Door 
Bij de bekendste risico's van portefeuillebeheer onderscheiden we vaak systematisch risico en specifiek risico. Systemisch risico, ook wel marktrisico genoemd, is het risico dat inherent is aan de hele markt of een segment ervan. Het is gerelateerd aan macro-economische factoren zoals rentetarieven, inflatie, wisselkoersschommelingen en politieke gebeurtenissen. Dit type risico is onvermijdelijk. Daarom willen beleggers een vergoeding voor het nemen van dit risico, in de vorm van een rendement dat hoger is dan dat van een zogenaamd "risicovrij" actief (zoals staatsobligaties). Dit wordt de risicopremie genoemd.
Specifiek risico daarentegen is het risico dat verbonden is aan een specifieke belegging, zoals een aandeel of een obligatie. Dat risico is gerelateerd aan factoren die specifiek zijn voor het bedrijf, zoals de financiële prestaties, het bestuur of de concurrentiepositie. In tegenstelling tot systemisch risico kan specifiek risico worden verminderd of zelfs geëlimineerd door een geschikte diversificatie van de portefeuille. Met andere woorden, de winsten en verliezen van elke belegging compenseren elkaar, zodat de portefeuille als geheel minder wordt blootgesteld aan schommelingen in de prestaties van een specifiek bedrijf. Beleggers worden dus niet vergoed voor het nemen van specifiek risico, omdat ze het kunnen elimineren door hun portefeuille te diversifiëren. Door diversificatie kunnen echter andere risico's ontstaan, zoals valutarisico.
Valutarisico is het risico dat verband houdt met schommelingen in wisselkoersen tussen valuta's. Stel bijvoorbeeld dat een Europese belegger besluit om aandelen van een Amerikaans bedrijf te kopen die in dollars zijn genoteerd. Als de Amerikaanse dollar in waarde stijgt ten opzichte van de euro, daalt de waarde van de Europese aandeelhouder zijn belegging, uitgedrukt in euro's. Als de Amerikaanse dollar daarentegen in waarde daalt ten opzichte van de euro, stijgt de waarde van zijn belegging, nog steeds uitgedrukt in euro's. Dit betekent dat de valutamarkt (forex) een directe impact kan hebben op de prestaties van een aandelenportefeuille die is blootgesteld aan activa die zijn uitgedrukt in vreemde valuta.
Hoe bescherm je jezelf tegen valutarisico?
Geen paniek, de financiële markten hebben in theorie aan alles gedacht. Er zijn oplossingen om je te beschermen tegen valutarisico. Denk maar aan financiële instrumenten zoals opties, valutaswaps en termijncontracten. Deze derivaten, beschikbaar op de georganiseerde markt, stellen je in staat om een toekomstige wisselkoers vast te stellen voor een specifiek bedrag aan valuta, waardoor je jezelf indekt tegen valutarisico. Als je bijvoorbeeld wilt beleggen op een buitenlandse markt zonder het valutarisico te willen nemen, kun je een positie innemen met een negatieve correlatie op de valutamarkt.
Als je niet over de nodige expertise beschikt of niet actief dit risicoaspect in je portefeuille wilt beheren, kun je kiezen voor gedekte ETF's. Deze fondsen gebruiken derivaten om de impact van wisselkoersschommelingen op de portefeuilleprestaties te neutraliseren. Deze bescherming heeft echter een kostprijs die de algehele prestaties van de belegging beïnvloedt. Deze kosten zijn meestal hoger dan wanneer je zelf indekkingsstrategieën zou toepassen, zoals eerder genoemd. Dit is de prijs die je betaalt voor eenvoud. Een keuze die je best weloverwogen maakt.
Er zijn verschillende technieken om je te indekken op de markt, maar onthou dat als je het valutarisico (of een ander type risico) niet accepteert en je jezelf tegen dat risico indekt, je mogelijk met een lager rendement tevreden zal moeten zijn. Minder risico betekent minder rendement. Beide hangen aan mekaar vast.
Moet je jezelf altijd indekken tegen wisselkoersrisico?
De forexmarkt is een markt waar je verhandelt, er wordt niet echt belegt. Als je niet wilt speculeren, kan het een optie zijn om een neutrale valutablootstelling na te streven. Dit kan worden bereikt door 50 % af te dekken van de beleggingen in activa die zijn uitgedrukt in verschillende valuta's. Op deze manier betaal je om jezelf te beschermen tegen valutarisico, in plaats van potentieel ongunstige wisselkoersschommelingen te ondergaan.
Aan de andere kant, of je nu besluit om je in te dekken of niet, je maakt indirect een keuze met betrekking tot valuta. Om het te verduidelijken: als je je niet indekt bij het kopen van in dollars uitgedrukte aandelen met euro's, wed je op de stijging van de gekochte aandelen (bijzaak), maar ook op de appreciatie van de dollar ten opzichte van de euro (dat wil zeggen, een daling van het EUR/USD-paar op de forexmarkt) en vice versa als je besluit om je in te dekken.
Sommige makelaars kunnen het lenen van valuta aanbieden voor de aankoop van aandelen in vreemde valuta. Interactive Brokers doet dit bijvoorbeeld in het kader van zijn Margin-accounts. Die lening resulteert in een shortpositie in de betreffende valuta die de belegger op elk moment kan omzetten in euro's, waardoor hij tijdens het aanhouden van buitenlandse effecten het wisselkoerseffect kan neutraliseren.
