van de burgemeester van Epinay-sous-Senart heeft niet gereageerd op verzoeken om gegevens over deze periode.

Damien Allouch, de in juni 2020 gekozen centrumlinkse burgemeester van de stad, vertelde Reuters dat de politie waar nodig boetes blijft uitdelen, maar zei dat asociaal gedrag ook met andere middelen kan worden aangepakt. "Soms is discussie voldoende," zei hij.

Allouch reageerde niet op vragen over de eerdere politiegegevens die Reuters van de gemeente had verkregen.

Georges Pujals, die tot 2020 burgemeester was en Dumas benoemde, ontkende dat er sprake was geweest van discriminatie door de politie. Hij zei dat de politie tijdens de lockdown de door de regering vastgestelde COVID-gerelateerde regels toepaste en dat een kerngroep van mensen die meerdere boetes kregen goed bekend was bij de politie. Hij voegde eraan toe dat agenten van de gemeentepolitie hun wetshandhavingstaken uitvoeren onder toezicht van de openbare aanklager.

TERUGVECHTEN

De boetes van Assam leidden tot een nog dieper conflict met de politie.

Nadat hij hoorde van de boetes van april 2020, confronteerde Assam Dumas later diezelfde maand verbaal op straat, volgens beide mannen en een getuige. Dumas zegt dat Assam hem bedreigde; Assam zegt dat hij Dumas alleen maar beledigde. Beide mannen vertelden Reuters dat er geen sprake was van fysiek geweld. De volgende ochtend arresteerde de politie Assam in zijn huis, volgens Assam.

In november 2020 achtte de rechtbank van Evry Assam schuldig aan geweld en bedreiging van een ambtenaar, volgens een gerechtelijk document. Assam gaat in beroep tegen een voorwaardelijke gevangenisstraf van zes maanden, zei zijn advocaat, Clara Gandin, en zijn beroep wordt in december behandeld. Gandin zei dat de politie jongeren in de buurt lastig viel en dat zij van plan is te betogen dat deze provocatie een lichtere straf rechtvaardigt.

Los daarvan heeft Assam de negen boetes van zijn supermarktreis, plus vier andere van april en mei 2020, aangevochten op verschillende gronden, waaronder dat hij niet in alle gevallen door agenten werd aangehouden en dat de politierapporten onvoldoende details bevatten, aldus Gandin. Eind november annuleerde een politietribunaal twee van de boetes, beide in verband met COVID-19, aldus Gandin. Hij blijft de andere 11 boetes aanvechten, waaronder verschillende die verband houden met de quad waarop hij reed tijdens zijn trip naar de supermarkt.

Reuters vond ten minste 45 mensen in Epinay-sous-Senart en elders in de regio Parijs die zeggen dat ze een boete kregen zonder enig contact met een politieagent, volgens ontvangers en hun advocaten. De boetes werden uitgeschreven voor asociaal gedrag, zoals lawaai maken, en lockdown-overtredingen tussen 2017 en 2021, volgens de schatkistoverzichten en boetebrieven die met Reuters of de advocaten zijn gedeeld. Bijna alle personen waren immigranten of afstammelingen van immigranten op basis van hun namen.

Assam klaagde over boetes op afstand tijdens een politieverhoor na zijn arrestatie in april 2020, volgens hem en een persoon dicht bij het lokale parket. Dat leidde tot een onderzoek door het openbaar ministerie, dat ontdekte dat de politie op afstand boetes had uitgeschreven aan Assam, zei die persoon.

Het plaatselijke openbaar ministerie zei dat het geen commentaar kon geven op de zaak Assam. Maar het vertelde Reuters dat na onderzoek van een klacht uit 2020 over boetes op afstand, de plaatselijke openbare aanklager burgemeesters een brief heeft gestuurd om de politie aan de regels te herinneren. In de brief, die door Reuters werd bekeken, stond dat "boetes in verband met opsluiting alleen kunnen worden uitgeschreven na direct contact met de persoon".

"Dit bevestigt dat de openbare aanklager perfect weet dat er op afstand is beboet" en dat de boetes "niet legaal zijn omdat ze niet kunnen worden uitgedeeld zonder fysiek contact," vertelde Gandin, advocaat van Assam, aan Reuters.

'POLITIE INTIMIDATIE'

De kritiek op de politieboetes maakt deel uit van bredere beschuldigingen van discriminatie door de politie. Een brandpunt zijn de identiteitscontroles door de politie.

In een belangrijke uitspraak oordeelde het Parijse Hof van Beroep in 2021 dat discriminatie ten grondslag lag aan de identiteitscontroles door de politie van drie middelbare scholieren - Franse onderdanen van Marokkaanse, Malinese en Comorese afkomst - op een Parijs treinstation in 2017. Elk individu kreeg 1.500 euro schadevergoeding, plus juridische kosten, zei het hof destijds.

Vorig jaar dienden Assam en meer dan 30 andere inwoners van Epinay-sous-Senart een klacht in bij de rechtenwaakhond van de Franse staat, de Defenseur des Droits, over de aanpak van boetes door de gemeentepolitie tijdens de pandemie.

Het beboeten op afstand is een "systematische discriminatie" door de politie van jonge mannen van Noord-Afrikaanse of Subsaharaanse Afrikaanse afkomst, aldus de klacht van 20 april 2021, opgesteld door Gandin en andere advocaten. Zij beweert dat de politie op afstand en herhaaldelijk boetes uitdeelt, wat zij omschrijft als "politie-intimidatie".

De klachten over politieboetes zijn sindsdien toegenomen. In maart dienden ongeveer 60 bewoners uit drie Parijse wijken een gezamenlijke klacht in bij de Defenseur des Droits met soortgelijke beschuldigingen. De waakhond onderzoekt ongeveer 10 klachten over ongepaste politieboetes, meestal uit Parijs, aldus een persoon die bekend is met de zaak. De organisatie kan beleidsaanbevelingen doen en schendingen van rechten helpen aanvechten, maar heeft niet de macht om gerechtelijke of administratieve beslissingen te annuleren, aldus een woordvoerder van de waakhond.

Claire Hedon, hoofd van de Defenseur des Droits, weigerde commentaar te geven op de onderzoeken. Maar ze zei dat het probleem met boetes is dat ze willekeurig kunnen worden opgelegd en moeilijk aan te vechten zijn. "Het principe van rechtvaardigheid is dat men in beroep kan gaan," zei ze.

Schulden als gevolg van boetes kunnen zwaar blijven wegen op individuen, zeggen advocaten.

Na een periode van werkloosheid zei Assam onlangs dat hij een baan had gevonden in de verkoop. Hij zei dat hij brieven bleef ontvangen over zijn gerechtelijke procedures, evenals berichten van de autoriteiten dat zij deurwaarders zullen sturen of beslag zullen leggen op geld dat hij verschuldigd is van zijn bankrekening. De waarschuwingen bezorgen hem stress, zei hij.

"Er komen brieven aan huis, ik maak ze niet eens meer open," zei hij.