Hoewel de olievoorziening nog niet is getroffen, wijzen analisten en marktwaarnemers op twee belangrijke gevolgen als het conflict escaleert. Ten eerste zouden de Verenigde Staten de sancties tegen Iran kunnen versterken of intensiveren als dit land betrokken zou zijn bij de aanval van Hamas op Israël, wat de toch al onderbevoorrade oliemarkt nog meer onder druk zou kunnen zetten. Ten tweede zou de door Washington onderhandelde deal om de relaties tussen Saoedi-Arabië en Israël te normaliseren, die het koninkrijk in staat zou kunnen stellen zijn olieproductie te verhogen, kunnen ontsporen.

Hoe heeft de oliemarkt tot nu toe gereageerd?

De prijs van een vat Brent steeg met ongeveer 3,50 USD tot 89 dollar op maandag, de eerste handelsdag na de verrassingsaanval van Hamas op Israël op 7 oktober. Het verloor daarna het merendeel van deze winsten voordat het op vrijdag weer steeg tot boven de 88 USD per vat, toen de VS sancties oplegden aan Russische olietransporteurs die een door de G7 opgelegd prijsplafond overtraden.

Oil

Analisten en sectorprofessionals, die een sterkere stijging hadden verwacht, erkenden dat de situatie verschilt van de oliecrisis van 1973, toen Saoedi-Arabië een embargo leidde tegen landen die Israël steunden tijdens de Jom Kippoer-oorlog, wat leidde tot een scherpe stijging van de prijzen.

Saoedi-Arabië en Rusland hebben al vrijwillige aanbodverminderingen aangekondigd tot eind 2023, wat de olieprijzen eind september naar tienmaandelijkse hoogtepunten stuwde, voordat macro-economische zorgen ze vorige week weer spectaculair deden dalen.

Het Internationaal Energieagentschap zei donderdag dat het conflict geen directe impact heeft gehad op de olievoorziening, terwijl David Goldwyn, voormalig speciaal gezant voor internationale energieaangelegenheden bij het VS-ministerie van buitenlandse zaken, stelde dat de fundamentele factoren de belangrijkste prijsdrijvers zullen blijven.

Rob Thummel, seniorportefeuillebeheerder bij Tortoise Capital, zei dat het onwaarschijnlijk is dat de olieprijzen substantieel zullen stijgen, tenzij Iran of een ander land de Straat van Hormuz, de belangrijkste olie-ader van de wereld die een vijfde van de wereldwijde voorraad vervoert, zou verstoren.

Wat betekent het conflict voor de Iraanse export?

Ondanks Amerikaanse sancties zijn de Iraanse ruwe olie-exporten dit jaar aanzienlijk gestegen, waardoor de vrijwillige vermindering van 1,3 miljoen vaten per dag (bpd) door Riyad en Moskou gedeeltelijk wordt gecompenseerd. Iran, dat Hamas steunt, heeft elke betrokkenheid bij de aanval van de groep op Israël ontkend. De VS-minister van financiën, Janet Yellen, zei woensdag dat ze nog niets te melden had over de vraag of de VS nieuwe sancties aan Iran zouden opleggen als bleek dat dit land betrokken was bij de aanslag. "Dit is een kwestie die we voortdurend onderzoeken en we gebruiken de beschikbare informatie om de sancties te versterken", zei ze.

Het versterken van de Amerikaanse sancties tegen Teheran zou de ruwe olievoorziening bedreigen en de energieprijzen wereldwijd en nationaal doen stijgen, iets wat president Biden wil vermijden voor de verkiezingen van 2024. Maar Helima Croft, analist bij RBC Capital Markets, zei dat het "waarschijnlijk moeilijk" zou zijn voor de Biden-administratie om haar "permissieve sanctieregime" voort te zetten, dat de Iraanse olieproductie in staat heeft gesteld om de niveaus van voor 2018 te benaderen.

Andere analisten verwachten echter niet dat de VS het risico zullen nemen de voorziening te verstoren. "Aangezien de beleidsdoelstellingen de Russische olievoorziening niet hebben getroffen, zelfs niet op het hoogtepunt van het conflict tussen Rusland en Oekraïne, verwachten we ook niet dat de Iraanse olie-export zal worden beperkt", zeiden analisten van Macquarie.

Analisten van FGE zeiden op hun beurt dat het onwaarschijnlijk is dat de VS de sancties zullen versterken zonder dat Saoedi-Arabië ermee instemt de verloren Iraanse vaten te vervangen, iets wat ze niet zien gebeuren.

Wat gebeurt er met de Israëlisch-Saoedische deal?

De VS proberen over een toenadering tussen Saoedi-Arabië en Israël te onderhandelen, waarbij het koninkrijk zijn banden met Israël zou normaliseren in ruil voor een defensieovereenkomst met Washington. Saoedi-Arabië heeft het Witte Huis laten weten dat het bereid is zijn olieproductie begin volgend jaar te verhogen om bij te dragen aan het sluiten van de deal, meldde de Wall Street Journal vorige week.

Washington zei dat de inspanningen moeten doorgaan, maar Ben Cahill van de Amerikaanse denktank Center for Strategic and International Studies zei dat de gesprekken nu kunnen worden opgeschort, waardoor een belangrijk kanaal voor samenwerking tussen de VS en Saoedi-Arabië wordt afgesloten.

Hoe heeft de OPEC+ gereageerd?

De Saoedische minister van Energie, prins Abdulaziz, vertelde CNBC dat "de cohesie van de OPEC+ niet in twijfel moet worden getrokken". "We hebben het ergste meegemaakt, ik denk niet dat we nogmaals door een verschrikkelijke situatie heen moeten", zei hij. Op 12 oktober zei de woordvoerder van het Iraakse ministerie van olie dat de OPEC+, de organisatie van olie-exporterende Landen en haar bondgenoten onder leiding van Rusland, niet impulsief reageert op marktuitdagingen.

De Russische vicepremier Alexander Novak voegde er donderdag aan toe dat de huidige olieprijzen rekening houden met het conflict en de overtuiging van de markt weerspiegelen dat de risico's van de confrontaties niet zo hoog zijn. Rusland en Saoedi-Arabië ontmoetten elkaar woensdag in Moskou, en de Russische president Vladimir Poetin zei dat de samenwerking tussen de OPEC en Saoedi-Arabië zal doorgaan in het belang van "de voorspelbaarheid van de oliemarkt".