De Amerikaanse ambassadeur in Zuid-Afrika Reuben Brigety zei op 11 mei dat hij ervan overtuigd was dat een Russisch schip, dat in december vorig jaar aanmeerde bij een marinebasis in Simonstown in de West-Kaap, wapens uit Zuid-Afrika aan boord heeft genomen. Een beschuldiging die Zuid-Afrika sindsdien heeft ontkend.
De beschuldigingen hebben geleid tot een diplomatieke ruzie tussen de VS, Zuid-Afrika en Rusland en hebben het ongebonden standpunt van Zuid-Afrika over het conflict in Oekraïne in twijfel getrokken.
Zuid-Afrika zegt onpartijdig te zijn en heeft zich onthouden van stemming over VN-resoluties over de oorlog.
"De president heeft besloten het onderzoek in te stellen vanwege de ernst van de beschuldigingen, de omvang van de publieke belangstelling en de impact van deze zaak op de internationale betrekkingen van Zuid-Afrika", aldus de verklaring.
Het driekoppige panel zal worden voorgezeten door Phineas Mojapelo, voormalig plaatsvervangend rechter-president van de provincie Gauteng. De andere twee leden zijn advocate Leah Gcabashe, voormalig bewijsleider van een onderzoek naar overheidscorruptie dat vorig jaar eindigde, en Enver Surty, voormalig onderminister van basisonderwijs. Het panel heeft zes weken de tijd om zijn onderzoek uit te voeren.
Het mandaat van het panel omvat de vaststelling wie op de hoogte was van de aankomst van het vrachtschip, de inhoud die werd geladen en gelost en "of de grondwettelijke, wettelijke of andere verplichtingen in verband met de aankomst van het vrachtschip werden nageleefd".
De president zal naar verwachting binnen twee weken na afloop van het onderzoek een eindverslag ontvangen.
