Verwacht wordt dat de Europese Commissie in januari regels zal voorstellen waarin wordt beslist of gas- en kernenergieprojecten worden opgenomen in de "taxonomie voor duurzame financiering" van de EU.
Dit is een lijst van economische activiteiten en de milieucriteria waaraan zij moeten voldoen om als groene investeringen te worden bestempeld.
Door het "groene" label te beperken tot echt klimaatvriendelijke projecten wil het systeem die investeringen aantrekkelijker maken voor particulier kapitaal, en een einde maken aan "greenwashing", waarbij bedrijven of investeerders overdrijven met hun milieuvriendelijke geloofsbrieven.
Brussel heeft ook stappen ondernomen om het systeem toe te passen op bepaalde EU-financiering, wat betekent dat de regels zouden kunnen bepalen welke projecten in aanmerking komen voor bepaalde overheidsfinanciering.
Een ontwerp van het voorstel van de Commissie, dat door Reuters is ingezien, zou investeringen in kerncentrales als groen bestempelen als het project beschikt over een plan, fondsen en een locatie om radioactief afval veilig te verwijderen. Om als groen te worden beschouwd, moeten nieuwe kerncentrales vóór 2045 een bouwvergunning krijgen.
Investeringen in aardgascentrales zouden ook als groen worden beschouwd als zij minder dan 270 gram CO2-equivalent per kilowattuur (kWh) uitstoten, een meer vervuilende fossiele-brandstofcentrale vervangen, vóór 31 december 2030 een bouwvergunning krijgen en plannen hebben om vóór eind 2035 op koolstofarme gassen over te schakelen.
De opwekking van gas en kernenergie zouden als groen worden bestempeld omdat het om "overgangsactiviteiten" gaat - gedefinieerd als activiteiten die niet volledig duurzaam zijn, maar waarvan de emissies onder het industriegemiddelde liggen en die geen vervuilende activa vastzetten.
"Rekening houdend met het wetenschappelijk advies en de huidige technologische vooruitgang, alsmede met de uiteenlopende overgangsproblemen in de lidstaten, is de Commissie van mening dat er een rol is weggelegd voor aardgas en kernenergie als middel om de overgang naar een overwegend op hernieuwbare energie gebaseerde toekomst te vergemakkelijken," aldus de Europese Commissie in een verklaring.
Om staten met uiteenlopende energie-achtergronden te helpen bij de overgang, "kunnen onder bepaalde voorwaarden oplossingen zinvol zijn die op het eerste gezicht niet precies 'groen' lijken," vertelde een bron van de Commissie aan Reuters, en voegde eraan toe dat investeringen in gas en kernenergie aan "strikte voorwaarden" zouden voldoen.
De EU-landen en een panel van deskundigen zullen het ontwerp-voorstel, dat nog kan veranderen voordat het later in januari wordt gepubliceerd, nauwkeurig bestuderen. Als het eenmaal gepubliceerd is, kan een meerderheid van de EU-landen of het Europees Parlement zijn veto uitspreken.
Het beleid is al meer dan een jaar verzand in lobby's van regeringen en de EU-landen zijn het niet eens over welke brandstoffen echt duurzaam zijn.
Aardgas stoot bij verbranding in elektriciteitscentrales ongeveer de helft minder CO2 uit dan steenkool, maar de gasinfrastructuur wordt ook in verband gebracht met lekken van methaan, een krachtig gas dat de aarde opwarmt.
De adviseurs van de EU hadden aanbevolen om gascentrales niet als groene investeringen te bestempelen tenzij zij voldeden aan een lagere emissiegrenswaarde van 100g CO2e/kWh, gebaseerd op de diepe emissiereducties die volgens wetenschappers nodig zijn om een rampzalige klimaatverandering te voorkomen.
Kernenergie produceert een zeer lage CO2-uitstoot, maar de Commissie heeft dit jaar deskundig advies ingewonnen over de vraag of de brandstof als groen moet worden beschouwd, gezien de potentiële milieu-effecten van de verwijdering van radioactief afval.
Sommige milieuactivisten en groene EU-wetgevers bekritiseerden het uitgelekte voorstel over gas en kernenergie.
"Door ze op te nemen... riskeert de Commissie de geloofwaardigheid van de rol van de EU als leidende marktplaats voor duurzame financiering in gevaar te brengen," zei de voorzitter van de Groenen, Philippe Lamberts.
Oostenrijk is tegen kernenergie, net als landen als Duitsland en Luxemburg. EU-landen als Tsjechië, Finland en Frankrijk, dat ongeveer 70% van zijn stroom uit de brandstof haalt, zien kernenergie als cruciaal voor de geleidelijke afschaffing van CO2-uitstotende steenkoolcentrales. (Verslaggeving door Kate Abnett; Aanvullende rapportage door Sabine Siebold; Redactie door Frances Kerry en Louise Heavens)
