WAT ZIJN DE TOPBANEN IN DE EU?
PRESIDENT VAN DE EUROPESE COMMISSIE: Zittend voorzitter Ursula von der Leyen mikt op een tweede termijn aan het hoofd van het uitvoerend orgaan van de EU, dat wetgevingsvoorstellen doet. Dit is de machtigste functie binnen de EU-instellingen.
PRESIDENT VAN DE EUROPESE RAAD: Deze functie houdt in dat hij topontmoetingen van de 27 nationale leiders van de EU voorzit en met hen contact onderhoudt om de strategische richting van het blok te bepalen. De ambtstermijn van Charles Michel loopt eind november af.
HOOFD BUITENLANDS BELEID: De hoge vertegenwoordiger voor het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid zit de vergaderingen van de EU-ministers van Buitenlandse Zaken, Defensie en Ontwikkeling voor. Zittend minister Josep Borrell treedt later dit jaar ook af.
HOE WORDEN DE POSTEN BEPAALD?
De EU-leiders houden een informele bijeenkomst op 17 juni, net na de G7-top in Italië, en komen daarna bijeen voor een EU-top in Brussel op 28-29 juni.
Op dat moment zouden ze hun onderhandelingen moeten hebben afgerond en overeenstemming moeten hebben bereikt over drie kandidaten.
De kandidaten moeten door een gekwalificeerde meerderheid worden gesteund - dat wil zeggen door 15 van de 27 EU-leiders, uit landen die samen 65% van de EU-bevolking vertegenwoordigen.
Voor de voorzitter van de Europese Commissie is ook een meerderheid in het Europees Parlement nodig, net als voor de 27 leden tellende Commissie als geheel.
Het nieuwe parlement komt voor het eerst bijeen op 16 juli. EU-ambtenaren hopen dat het die week de voorzitter van de Commissie zal goedkeuren. De volgende plenaire vergadering is in de week van 16 september.
HOE WORDEN DE TOPFUNCTIES GEKOZEN?
De EU-leiders houden rekening met de verkiezingsuitslag van het Europees Parlement en de noodzaak om een geografisch evenwicht te vinden. Bij het bepalen van het evenwicht in het leiderschapspakket houden ze ook rekening met wie het Europees Parlement zal voorzitten.
Volgens afspraak gaat het voorzitterschap van de Commissie naar de partij die als eerste is gekozen bij de verkiezingen voor het Parlement. Dat brengt von der Leyen in een sterke positie, aangezien zij de kandidaat was van de centrumrechtse Europese Volkspartij, die de verkiezingen won.
Het voorzitterschap van de Raad zal naar verwachting naar de socialisten gaan, die tweede werden bij de verkiezingen, en de post voor buitenlands beleid naar het liberale Renew Europe-kamp, dat derde werd.
De drie fracties hebben een meerderheid in het parlement, maar slechts 400 van de 720 zetels.
Dit betekent dat von der Leyen misschien ook de hand moet uitsteken naar de uitgedunde Groenen of de nationalistische premier van Italië, Giorgia Meloni, om zeker te zijn van groen licht van het parlement.
WIE STAAT ER IN DE RIJ VOOR EEN TOPBAAN?
PRESIDENT VAN DE COMMISSIE: Von der Leyen is de duidelijke koploper voor een tweede termijn aan het hoofd van de uitvoerende macht van de EU.
De Franse president Emmanuel Macron, die een belangrijke rol speelde bij haar benoeming in 2019, had dit keer andere opties genoemd, waaronder de voormalige Italiaanse premier en ECB-hoofd Mario Draghi, die volgens Macron "een rol zou moeten spelen". Maar bronnen zeggen dat Macron geneigd is om von der Leyen te steunen. Een van de bronnen zei dat hij niet wil dat de instabiliteit in de EU nog eens bovenop de instabiliteit in Frankrijk komt als gevolg van zijn beslissing om vervroegde parlementsverkiezingen uit te schrijven.
PRESIDENT VAN DE EUROPESE RAAD: Volgens diplomaten is de voormalige Portugese premier Antonio Costa de belangrijkste kandidaat.
De socialist is in november afgetreden na een onderzoek naar vermeende onwettigheden in de manier waarop zijn regering omging met groene energieprojecten. Hij heeft elke overtreding ontkend.
De nieuwe premier van Portugal, Luis Montenegro, die een rechtse coalitie leidt, zei dat hij Costa zou steunen als hij zich verkiesbaar zou stellen.
Er zijn weinig andere voor de hand liggende kandidaten. De voorzitter van de Raad is meestal een huidige of voormalige premier, en het aantal socialistische EU-premiers is dun.
De Deense premier Mette Frederiksen en de voormalige Italiaanse premier Enrico Letta zijn de afgelopen maanden door diplomaten genoemd, maar Costa lijkt brede steun te hebben.
CHEF BUITENLANDS BELEID
De Estse premier Kaja Kallas lijkt volgens diplomaten de koploper te zijn.
Sommigen hadden gesuggereerd dat ze voor sommige EU-regeringen misschien te havikistisch zou zijn over Rusland. Maar die twijfels lijken de afgelopen weken te zijn weggenomen.
Als Oost-Europeaanse zou zij een geografisch evenwicht toevoegen aan het leiderschap.
De voormalige Luxemburgse premier Xavier Bettel en de Belgische Alexander De Croo, die nu vice-premier is na het verlies van zijn partij bij de nationale verkiezingen, worden ook gezien als mogelijke kandidaten.
