Dat is de onverteerbare conclusie van wetenschappers die de resultaten van China's decennialange en zeer effectieve "oorlog tegen de vervuiling" bestuderen, volgens zes vooraanstaande klimaatexperts.
De strijd tegen de vervuiling, die voornamelijk wordt veroorzaakt door zwaveldioxide (SO2) die uit kolencentrales wordt gespuwd, heeft de SO2-uitstoot met bijna 90% verminderd en honderdduizenden levens gered, zo blijkt uit officiële Chinese gegevens en gezondheidsstudies.
Maar ontdaan van het giftige schild, dat zonnestraling verstrooit en weerkaatst, zijn de gemiddelde temperaturen in China sinds 2014 met 0,7 graden Celsius gestegen, wat tot hevigere hittegolven heeft geleid, volgens een onderzoek van Reuters van meteorologische gegevens en de geïnterviewde wetenschappers.
"Het is een Catch-22," zei Patricia Quinn, een atmosferisch scheikundige bij de Amerikaanse National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA), over het wereldwijd opruimen van zwavelvervuiling. "We willen onze lucht zuiveren omwille van de luchtkwaliteit, maar door dat te doen, verhogen we de opwarming."
Het verwijderen van de luchtvervuiling - een term die wetenschappers "ontmaskeren" noemen - kan de afgelopen tien jaar een groter effect hebben gehad op de temperaturen in sommige industriële Chinese steden dan de opwarming door de broeikasgassen zelf, aldus de wetenschappers.
Andere sterk vervuilde delen van de wereld, zoals India en het Midden-Oosten, zouden vergelijkbare opwarmingssprongen zien als ze China's voorbeeld zouden volgen door de lucht te zuiveren van zwaveldioxide en de vervuilende aerosolen die het vormt, waarschuwden de experts.
Ze zeiden dat inspanningen om de luchtkwaliteit te verbeteren de wereld in catastrofale opwarmingsscenario's en onomkeerbare gevolgen zouden kunnen storten.
"Aërosolen maskeren een derde van de opwarming van de planeet," zei Paulo Artaxo, een milieufysicus en hoofdauteur van het hoofdstuk over kortlevende klimaatverontreinigende stoffen in de meest recente ronde van rapporten van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), die dit jaar zijn afgerond.
"Als u technologieën implementeert om de luchtvervuiling te verminderen, zal dit de opwarming van de aarde op korte termijn - zeer aanzienlijk - versnellen."
De Chinese en Indiase ministeries van Milieu reageerden niet onmiddellijk op verzoeken om commentaar over de effecten van het ontmaskeren van vervuiling.
Het verband tussen het terugdringen van zwaveldioxide en de opwarming werd door het IPCC gesignaleerd in een rapport uit 2021, waarin werd geconcludeerd dat zonder het zonneschild van SO2-vervuiling de gemiddelde temperatuur wereldwijd al 1,6 graden Celsius boven het pre-industriële niveau zou zijn gestegen.
Daarmee wordt het doel van de wereld om de opwarming te beperken tot 1,5C voorbijgestreefd, want daarboven voorspellen wetenschappers onomkeerbare en catastrofale veranderingen in het klimaat, volgens het IPCC, dat het huidige niveau vaststelt op 1,1C.
Het onderzoek van Reuters naar de Chinese gegevens geeft het meest gedetailleerde beeld tot nu toe van hoe dit fenomeen zich in de echte wereld afspeelt, gebaseerd op niet eerder gerapporteerde cijfers over veranderingen in temperaturen en SO2-emissies in de afgelopen tien jaar en bevestigd door milieuwetenschappers.
Reuters interviewde in totaal 12 wetenschappers over het fenomeen van ontmaskering wereldwijd, waaronder vier die als auteurs of beoordelaars van hoofdstukken over luchtvervuiling in IPCC-rapporten hebben opgetreden.
Zij zeiden dat er onder klimaatexperts geen suggestie was dat de wereld zou moeten stoppen met het bestrijden van luchtvervuiling, een duidelijk en aanwezig gevaar dat volgens de Wereldgezondheidsorganisatie ongeveer 7 miljoen vroegtijdige sterfgevallen per jaar veroorzaakt, voornamelijk in armere landen.
