WENDLINGEN AM NECKAR (dpa-AFX) - Netbeheerder TransnetBW dringt aan op de bouw van nieuwe energiecentrales, vooral in Zuid-Duitsland, om klaar te zijn voor de kolenuitfasering in 2030. "Wat voor ons relevant is, is de datum van ingebruikname", zei Werner Gotz, voorzitter van de raad van bestuur, tegen de Deutsche Presse-Agentur. Maar toen hij terugrekende met het oog op goedkeuringsprocedures en bouwtijd, kwam er een zorglijn naar voren: "Want we moeten vandaag en nu beginnen als we in 2030 de eindstreep willen halen."

De politieke besluiten om kernenergie en steenkool uit te faseren zouden zeer efficiënt worden uitgevoerd. "Tegelijkertijd hebben we echter een strategie voor elektriciteitscentrales nodig die back-upcapaciteit garandeert," zei Gotz. Voor Baden-Württemberg, zei hij, hebben we het over 6,5 gigawatt - het equivalent van 10 tot 15 grote elektriciteitscentrales. "2030 klinkt relatief ver weg - maar als je naar de bouwprojecten kijkt, is het eigenlijk al morgen."

Het energiebedrijf EnBW is bijvoorbeeld in het voorjaar begonnen met de bouw van de eerste van drie nieuwe gasgestookte energiecentrales in Stuttgart, met als doel om in 2026 een einde te maken aan de kolengestookte elektriciteitsopwekking in de centrale Neckar-regio. De centrales moeten uiterlijk in 2035 draaien op groene waterstof - d.w.z. waterstof die wordt geproduceerd met behulp van hernieuwbare energiebronnen. In een rapport van de Duitse transmissiesysteembeheerders over een versnelde uitfasering van kolen tegen 2030 staat echter ook dat sommige kolengestookte elektriciteitscentrales "moeten worden overgebracht naar de netwerkreserve en met voldoende betrouwbaarheid beschikbaar moeten zijn om een efficiënt beheer van knelpunten in het netwerk te garanderen".

Volgens Gotz wordt de urgentie van de kwestie in Berlijn erkend - niet in de laatste plaats omdat de federale minister van Energie Robert Habeck en de Groenen de energietransitie echt mogelijk willen maken. "Het is de eerste keer dat ik het gevoel heb dat mensen serieus luisteren, nadenken en vervolgens ook naar oplossingen zoeken." Hij zei bijvoorbeeld dat de bureaucratische rompslomp voor vergunningen voor duizenden zware goederentransporten, die nodig zijn voor de aanleg van de SuedLink hoogspanningslijn, zou worden verminderd.

Maar de kwestie is zeer complex, zei hij, omdat er rekening moet worden gehouden met marktrelevante factoren en er niet alleen een nationale strategie wordt ontwikkeld. "Het moet in overeenstemming worden gebracht met Brussel," legde Gotz uit. Enerzijds zou dat waarschijnlijk te lang duren. Anderzijds bestaat het gevaar dat regionale aspecten te weinig aandacht krijgen. "Vanuit ons oogpunt is regionalisering echter existentieel belangrijk."

Waterstoftechnologie zou bijvoorbeeld eerst ontwikkeld worden in het noorden, waar windenergie uit de zee aankomt. In Baden-Württemberg kan pas na 2030 een significante uitbreiding worden verwacht. En zelfs vandaag de dag is de vraag naar elektriciteit in het geïndustrialiseerde zuiden van Duitsland groter dan de hoeveelheid die hier wordt geproduceerd. Telkens weer moet elektriciteit worden geïmporteerd of toegevoegd uit reservecentrales. Dit wordt redispatch genoemd.

"We hebben een aanmoedigingssysteem nodig dat rekening houdt met de tijdelijke urgentie en de regionale locatie," zei de manager. Daarom, zei hij, heeft TransnetBW een instrument ontwikkeld als een snelle oplossing waarbij exploitanten van energiecentrales een investeringsvoorschot krijgen op basis van verwachte redispatch-kavels. "Het idee is om hen een gegarandeerde afname te geven op basis van onze simulaties. Dit zou hen een tweede bron van inkomsten geven naast de verwachte marktverliezen." Dit kan marktconform worden geïmplementeerd door middel van een aanbesteding.

"We hebben het systeem gepresenteerd aan het Bundesnetzagentur, we hebben het gepresenteerd in Berlijn. Ik ben optimistisch dat er naar ons geluisterd zal worden," aldus Gotz. Als overgangsoplossing kan het systeem relatief snel in werking treden en volgend jaar al investeringsbeslissingen mogelijk maken.

"Het is een complexe taak om dit regelgevingskader zo te implementeren dat het de steun van een meerderheid op federaal niveau krijgt en ook op Europees niveau kan worden goedgekeurd," aldus Gotz. Maar het is haalbaar.

Het is ook belangrijk om de noodzaak van netuitbreiding op een transparante manier aan consumenten uit te leggen, zei de TransnetBW baas in Wendlingen am Neckar (district Esslingen). De taak van de netbeheerders blijft ongewijzigd, zei hij, om elektriciteit te leveren. "We moeten opwekking en verbruik elke seconde in evenwicht houden."

In tegenstelling tot tien jaar geleden zijn de algemene omstandigheden echter anders, omdat niet alle energiecentrales naar believen kunnen worden aangestuurd. "Enkele miljoenen centrales in Duitsland gehoorzamen niet langer aan ons bevel, maar produceren wanneer de externe omstandigheden - d.w.z. zon en wind - dat mogelijk maken," zegt Gotz. "En de consument doet wat de consument doet: hij gaat naar de lichtschakelaar, zet het koffiezetapparaat aan - maar belt ons niet om te zien of het precies goed is."

Het is belangrijk om burgers mee te nemen in de komende veranderingen, zegt hij. "Uiteindelijk raken we ons hele systeem volledig." De goedkeuring voor de energietransitie is in principe groot, zei hij. Maar als het aankomt op de bouw van concrete infrastructuur zoals energiecentrales en hoogspanningsmasten, worden mensen persoonlijk geraakt. Er moet worden uitgelegd waarom dit nodig is. "Als we A willen, moeten we ook B accepteren," zei Gotz.

"Natuurlijk zou ik willen dat ik een fanclub had in elke gemeenschap waar we een infrastructuurproject realiseren. Maar dat zal ik waarschijnlijk niet krijgen," zei hij. De energiecrisis als gevolg van de Russische aanvalsoorlog in Oekraïne heeft echter voor een ommekeer onder de bevolking gezorgd, zei hij. Het antwoord op de "waarom"-vraag is nu voor velen duidelijker, zei hij. "Dat helpt ons om snel naar de hoe-vraag te gaan.

Uiteindelijk ontlast de netuitbreiding de consument ook financieel, omdat de kosten voor redispatch-maatregelen worden doorberekend, waardoor de elektriciteitsrekening stijgt. "Dit is een kwestie die we in de gaten moeten houden, want energietransitie en energievoorziening moeten betaalbaar zijn." Als de economische lasten te zwaar worden, komt de acceptatie in gevaar. Vorig jaar kostte congestiebeheer volgens het Bundesnetzagentur ongeveer 4,2 miljard euro. "Dat is een dimensie waarvan ik zeg: dat is onaanvaardbaar. We moeten daar dringend technisch iets aan doen. Het is verloren geld."/kre/DP/men