WAAROM VERKIEZINGEN HOUDEN NA EEN STAATSGREEP?

Het leger heeft Myanmar vijf van de afgelopen zes decennia geregeerd en was in de tien jaar voorafgaand aan de staatsgreep overgegaan op een quasi-burgerlijk politiek systeem waarin het leger de macht deelde met een gekozen regering.

Dat systeem was door het leger gecreëerd om het in staat te stellen zich terug te trekken uit het directe bestuur en toch een belangrijke politieke rol te behouden waarmee het zijn eigen belangen kon beschermen en niet was overgeleverd aan de genade van gekozen politici.

Het was een succes, althans in vergelijking met de decennia van autoritair bewind, sancties en economisch verval die eraan voorafgingen. De korte kennismaking van Myanmar met democratie en burgerbestuur leidde tot ongekende hervormingen, westerse investeringen en economische liberalisering. Veel daarvan is echter tenietgedaan door de staatsgreep van februari 2021.

WAAROM PLEEGDEN DE MILITAIREN DE STAATSGREEP?

De generaals grepen in enkele uren voordat een nieuw parlement bijeen zou komen, op grond van niet-aangepakte onregelmatigheden bij de verkiezingen van drie maanden eerder, die met overmacht waren gewonnen door de regerende Nationale Liga voor Democratie (NLD) van Aung San Suu Kyi. Verkiezingswaakhonden hebben echter geen noemenswaardige problemen geconstateerd.

Volgens deskundigen was de staatsgreep een zelfbehoudsactie van de militaire top. Hun bittere rivaal, de NLD, won bijna 80% van de beschikbare zetels in de verkiezingen, vergeleken met minder dan 7% voor de gemachtigde partij van de militairen - een overwinning die groot genoeg is voor een serieuze poging om de grondwet te wijzigen om de politieke macht van de militairen te verzwakken en ze verantwoording te laten afleggen aan gekozen regeringen.

WAT IS ER MET DE OPPOSITIE GEBEURD?

Suu Kyi, 77 jaar, zit 33 jaar in de gevangenis nadat ze schuldig is bevonden aan meerdere aanklachten die volgens haar bondgenoten zijn verzonnen om haar politieke carrière te beëindigen. Tientallen NLD-functionarissen zitten ook in de gevangenis of zijn gevlucht.

De junta heeft de NLD en 39 andere partijen ontbonden nadat zij de uiterste datum voor de registratie van de verkiezingen van dinsdag niet hadden gehaald.

Veel oppositieleden en activisten zien de verkiezingen als een schijnvertoning en sommigen hebben zich aangesloten bij een schaduwregering die het leger probeert te ondermijnen, of hebben de wapens opgenomen met een verzetsbeweging.

WIE ZAL DE VERKIEZINGEN WINNEN?

Er is geen datum vastgesteld voor de verkiezingen, maar omdat de NLD niet meedoet en de meeste van de 63 geregistreerde partijen alleen in regionale wetgevende organen zetels betwisten, is het vrijwel zeker dat de gevolmachtigde van het leger, de Union Solidarity and Development Party (USDP), op nationaal niveau zal winnen.

De USDP werd opgericht door de vorige militaire regering voordat deze de overgang maakte. Zij domineerde de door de NLD en vele andere partijen geboycotte verkiezingen van 2010, maar werd in 2015 en opnieuw in 2020 overtuigend verslagen, voordat die stemming nietig werd verklaard.

Hoewel haar leiders de meeste van de grootste hervormingen in Myanmar hebben doorgevoerd, blijft de USDP impopulair en synoniem met militair bewind. Een nieuwe USDP-regering zal lokaal waarschijnlijk met scepsis worden bekeken.

HOE ZAL DE WERELD REAGEREN OP DE VERKIEZINGEN?

Veel westerse landen en internationale organisaties hebben de verkiezingen al afgedaan als onwettig en hun bezorgdheid geuit over het feit dat belangrijke belanghebbenden in Myanmar buiten het politieke proces worden gehouden. Zij vrezen ook dat het conflict erdoor zal verscherpen.

Veel economische sancties die werden opgeheven als erkenning voor de hervormingen na 2011, zijn opnieuw ingesteld en het is onwaarschijnlijk dat de verkiezingen of de vroege acties van de regering die ze creëren, zullen leiden tot een snelle opheffing ervan.

De buurlanden van Myanmar, die de voorkeur hebben gegeven aan een beleid van betrokkenheid bij het leger, zullen wellicht een afwachtende houding aannemen, ook wat betreft investeringen in het land.