In plaats daarvan benadrukten ze de noodzaak van agressievere maatregelen om de uitstoot van klimaatveranderende broeikasgassen te verminderen, waarbij het terugdringen van methaan wordt gezien als een van de meest veelbelovende manieren om de vervuiling op korte termijn te compenseren.
XI STRIJD TEGEN 'AIRPOCALYPSE
President Xi Jinping beloofde de vervuiling aan te pakken toen hij in 2012 aan de macht kwam, na tientallen jaren van steenkoolverbranding die China had geholpen om "de fabriek van de wereld" te worden. Het jaar daarop, toen de recordsmog in Beijing tot "Airpocalypse" krantenkoppen leidde, onthulde de regering wat wetenschappers China's versie van de Amerikaanse Clean Air Act noemden.
Op 5 maart 2014, een week nadat Xi rondwandelde tijdens een andere extreme smoggolf in de hoofdstad, verklaarde de regering officieel de oorlog aan de vervuiling tijdens het Nationale Volkscongres.
Onder de nieuwe regels werden elektriciteitscentrales en staalfabrieken gedwongen om over te schakelen op kolen met een lager zwavelgehalte. Honderden inefficiënte fabrieken werden gesloten en de brandstofnormen voor voertuigen werden aangescherpt. Hoewel steenkool nog steeds China's grootste energiebron is, worden de meeste SO2-emissies nu verwijderd door schoorsteenwassers.
China's SO2-uitstoot was gedaald van een piek in 2006 van bijna 26 miljoen ton naar 20,4 miljoen ton in 2013 dankzij meer geleidelijke uitstootbeperkingen. Maar door de strijd tegen de vervuiling is die uitstoot met ongeveer 87% gedaald tot 2,7 miljoen ton in 2021.
De daling van de vervuiling ging gepaard met een enorme opwarming - in de negen jaar sinds 2014 bedroeg de gemiddelde jaarlijkse temperatuur in China 10,34°C, een stijging van meer dan 0,7°C vergeleken met de periode 2001-2010, volgens berekeningen van Reuters op basis van jaarlijkse weerrapporten gepubliceerd door de China Meteorological Administration.
Wetenschappelijke schattingen lopen uiteen over hoeveel van die stijging komt door de ontmaskering versus de uitstoot van broeikasgassen of natuurlijke klimaatvariaties zoals El Nino.
De gevolgen zijn acuter op lokaal niveau in de buurt van de vervuilingsbron. Volgens klimaatwetenschapper Yangyang Xu van de Texas A&M University, die de invloed van aërosolen op het klimaat modelleert, zag China vrijwel onmiddellijk grote opwarmingssprongen als gevolg van het ontmaskeren van de vervuiling in de buurt van zware industriële gebieden.
Xu vertelde aan Reuters dat hij schatte dat het ontmaskeren ervoor had gezorgd dat de temperaturen in de buurt van de steden Chongqing en Wuhan, die lange tijd bekend stonden als China's "ovens", met bijna 1°C waren gestegen sinds het hoogtepunt van de zwaveluitstoot halverwege de jaren 2000.
Tijdens hittegolven kan het ontmaskerend effect zelfs nog meer uitgesproken zijn. Laura Wilcox, een klimaatwetenschapper die de effecten van aërosolen bestudeert aan de Britse universiteit van Reading, zei dat een computersimulatie aantoonde dat de snelle daling van SO2 in China de temperaturen op extreem warme dagen met wel 2C zou kunnen doen stijgen.
"Dat zijn grote verschillen, vooral voor ergens als China, waar de hitte al behoorlijk gevaarlijk is," zei ze.
De hittegolven in China zijn dit jaar inderdaad bijzonder hevig geweest. In een stad in de noordwestelijke regio Xinjiang heerste in juli een temperatuur van 52,2 °C, waarmee het nationale temperatuurrecord van 50,3 °C uit 2015 werd verpulverd.
