De revolutionaire 9 miljard dollar kostende infraroodtelescoop, door NASA geprezen als het belangrijkste observatorium voor ruimtewetenschap van het komende decennium, was gebundeld in het vrachtruim van een Ariane 5-raket die klaar stond om om 7:20 uur EST (1220 GMT) te vertrekken vanaf de lanceerbasis van de ESA (European Space Agency) in Frans Guyana.

Als alles volgens plan verloopt, zal het 14.000 pond wegende instrument, dat bijna zo groot als een tennisveld zal worden, na een 26 minuten durende rit in de ruimte uit de in Frankrijk gebouwde raket worden losgelaten.

In de daaropvolgende maand zal de Webb-telescoop in een baan om de zon ruwweg 1 miljoen mijl van de aarde komen - ongeveer vier keer verder weg dan de maan. Het speciale baanpad van Webb zal ervoor zorgen dat hij constant op één lijn staat met de aarde terwijl de planeet en de telescoop samen rond de zon cirkelen.

Ter vergelijking: de 30 jaar oude voorganger van Webb, de Hubble ruimtetelescoop, draait zelf in een baan om de aarde op een afstand van 340 mijl en gaat elke 90 minuten in en uit de schaduw van de planeet.

Webb, vernoemd naar NASA's hoofd gedurende het grootste deel van het vormende decennium van de jaren '60, is ongeveer 100 keer gevoeliger dan Hubble en zal naar verwachting het begrip van wetenschappers van het heelal en onze plaats daarin ingrijpend veranderen.

Webb zal het heelal voornamelijk in het infraroodspectrum bekijken, waardoor hij door gas- en stofwolken kan turen waar sterren worden geboren, terwijl Hubble voornamelijk op optische en ultraviolette golflengten werkt.

KOSMOLOGISCHE GESCHIEDENISLES

De hoofdspiegel van de nieuwe telescoop - die bestaat uit 18 zeshoekige segmenten van goudkleurig beryllium metaal - heeft ook een veel groter lichtopvangoppervlak, waardoor hij objecten op grotere afstanden kan waarnemen, en dus verder terug in de tijd, dan Hubble of welke andere telescoop dan ook.

Sterrenkundigen zeggen dat dit een glimp van de kosmos in beeld zal brengen die nog nooit eerder is gezien - tot slechts 100 miljoen jaar na de oerknal, het theoretische vlampunt dat de uitdijing van het waarneembare heelal in gang zette, naar schatting 13,8 miljard jaar geleden.

De blik van Hubble reikt terug tot ruwweg 400 miljoen jaar na de oerknal, een periode vlak nadat de allereerste sterrenstelsels - uitdijende clusters van sterren, gassen en andere interstellaire materie - vorm zouden hebben gekregen.

Naast het onderzoeken van de vorming van de vroegste sterren en sterrenstelsels in het heelal, willen astronomen ook graag superzware zwarte gaten bestuderen, waarvan wordt aangenomen dat ze in de centra van verre sterrenstelsels zitten.

De instrumenten van Webb zijn ook ideaal om te zoeken naar bewijs voor mogelijk levensondersteunende atmosferen rond tientallen nieuw gedocumenteerde exoplaneten - hemellichamen die rond verre sterren draaien - en om werelden dichter bij huis te observeren, zoals Mars en Saturnus' ijzige maan Titan.

De telescoop is een internationale samenwerking onder leiding van NASA in samenwerking met de Europese en Canadese ruimteagentschappen. Northrop Grumman Corp was de hoofdaannemer. De draagraket van Arianespace maakt deel uit van de Europese bijdrage.

Webb is ontwikkeld voor een bedrag van $8,8 miljard, waarbij de operationele kosten naar verwachting het totale prijskaartje https://www.reuters.com/article/us-usa-nasa-telescope/northrop-ceo-grilled-by-u-s-lawmakers-over-space-telescope-idUSKBN1KG2US op ongeveer $9,66 miljard zullen brengen, veel hoger dan gepland toen NASA eerder mikte op een lancering in 2011.

De astronomische werking van de telescoop, die zal worden beheerd vanuit het Space Telescope Science Institute in Baltimore, zal naar verwachting in de zomer van 2022 beginnen, na ongeveer zes maanden van uitlijning en kalibratie van de spiegels en instrumenten van Webb. Het ruimteobservatorium is ontworpen om maximaal 10 jaar mee te gaan.