Regels van de Europese Unie om de koolstofuitstoot te verminderen hebben de aandacht op deze kwestie gevestigd door een deadline voor 2030 vast te stellen voor zeehavens om de infrastructuur te hebben geïnstalleerd die schepen nodig hebben om elektriciteit te gebruiken in plaats van zeer vervuilende scheepsbrandstof wanneer ze aangemeerd liggen.
Bewoners zeggen dat de overstap naar elektriciteit een zegen kan zijn.
"Het is alsof een gigantische auto zijn motoren voor ons aan heeft staan," vertelde Joao Branco aan Reuters terwijl hij op een uitkijkpunt stond in Alfama, een van de oudste wijken van de stad, waar in 2017 de cruiseterminal van Lissabon werd geopend.
Branco, 42, die samen met zijn partner zijn eerste kind verwacht, hoopt dat de volgende generatie gespaard zal blijven van de giftige stoffen en het lawaai van de honderden schepen die elk jaar honderdduizenden passagiers vervoeren en die hun motoren in de haven laten draaien om voorzieningen aan boord, zoals verlichting en airconditioning, van stroom te voorzien.
Carlos Torres, 48 jaar, ook een inwoner van Alfama, zei dat elektrificatie essentieel was.
"De activiteit van de cruiseterminal heeft een enorme impact op het milieu en op de gezondheid van de mensen die hier wonen," zei hij.
Volgens gegevens van de in Brussel gevestigde NGO Transport & Environment (T&E) is Lissabon de Europese stad met de op vier na hoogste luchtvervuiling door cruiseschepen, achter de havens van Barcelona, Civitavecchia, Palma en Piraeus.
De vervuiling door scheepsbrandstoffen omvat zwaveldioxide, stikstofoxiden en schadelijke deeltjes, maar ook koolstofemissies.
Afhankelijk van de bestemming van een schip en de regelgeving die daar van kracht is, kan het een brandstof gebruiken waarvan het zwavelgehalte 100 tot 500 keer hoger is dan de Europese zwavelnorm voor auto's, aldus T&E.
Aangezien het aantal reizigers blijft toenemen, waardoor de druk op de lokale economieën in het algemeen toeneemt, is elektrificatie een onvolmaakte en dure oplossing.
In Lissabon moet het project van 27 miljoen euro (28,97 miljoen dollar) om kabels te leggen om de haven aan te sluiten op een elektriciteitscentrale 4,4 kilometer verderop, in 2029 klaar zijn.
Hierdoor zouden de drie cruiseschepen die de haven tegelijk kan ontvangen op het elektriciteitsnet kunnen worden aangesloten, aldus het Portugese ministerie van Infrastructuur.
Ongeveer driekwart van de elektriciteitsvoorziening van Portugal bestaat uit hernieuwbare energie en dit percentage stijgt. Het vervangen van scheepsbrandstof als energiebron terwijl schepen aangemeerd liggen, zou 77% van de broeikasgassen die jaarlijks rond het havengebied van Lissabon worden uitgestoten, verminderen, voegde het ministerie eraan toe.
Carlos Correia, president van de haven van Lissabon, zei dat het hoge percentage hernieuwbare energie Portugal een groot voordeel geeft.
"Als we elektriciteit hadden die met fossiele brandstoffen was opgewekt... zouden we de (uitstoot) hier in de haven verminderen, maar bij de bron verhogen," zei hij.
WISSELEND TEMPO VAN VERANDERING
In het naburige Spanje is de haven van Barcelona, de drukste haven voor cruiseschepen van het land, van plan om tegen 2026 één van de zeven cruiseterminals van elektriciteit te voorzien en tegen 2030 alle terminals.
De kleinere haven van Palma de Mallorca levert al stroom aan veerboten en zegt te verwachten dit tegen 2030 uit te breiden naar cruiseschepen.
Elders waren de ambtenaren voorzichtiger.
In Civitavecchia, bij Rome, en Piraeus in Griekenland zeiden de exploitanten dat ze bezig waren met het bestuderen of plannen van stroompunten aan land, maar ze noemden bezorgdheid over de stroomcapaciteit.
Buiten Europa is de vooruitgang trager, met name in de Verenigde Staten en het Caribisch gebied, 's werelds belangrijkste hub voor cruisetoerisme.
Nick Rose, hoofd milieu, maatschappij en bestuur bij Royal Caribbean, 's werelds op één na grootste cruiseoperator, zei dat de regio een "unieke uitdaging" vormt, omdat walstroom op de meeste eilanden waarschijnlijk niet haalbaar is.
Langs de westkust van de V.S. bieden cruisehavens ten minste één aanlegplaats die walstroom kan leveren, terwijl aan de oostkust de haven van Miami zegt tegen december maximaal drie cruiseschepen tegelijk van stroom te kunnen voorzien.
De cruisemaatschappijen van hun kant zeggen dat ze aan het probleem werken.
De grootste exploitant Carnival Corp zei dat het ernaar streefde om "100% walstroom voor de vloot tegen 2050" te bereiken, terwijl Royal Caribbean Group zei dat haar volledige vloot tegen 2030 aangepast zou moeten zijn.
Constance Dijkstra van T&E verwees naar de kip-en-ei-situatie die vaak wordt aangehaald bij het opladen van elektrische voertuigen, en zei dat een gebrek aan vraag de ontwikkeling van infrastructuur had vertraagd.
Ze zei dat cruiseschepen vaak niet worden aangesloten omdat dit in Europa pas in 2030 verplicht wordt, en dat de kosten een belangrijke factor zijn omdat de productie van elektriciteit "met behulp van vuile brandstoffen" goedkoper is.
De havendirecteur van Lissabon zei dat de exploitant nog geen beslissing had genomen over tarieven, maar dat het voor schepen goedkoper was om voorlopig op motorkracht te vertrouwen.
De internationale vereniging van cruiserederijen (CLIA) zei dat regeringen moeten ingrijpen, net zoals ze stimulansen hebben gegeven voor elektrische voertuigen.
"We zijn allemaal toegewijd aan de groene transformatie en we moeten natuurlijk allemaal ons steentje bijdragen," zei Alfredo Serrano, de Spaanse directeur van de vereniging, en hij voegde eraan toe dat de toezegging was dat tegen 2028 ongeveer 80% van alle cruiseschepen ter wereld uitgerust zou zijn om walstroom te gebruiken.
Dat betekent dat er veel infrastructuur moet worden aangelegd: slechts 36 van de 1.200 cruisehavens wereldwijd hadden de capaciteit om ten minste één van hun terminals van elektriciteit te voorzien, volgens gegevens van CLIA uit maart.
($1 = 0,9319 euro)
