Elisabetta Trevisan, een 50-jarige lerares uit Venetië, is van plan om de rentebetalingen van een Italiaanse obligatie voor kleine spaarders te gebruiken om haar twee zonen naar de universiteit te laten gaan.

De drie obligaties die ze kocht voor 40.000 euro ($43.100) hebben een jaarlijkse coupon van maximaal 4,5%, een gezonde stijging ten opzichte van andere spaaropties, met betalingen om de drie of zes maanden.

"Met een jaarlijkse rente van 0,001% vanaf mijn bankrekening, zou ik vier cent hebben verdiend!", vertelde Trevisan aan Reuters.

Trevisan is een van de duizenden gewone Italianen die een deel van de 2,4 biljoen euro staatsschuld van Rome in 2023 hebben gekocht, aangetrokken door de aantrekkelijke rendementen en bang dat de torenhoge inflatie de waarde van hun geld zou kunnen uithollen.

De regering - die een schuld/BBP-ratio van ongeveer 140% beheert, de op één na grootste in de eurozone - heeft op die golf meegedreven, in het besef dat kleine spaarders minder geneigd zijn om hun geld terug te trekken in een potentiële crisis en dat hun vertrouwen in de schuld van Rome buitenlandse investeerders aanmoedigt.

De campagne was succesvol: het aandeel BTP's of Buoni del Tesoro Poliennali (schatkistobligaties op middellange tot lange termijn) in handen van binnenlandse particuliere kopers steeg van 6% medio 2022 naar 13,5% in oktober, het hoogste niveau sinds 2014, zo bleek uit gegevens van de Bank van Italië.

Analisten waarschuwen echter dat de trend dit jaar wat kracht zal verliezen, waardoor een belangrijke pijler in de strategie van de Schatkist om kopers te vinden voor een van 's werelds grootste stapels staatsobligaties mogelijk verzwakt.

Dit komt volgens hen vooral doordat het vooruitzicht van renteverlagingen door de Europese Centrale Bank de rente op Italiaanse staatsobligaties waarschijnlijk minder aantrekkelijk zal maken voor kleine spaarders.

Tegelijkertijd zullen banken, die moeite hebben om met de staat te concurreren om het geld van hun klanten, deposito's misschien royaler belonen via hogere rentetarieven in plaats van te blijven bloeden terwijl hun klanten BTP's kopen.

"Na een 2023 met een zeer grote vraag van particuliere beleggers is het onwaarschijnlijk dat de kracht van vorig jaar zich zal herhalen," zegt Luca Cazzulani, hoofd strategieonderzoek bij UniCredit.

Hij voorspelde dat kleine beleggers in de op twee na grootste economie van de eurozone in 2024 waarschijnlijk voor 30-40 miljard euro aan staatsobligaties zouden inschrijven, een aanzienlijk bedrag vergeleken met Europese collega's, maar ver onder de meer dan 100 miljard van vorig jaar.

Filippo Mormando, strateeg bij de Spaanse bank BBVA, voorspelde dit jaar minstens 70 miljard euro aan particuliere aankopen.

"Gezien de recordvraag van vorig jaar zou een gematigde daling in 2024 niet verrassend of zorgwekkend zijn," zei een bron die bekend is met schuldbeheer.

DE ITALIAANSE UITZONDERING

In absolute termen hielden particuliere beleggers, met name niet-professionele beleggers, in oktober vorig jaar ongeveer 320 miljard euro aan Italiaanse staatsobligaties, het hoogste niveau sinds de invoering van de euro 25 jaar geleden. Ongeveer 270 miljard daarvan lag bij individuele spaarders.

Huishoudens in andere landen van de eurozone spelen een veel kleinere rol op de markt voor staatsobligaties.

In België is het aandeel van particuliere beleggers in de schuld van het land onlangs gestegen tot ongeveer 5%, terwijl het in Duitsland en Frankrijk bijna nul is, aldus Cazzulani, die de gegevens van de ECB over het derde kwartaal aanhaalde.

Hij zei dat de Schatkist in Italië een "historisch goede relatie met kleine spaarders" heeft opgebouwd vanwege de enorme stapel schuld die het moet beheren.

Sinds het hoogtepunt van de schuldencrisis in de eurozone in 2012 heeft het Ministerie van Economische Zaken verschillende soorten obligaties geïntroduceerd speciaal voor particuliere beleggers. Deze trokken vorig jaar in totaal zo'n 44 miljard euro aan investeringen aan.

Vorige week, tijdens het immens populaire songfestival van Sanremo, zond Rome een advertentie uit voor een obligatie met een looptijd van 6 jaar voor particuliere beleggers die het aan het einde van de maand zal aanbieden.

Particuliere obligatiebeleggers hebben doorgaans een bescheiden vermogen en een vrij lage risicobereidheid.

"Ze hebben niet veel geld, ze hebben behoefte aan solide garanties op hun spaargeld en een snelle mogelijkheid om het geld te gebruiken als er zich een plotselinge uitgave voordoet," zei Barbara Puschiasis, vicevoorzitter van de nationale consumentenbond Consumerismo.

Kleine spaarders worden aangetrokken door het lage belastingtarief van 12,5% op inkomsten uit Italiaanse obligaties, de helft van dat voor andere financiële activa.

Bovendien staat de begrotingswet van dit jaar hen toe om tot 50.000 euro aan staatsobligaties uit de ISEE te halen, een vermogensindex die de staat gebruikt om te beoordelen of ze in aanmerking komen voor een uitkering.

STIMULANS VOOR BUITENLANDSE INVESTEERDERS

De toewijding van de gewone Italianen is ook een geruststelling voor internationale investeerders - als binnenlandse spaarders genoeg vertrouwen in Rome hebben om hun schuld op grote schaal op te kopen, dan hebben buitenlanders die het land van veraf volgen minder reden om nerveus te zijn.

"De sterke vraag van kleine spaarders heeft waarschijnlijk het vertrouwen van buitenlandse beleggers versterkt, die in 2023 de op één na grootste koper waren, met netto-aankopen van ongeveer 40 miljard euro," aldus Cazzulani van UniCredit.

Voordat de financiële crisis van 2008 het vertrouwen van beleggers verbrijzelde, was het aandeel van de Italiaanse schuld in handen van binnenlandse spaarders maar liefst 20%, een niveau dat weer bereikt kan worden, zei Roberto Rossignoli, portefeuillemanager bij Moneyfarm.

Mormando van BBVA zei dat aanhoudend sterke aankopen van BTP's door particuliere beleggers mogelijk kunnen leiden tot een verdere verkleining van het verschil tussen de Italiaanse en Duitse obligatierente, een belangrijke graadmeter voor het beleggersvertrouwen in Italië met een hoge schuldenlast.

De BTP-Bund spread is afgenomen tot 150 basispunten, het laagste niveau in bijna twee jaar. ($1 = 0,9308 euro)