HOE GROOT IS HET FINANCIERINGSTEKORT?
Minister van Financiën Lindner van de fiscaal conservatieve Vrije Democraten (FDP) schatte dat Duitsland te maken had met een financieringstekort van ongeveer 17 miljard euro ($18,27 miljard) in een begroting van ongeveer 450 miljard voor 2024.
WAT ZIJN DE OPTIES OM HET GAT TE DICHTEN?
Twee duidelijke opties zijn belastingverhogingen en bezuinigingen. Lindner heeft belastingverhogingen uitgesloten en bezuinigingen op de sociale voorzieningen voorgesteld, terwijl kanselier Scholz heeft gezegd dat er niet bezuinigd zal worden op sociale uitkeringen.
Een andere optie zou zijn om de rem op de schuld, die het overheidstekort beperkt tot 0,35% van het BBP, voor het vijfde achtereenvolgende jaar op te schorten.
Lindner is terughoudend om in te stemmen met nog een opschorting in 2024, terwijl Scholz' centrumlinkse sociaaldemocraten (SPD) en de Groenen hebben opgeroepen om de schuldrem op te schorten om meer uitgaven mogelijk te maken.
Er is ook steeds meer steun voor een hervorming van de rem, zelfs onder conservatieven, wier juridische klacht de aanleiding was voor de uitspraak van de rechter.
WAT IS DE OORZAAK VAN HET BEGROTINGSTEKORT?
Het constitutionele hof van Duitsland oordeelde op 15 november dat het besluit van de coalitieregering om 60 miljard euro aan ongebruikte pandemische noodfondsen opnieuw toe te wijzen aan haar klimaat- en transformatiefonds ongrondwettelijk was.
De drie coalitiepartners waren de overdracht in december 2021 overeengekomen om optimaal gebruik te maken van een tijdelijke, pandemiegerelateerde opschorting van de leenlimieten in de grondwet.
Daarnaast besloot de regering ook dat de fondsen mee zouden tellen bij de berekening van het tekort in het jaar dat het geld geleend werd, waardoor ze meer budgettaire speelruimte zou hebben in 2023 en 2024, wanneer de meeste uitgaven verwacht werden. Op die manier zou de regering in 2023 aan de schuldlimiet kunnen voldoen, maar de rechtbank verwierp een dergelijke boekhouding en voerde aan dat het uitgeven van de fondsen op een latere datum nog steeds de grondwettelijke schuldlimiet zou doorbreken.
WAT GEBEURT ER VANAF JANUARI?
Het is al duidelijk dat het lagerhuis van het parlement, de Bondsdag, er dit jaar niet in zal slagen om de begroting voor 2024 af te ronden.
Vanaf 1 januari zal er een voorlopig beheer van de begroting zijn. Lindner zal hierin een grotere rol spelen, omdat hij bepaalde uitgaven zal moeten goedkeuren.
Een dergelijk voorlopig begrotingsbeheer betekent dat, in tegenstelling tot de situatie in de Verenigde Staten, een gebrek aan een overeengekomen begroting niet zou leiden tot een bevriezing van de uitgaven in het komende jaar. De overheidsuitgaven zouden doorgaan en de regering heeft herhaald dat salarissen, pensioenen en steunprogramma's betaald zouden worden.
IS DIT EERDER GEBEURD?
Dit is niet de eerste keer dat de begroting later in het jaar wordt goedgekeurd. In 2018 werd de begroting voor het jaar op 5 juli goedgekeurd na uitgebreide onderhandelingen tussen de nieuwe coalitiepartners na de verkiezingen in september 2017.
WAT ZIJN DE POLITIEKE GEVOLGEN?
De uitspraak heeft de spanningen verhoogd in de toch al woelige drieslag van Scholz, die de steun heeft zien dalen sinds hij bijna twee jaar geleden de regering overnam, terwijl hij een reeks crises aanpakt, deels als gevolg van publieke twisten. (Verslaggeving door Andreas Rinke en Maria Martinez, bewerkt door Tomasz Janowski)
