S&P GSCI NATURAL GAS INDEX Gas was goed voor ongeveer 51% van de totale elektriciteitsopwekking in Italië in 2022, waardoor het land het meest afhankelijk is van gas onder de grootste economieën van Europa, zo blijkt uit gegevens van Ember.
Italië is ook voor zijn gasvoorziening voor het grootste deel afhankelijk van import: volgens het Energy Institute wordt in 2022 meer dan 95% van het gas van overzee aangevoerd.
De grote afhankelijkheid van gasimport heeft Italië aangespoord om de bouw van elektriciteitscapaciteit uit hernieuwbare bronnen zoals zon en wind te versnellen. Deze bronnen zullen in 2022 met respectievelijk 11% en 5% groeien, waardoor de groei van andere bronnen wordt overtroffen.
De toegenomen hernieuwbare capaciteit zorgde er op zijn beurt voor dat de elektriciteit die in Italië uit schone bronnen werd opgewekt, in de eerste negen maanden van 2023 met meer dan 11% toenam en goed was voor een recordaantal van 45,2% van de elektriciteitsproductie, zo blijkt uit gegevens van Ember.
Maar zelfs met de recordstijgingen in schone elektriciteitsproductie, is aardgas dit jaar de dominante elektriciteitsbron van Italië gebleven, en het ziet ernaar uit dat dit nog tientallen jaren het fundament van het elektriciteitssysteem van het land zal blijven, ondanks de verwachte verdere toename van hernieuwbare energie in de komende jaren.
INDUSTRIËLE BASIS
De sleutel tot de blijvende kracht van aardgas in de opwekkingsmix van Italië is de grote vraag naar industriële energie in het land.
Italië is de op één na grootste productie-economie in Europa en staat bekend om de productie van machines, modeartikelen, voedingsmiddelen, auto-onderdelen en farmaceutische producten, volgens het Amerikaanse Ministerie van Handel.
Het land is ook een grote producent en exporteur van auto's, meubels en aardewerk, en beschikt dus over een breed industrieel landschap met een 24-uurs energiebehoefte.
De stroomkosten in Italië zijn echter sterk gestegen sinds de inval van Rusland in Oekraïne in 2022 de aardgasleveringen aan West-Europa onderbrak en de regionale stroomkosten de hoogte injoeg.
Tot dusver in 2023 liggen de gemiddelde groothandelskosten voor stroom in Italië ongeveer 147% boven het gemiddelde van 2019, volgens gegevens van LSEG.
Deze prijsstijging is vergelijkbaar met die van Duitsland, Europa's grootste productiecentrum, in dezelfde periode.
Maar daar komt nog bij dat de stroomprijzen in Italië hun jarenlange premie ten opzichte van de Duitse stroomprijzen hebben vergroot, en op maandbasis momenteel ongeveer 50 euro per megawattuur hoger liggen dan de gemiddelde stroomprijzen in Duitsland, volgens LSEG.
Deze premie is vergelijkbaar met een gemiddelde premie van 17 euro/MWh van 2019 tot en met 2021, en geeft aan dat grote stroomverbruikers in Italië mogelijk nog harder getroffen zijn dan die in Duitsland door de regionale stijging van de stroomprijzen in het afgelopen jaar.
GASSCHILD
Om de Italiaanse industrie te helpen, heeft de regering vorig jaar een pakket maatregelen van 9 miljard euro onthuld, variërend van het verhogen van de gasproductie en het aanleggen van gasvoorraden tot de mogelijkheid voor bedrijven om energierekeningen in maximaal 36 termijnen te betalen.
De ENI-deal van deze week biedt extra bescherming voor consumenten door de afhankelijkheid van Italië van Rusland voor de levering van aardgas verder te verminderen, terwijl het de positie van Qatar als Italië's belangrijkste LNG-leverancier verstevigt.
De Verenigde Staten en Algerije zijn andere grote LNG-leveranciers van Italië, en helpen de LNG-import van Italië op weg om het record van vorig jaar van 24,5 miljoen kubieke meter dit jaar te overtreffen, volgens scheepsvolggegevens van Kpler.
Samen met bijna volle gasopslagvoorraden - de tanks hebben volgens LSEG een capaciteit van 98% - zouden deze hogere importvolumes van aardgas ervoor moeten zorgen dat de Italiaanse energieconsumenten tijdens de komende winter, wanneer de vraag naar verwarming piekt, over voldoende stroom beschikken.
Op de langere termijn zorgen de grotere aardgasvolumes er ook voor dat de stroomvoorziening stabiel blijft, zelfs als er grotere hoeveelheden intermitterende productie uit hernieuwbare energiebronnen aan het elektriciteitsnet van het land worden toegevoegd. Elektriciteitsbedrijven kunnen gasgestookte centrales gebruiken om de systeemvoorraad aan te vullen wanneer de productie van zonne- en windenergie wegvalt.
Hogere gasleveringen kunnen ook helpen om de algehele stroomkosten te verlagen, wat op zijn beurt het concurrentievermogen van in Italië gevestigde bedrijven ten opzichte van regionale rivalen zou moeten verbeteren.
Al met al ziet het ernaar uit dat de ENI-Qatar deal de sterke banden van Italië met de gasmarkt nog enkele jaren in stand zal houden, zelfs als het land doorgaat met het ontwikkelen van meer duurzame opwekkingscapaciteit als onderdeel van de energietransitiedoelstellingen op de langere termijn.
< De hier geuite meningen zijn die van de auteur, een columnist voor Reuters.>
