Het verhaal van de twee vriendinnen - de ene een drop-out, de andere blijmoedig haar opleiding hervattend - is ook het verhaal van miljoenen Oegandese kinderen, nu velen maandag weer naar school gingen na een bijna twee jaar durende sluiting van scholen als gevolg van COVID-19.

De sluiting in het Oost-Afrikaanse land was volgens de Verenigde Naties de langste onderbreking van onderwijsinstellingen wereldwijd als gevolg van de pandemie van het coronavirus.

"Ik ben blij dat ik weer naar school ga. Het is niet makkelijk voor me geweest om zo lang veilig thuis te blijven, maar ik dank God, die me veilig heeft gehouden," vertelde de 16-jarige Rachael aan Reuters.

"Ik heb er de hele tijd naar verlangd om terug naar school te gaan, zodat ik mijn droomcarrière kan verwezenlijken: accountant worden."

Maar Oegandese ambtenaren verwachten dat een derde van de kinderen die naar school gingen toen de pandemie begon, niet terug zullen keren, wat een zware klap zou kunnen betekenen voor de toekomstperspectieven van de nieuwe generatie in een land met een van de jongste bevolkingen ter wereld en dat al worstelt met hoge werkloosheid en armoede.

De Oegandese autoriteiten baseren hun prognose op het wijdverspreide voorkomen van kinderen die moeten werken om hun familie te helpen de eindjes aan elkaar te knopen, evenals tienerzwangerschappen en -huwelijken.

Rachaels vriendin Fridah behoorde niet tot de massa's jonge studenten die maandag weer naar de klassen stroomden.

'BEGRAVEN' DROMEN

Fridah was net zo oud als Rachael toen de lessen sloten. Hoewel ze van biologie en scheikunde hield en ervan droomde om arts te worden, zei ze dat ze die droom "begraven" had om haar familie te helpen onderhouden door een baan te zoeken. Oeganda's strenge COVID-19 lockdown dreef veel gezinnen dieper in de armoede doordat mensen die klusjes opknapten zonder inkomen kwamen te zitten.

Nu vreest Fridah voor haar toekomst.

"Als meisje maak ik me zorgen. Als ik niet naar school ga, kom ik misschien in de verleiding om te trouwen," zei ze terwijl ze tafels opdiende.

"Ik werk hier, maar ik weet dat mijn vrienden nu terug naar school gaan of zich erop voorbereiden. Die gedachte zuigt de energie uit me. Ik voel wat wanhoop en woede."

Een andere 16-jarige in de stad Kayunga, 65 km ten noordoosten van de hoofdstad Kampala, vertelde Reuters dat ze ten prooi viel aan dezelfde verleiding terwijl de scholen gesloten waren.

Sara Nakafero zei dat ze zich verveelde en thuis zat toen ze door een oudere man werd verleid tot een relatie. Weken later dwong haar grootmoeder haar om een zwangerschapstest te doen. Ze zei dat ze tijdens haar zwangerschap vaak huilde.

De tengere tiener vermijdt nu om met haar drie maanden oude baby Sumin het huis van haar oma te verlaten vanwege nieuwsgierige buren. "Mensen staren me aan... Altijd als ik rondloop of als ik naar een inenting ga, vragen mensen me: 'Is dit kind echt van jou?

"Ik voel me beschaamd. Ik voel woede."

De sluiting van scholen heeft, samen met andere strenge maatregelen om de verspreiding van het virus tegen te gaan, geholpen om het aantal doden door COVID-19 in Oeganda laag te houden. Het land heeft tot nu toe ongeveer 153.000 gevallen van COVID-19 en ongeveer 3.300 sterfgevallen geregistreerd.

Maar het kinderagentschap van de Verenigde Naties, UNICEF, zegt dat de sluiting te lang duurde en te duur was voor de jongen van Oeganda.

"Miljoenen kinderen lopen het risico om het recht op onderwijs te verliezen," zei Munir Safieldin, de landenvertegenwoordiger van UNICEF in Oeganda. Hij haalde een prognose van de staatsplanning aan dat een derde van de leerlingen nooit meer naar school zou gaan.

UNICEF verwacht dat de economische groei en arbeidsproductiviteit van Oeganda uiteindelijk zullen afnemen door de hoge schooluitval als gevolg van de sluiting, voegde Safieldin eraan toe.