Analyse-Politie, wapens en scholen beschermd tegen rechtszaken over schietpartij in Texas

Terwijl de publieke verontwaardiging groeit over een schietpartij op een school in Uvalde, Texas, waarbij vorige week 21 doden vielen, krijgen de familieleden van de slachtoffers misschien nooit hun dag in de rechtbank tegen de politie, de schoolautoriteiten en de wapenproducenten, die een speciale wettelijke immuniteit genieten die hen kan beschermen tegen een rechtszaak, aldus advocaten.

Net als bij eerdere schietpartijen op scholen zullen de families van de 19 leerlingen en twee leraren er waarschijnlijk achter komen dat eventuele rechtszaken op juridische problemen zullen stuiten die niet bestaan voor schietpartijen op de werkplek of op andere particuliere eigendommen.

"Ik zie Uvalde als een voorbeeld van lacunes in de wet," zei Erik Knockaert, een Texaanse advocaat die slachtoffers van massa-schietpartijen heeft vertegenwoordigd. Hij vertegenwoordigt de families van Uvalde niet.

De 18-jarige schutter, Salvador Ramos, gebruikte een pistool dat vervaardigd was door Daniel Defense uit Georgia.

De moeilijkheid vloeit voort uit drie soorten wettelijke bescherming: gekwalificeerde immuniteit, die wetshandhavers beschermt tegen vele rechtszaken over hun daden tijdens het werk; soevereine immuniteit, die regeringen beschermt tegen rechtszaken; en een federale wet die wapenmakers beschermt tegen vorderingen van slachtoffers van schietpartijen.

Gekwalificeerde immuniteit zou rechtszaken tegen de politie van Uvalde kunnen verhinderen, ook al heeft de directeur van het Texaanse ministerie van Openbare Veiligheid erkend dat de agenten de "verkeerde beslissing" namen toen zij op versterking wachtten alvorens de schutter te confronteren, zeiden juridische deskundigen.

Jamal Alsaffar, die slachtoffers van een schietpartij in een kerk in Texas in 2017 in Sutherland Springs vertegenwoordigde, zei dat het overwinnen van gekwalificeerde immuniteit zal afhangen van wat de politie geloofde over de situatie toen zij aankwamen en of het protocol vereiste dat zij de schutter confronteerden.

"De tijdlijn is belangrijk om te begrijpen of zij gedeeltelijk verantwoordelijk kunnen worden gehouden voor de tragedie," zei Alsaffar, die de families van Uvalde niet vertegenwoordigt.

De politie van Uvalde heeft niet onmiddellijk gereageerd op een verzoek om commentaar.

Een federale rechter heeft in 2018 een rechtszaak tegen Broward County en werknemers van zijn sheriffbureau verworpen wegens het niet beschermen van leerlingen van Marjory Stoneman Douglas High School in Parkland, Florida, waar eerder dat jaar 17 mensen werden gedood.

De rechter oordeelde dat de sheriff en de medewerkers van het graafschap geen wettelijke plicht hadden om de leerlingen tegen de schutter te beschermen, waarmee hij zich aansluit bij uitspraken van het Amerikaanse Hooggerechtshof dat zegt dat de overheid alleen de plicht heeft om mensen te beschermen die "in hechtenis" zijn.

Er zijn echter civiel- en strafrechtelijke zaken toegestaan tegen Scot Peterson, een voormalige hulpsheriff die schoolagent was op de middelbare school en wijd en zijd bekritiseerd werd omdat hij de schutter niet confronteerde. Die zaken gingen door omdat Peterson een "speciale relatie" met de leerlingen had.

Momenteel staat zijn strafproces gepland voor september, wat zijn advocaat, Mark Eiglarsh, "ongekend en onverantwoordelijk" noemde en zei te vrezen dat het in de toekomst tot soortgelijke aanklachten tegen ordehandhavers zou kunnen leiden.

Advocaten zeiden dat er een zaak tegen het schooldistrict zou kunnen zijn, als vastgesteld wordt of de schutter gemakkelijk de school kon binnenkomen omdat de veiligheidsprocedures niet gevolgd waren, maar het zal waarschijnlijk een moeilijke zaak worden.

Het Uvalde schooldistrict heeft niet onmiddellijk gereageerd op een verzoek om commentaar.

Soortgelijke vorderingen tegen het schooldistrict en de stad Newtown, Connecticut door families van enkele van de 26 slachtoffers die in 2012 op de Sandy Hook Elementary School werden gedood, werden in 2018 verworpen op grond van soevereine immuniteit.

De families van Sandy Hook hadden echter wel succes in een zaak tegen wapenfabrikant Remington, die het Bushmaster aanvalswapen gemaakt heeft dat door schutter Adam Lanza gebruikt werd.

Wapenfabrikanten en -handelaars hebben krachtens een wet uit 2005 die bekend staat als de Protection of Lawful Commerce in Arms Act, of PLCAA, bijna algemene immuniteit tegen civiele rechtszaken wegens misdaden die met hun wapens zijn begaan.

Er zijn uitzonderingen als een bedrijf willens en wetens een toepasselijke wet heeft overtreden, en de families van Sandy Hook beweerden dat Remington de wet van Connecticut heeft overtreden in verband met de marketing van hun product dat bij de schietpartij is gebruikt.

Jonathan Lowy, hoofdadvocaat van de Brady Campaign to Prevent Gun Violence, zei dat een aantal mogelijk levensvatbare vorderingen tegen Daniel Defense overwogen moeten worden. Als het pistool van het bedrijf gemakkelijk kan worden aangepast om automatisch te vuren, zou de PLCAA-immuniteit waarschijnlijk niet van toepassing zijn, zei hij.

Daniel Defense weigerde commentaar te geven.

Maar anderen waren minder optimistisch over het volgen van de Sandy Hook-blauwdruk, die berustte op een gunstige interpretatie van de wet van Connecticut door het hoogste gerechtshof van die staat.

"Het zou mij verbazen als het Texaanse Hooggerechtshof veel zin heeft om de uitzonderingen op de PLCAA-immuniteit uit te breiden," zei Tim Lytton, een professor aan de Georgia State University College of Law die gespecialiseerd is in rechtszaken over wapens.

Toch, zei Lytton, kunnen rechtszaken tot aanzienlijke schadevergoedingen leiden, zelfs wanneer de wet aan de kant van de gedaagden ligt.

In 2020 oordeelde het Hooggerechtshof van Florida dat de wet de aansprakelijkheid van het schooldistrict bij de schietpartij in Parkland beperkt tot $300.000. Desondanks stemde het district er het volgende jaar mee in om 25 miljoen dollar aan de slachtoffers te betalen.

Het Amerikaanse ministerie van Justitie stemde er ook mee in om de families van Parkland $127 miljoen te betalen vroeg in het proces over het feit dat de regering geen gevolg had gegeven aan tips over de schutter.

"Een schikking aangaan en een schadevergoeding betalen," zei Lytton, "dat is een veel gemakkelijker antwoord dan met wetswijzigingen te komen."