Beijing beleefde ook een recordhittegolf, met temperaturen van meer dan vier weken boven de 35C.
INDIA EN MIDDEN-OOSTEN
De effecten van het ontmaskeren van zwavel zijn het meest uitgesproken in ontwikkelingslanden, aangezien de VS en het grootste deel van Europa hun lucht decennia geleden al hebben schoongemaakt. Hoewel de warmtestijging door het opruimen van zwavel lokaal het sterkst is, kunnen de effecten ook in verafgelegen gebieden gevoeld worden. In een onderzoek uit 2021, dat mede door Xu is geschreven, werd ontdekt dat een afname van de Europese aerosolemissies sinds de jaren 1980 weerspatronen in Noord-China kan hebben veranderd.
In India neemt de zwavelvervuiling nog steeds toe en is deze de afgelopen twee decennia ruwweg verdubbeld, volgens berekeningen van NOAA-onderzoekers op basis van cijfers van het door de VS gefinancierde Community Emissions Data System.
In 2020, toen die vervuiling sterk afnam door de COVID-blokkades, waren de bodemtemperaturen in India de op acht na warmste ooit, 0,29 C hoger dan het gemiddelde van 1981-2010, ondanks de afkoelende effecten van het La Nina-klimaatpatroon, volgens het Indiase meteorologische departement.
India streeft naar een schoonmaak van de lucht zoals China die kent, en lanceerde in 2019 zijn National Clean Air Programme om de vervuiling in meer dan 100 steden met 40% te verminderen tegen 2026.
Zodra vervuilde regio's in India of het Midden-Oosten hun luchtkwaliteit verbeteren door af te stappen van fossiele brandstoffen en over te stappen op groene energiebronnen, zullen ook zij hun schild van sulfaten verliezen, aldus wetenschappers.
"Je stopt je antropogene activiteiten voor een kort moment en de atmosfeer reinigt zich zeer, zeer snel en de temperaturen maken ogenblikkelijk een sprong," voegde Sergey Osipov toe, een klimaatmodelleur aan de King Abdullah University of Science and Technology in Saudi-Arabië.
COMPENSEREN MET METHAAN?
Naarmate de gevolgen van de ontmaskering van de vervuiling duidelijker worden, zoeken deskundigen naar methoden om de bijbehorende opwarming tegen te gaan.
Eén voorstel, "zonnestralingsbeheer" genaamd, voorziet in het opzettelijk injecteren van zwavelaërosolen in de atmosfeer om de temperaturen af te koelen. Maar veel wetenschappers vrezen dat deze aanpak onbedoelde gevolgen kan hebben.
Een meer algemeen plan is om de methaanuitstoot te beperken. Dit wordt gezien als de snelste manier om de temperaturen op aarde te temperen, omdat de effecten van dit gas in de atmosfeer slechts ongeveer tien jaar aanhouden, dus het terugdringen van de uitstoot zou al binnen tien jaar resultaat opleveren. Koolstofdioxide daarentegen blijft eeuwenlang bestaan.
In 2019 had methaan volgens cijfers van het IPCC ongeveer 0,5C opwarming veroorzaakt ten opzichte van het pre-industriële niveau.
Hoewel meer dan 100 landen beloofd hebben om de methaanuitstoot tegen het einde van het decennium met 30% te verminderen, zijn er maar weinig landen die verder zijn gegaan dan het opstellen van "actieplannen" en "routes" naar verminderingen. China - 's werelds grootste uitstoter - moet zijn plan nog publiceren.
Door zich te richten op methaan, kan de wereld het opwarmende effect van de vermindering van de vervuiling verzachten en mogelijk catastrofale gevolgen voorkomen, zei Michael Diamond, een atmosferisch wetenschapper aan de Florida State University.
"Dit veroordeelt ons niet tot een opwarming van meer dan 1,5 graden Celsius als we de lucht schoner maken." (Verslaggeving door Jake Spring in Sao Paulo en David Stanway in Singapore; Aanvullende rapportage door Sakshi Dayal in New Delhi; Bewerking door Katy Daigle en Pravin Char)