We bekijken drie scenario's: een Europese belegger koopt 15 aandelen voor 150 dollar per stuk, voor een totaal van 2.250 dollar.
1) Gunstig scenario: aandelen +7 % en Valuta +10 %
In dit scenario stijgen de 15 aandelen met 7 %, van 150 naar 160,50 dollar per aandeel. De totale waarde in dollar is nu 2407,50 (15 x 160,50). Tegelijkertijd stijgt de Amerikaanse dollar met 10 % ten opzichte van de euro, wat resulteert in een wisselkoers van €1 = $1,1 naar €1 = $0,99.
De waarde van de 15 aandelen in euro's is nu €2431,31 (2407,50 USD / 0,99). In dit gunstige scenario realiseert de Europese belegger een winst van 7 % op de aandelen en 10 % op de valuta, voor een totale latente meerwaarde van €385,86 (€2431,31 - €2045,45).
2) Evenwichtscenario: aandelen +10 % en Valuta -10 %
In dit scenario stijgen de 15 aandelen met 10 %, van $150 naar $165 per aandeel. De totale waarde van de aandelen in dollar is nu $2475 (15 x $165). Echter, deze keer daalt de Amerikaanse dollar met 10 % ten opzichte van de euro, wat resulteert in een wisselkoers van €1 = $1,1 naar €1 = $1,21.
De waarde van de 15 aandelen in euro is nu €2045,45 (2475 USD / 1,21). In dit evenwichtscenario realiseert de Europese belegger een winst van 10 % op de aandelen, maar een verlies van 10 % op de valuta, voor een uiteindelijke prestatie van 0 % (€2045,45 - €2045,45).
3) Ongunstig scenario: aandelen -2 % en valuta -10 %
In dit scenario dalen de 15 aandelen met 2 %, van $150 naar $147 per aandeel. De totale waarde van de aandelen in dollar is nu $2205 (15 x $147). Tegelijkertijd daalt de wisselkoers tussen de euro en de dollar met 10 %, van €1 = $1,1 naar €1 = $1,21.
De waarde van de 15 aandelen in euro is nu €1820,66 (2205 USD / 1,21). In dit ongunstige scenario realiseert de Europese belegger een verlies van 2 % op de aandelen en 10 % op de valuta, voor een totaal latent verlies van €224,79 (€2045,45 - €1820,66).
Schommelingen in de financiële markten en wisselkoersen kunnen een aanzienlijke impact hebben op internationale beleggingen. Beleggers moeten daarom deze factoren nauwlettend in de gaten houden.
Uiteindelijk zijn er in totaal 5 mogelijke scenario's:
- aandelen en valuta’s stijgen (het meest gunstige)
- aandelen stijgen en valuta’s dalen (maar beide vormen een evenwichtsituatie)
- aandelen stijgen en valuta’s dalen (met de stijging van de aandelen die het verlies op valuta niet compenseert, wat leidt tot een latente minderwaarde)
- aandelen stijgen en valuta’s dalen (met de stijging van de aandelen die het verlies op valuta’s compenseert)
- aandelen en valuta’s dalen (het minst gunstige)
Zonder al te veel in detail te treden, moeten aandelen niet alleen goed presteren, maar ook het verlies in wisselkoers, alle transactiekosten en het inflatieniveau overtreffen om de operatie echt winstgevend te maken.
Aandelen en valuta's verhandelen
De aandelenmarkt en de valutamarkt (Forex) zijn twee verschillende financiële markten die verschillende vaardigheden en kennis vereisen om doeltreffend te navigeren en te beleggen. Dit kan een extra reden zijn om het wisselkoerseffect op de beurs niet te ondergaan, als je niet verschillende activa verhandelt maar alleen aandelen.
Aandelen: aandelen worden beïnvloed door boekhoudkundige en financiële factoren zoals de financiële prestaties van het bedrijf, resultaataankondigingen, dividenden, fusies en overnames, managementwissels, algemene economische omstandigheden, overheidsbeleid en sectorale gebeurtenissen. Beleggers moeten in staat zijn om deze factoren te analyseren en te begrijpen hoe ze de waarde van aandelen kunnen beïnvloeden.
Forex: valuta's worden beïnvloed door macro-economische en geopolitieke factoren zoals rentetarieven, inflatie, economische groei, monetair beleid van centrale banken, politieke gebeurtenissen en internationale kapitaalstromen. Forex-handelaren moeten in staat zijn om deze factoren te analyseren en te begrijpen hoe ze de wisselkoersen tussen valuta's kunnen beïnvloeden.
Ongetwijfeld heeft de valutamarkt invloed op de aandelenmarkt, wat leidt tot een onderlinge verbondenheid tussen beide. Daarom is het, zelfs als je uitsluitend in aandelen belegt, essentieel (zoniet cruciaal) om een oogje in het zeil te houden op wat er elders gebeurt (valuta's, rentetarieven, grondstoffen...). In dit artikel ligt onze focus op het wisselkoersrisico, dat een diep inzicht en adequaat beheer vereist om je beleggingen te beschermen en potentiële verliezen op de beurs te minimaliseren. Of je nu kiest voor indekking (hedging) of niet, het is van groot belang om zorgvuldig de mogelijke gevolgen van het risico van wisselkoersen op de financiële prestaties te evalueren om weloverwogen beslissingen te nemen.
