Hier, in de staat Campeche op het schiereiland Yucatan aan de noordelijke rand van het Mayawoud, zeggen de Mennonieten dat zij naar traditionele pacifistische waarden leven en dat het uitbreiden van boerderijen om hun gezinnen een eenvoudig leven te kunnen bieden de wil van God is.

In de ogen van ecologen en nu ook van de Mexicaanse regering, die eens hun landbouwkundige dapperheid verwelkomde, zijn de boerderijen van de Mennonieten een milieuramp die het oerwoud, een van de grootste koolstofputten van het continent en een tehuis voor bedreigde jaguars, in snel tempo verwoest.

Het Mayawoud, dat alleen kleiner is dan de Amazone, krimpt jaarlijks met een oppervlakte ter grootte van Dallas, volgens Global Forest Watch, een non-profitorganisatie die de ontbossing in de gaten houdt.

De regering van president Andres Manuel Lopez oefent nu druk uit op de mennonieten om over te schakelen op duurzamere praktijken, maar ondanks een overeenkomst tussen sommige mennonietennederzettingen en de regering, was de voortdurende landontginning zichtbaar in twee dorpen die in februari en mei door Reuters bezocht werden.

Boeren zoals Isaak Dyck Thiessen, een leider in de mennonietennederzetting Chavi, vinden het moeilijk om zich aan te passen.

"Onze mensen willen alleen maar met rust gelaten worden," zei hij, terwijl hij op een schaduwrijke drempel stond om aan de meedogenloze middagzon te ontsnappen. Achter zijn keurige boerderij rees de groene muur van het regenwoud op.

Op zoek naar land en afzondering, groeiden de Mennonieten - voor wie landbouwarbeid een kernbeginsel van hun christelijk geloof is - in aantal en breidden zich uit naar afgelegen delen van Mexico, nadat zij in het begin van de 20e Eeuw vanuit Canada waren aangekomen.

Ondanks het feit dat zij elektriciteit en andere moderne voorzieningen buiten het werk mijden, heeft hun landbouw zich ontwikkeld tot een landbouw met bulldozers en kettingzagen, maar ook met tractoren en oogstmachines.

In Campeche, waar de Mennonieten in de jaren 1980 aankwamen, is de laatste 20 jaar ongeveer 8.000 km² bos, bijna een vijfde van het bomenbestand van de staat, verloren gegaan, waarbij 2020 het ergste is dat ooit is geregistreerd, volgens Global Forest Watch.

Groepen, waaronder palmolieboeren en veeboeren, houden zich ook bezig met grootschalige ontbossing. Gegevens over hoeveel ontbossing wordt aangedreven door mennonitische kolonisten en hoeveel door andere groepen zijn niet gemakkelijk beschikbaar.

Eén studie uit 2017, geleid door de Mexicaanse Universidad Veracruzana, kwam tot de bevinding dat eigendommen van mennonieten in Campeche viermaal zoveel ontbossing kenden als eigendommen van niet-mennonieten.

De ontbossing staat in contrast met de tradities van de inheemse boeren, die sinds de Mayasteden de jungle van de Yucatan tot El Salvador overheersten, het graan hebben laten rouleren en bosprodukten zoals honing en natuurlijk rubber hebben geoogst.

Zelf onder internationale druk om een groenere agenda na te streven, heeft de regering in augustus enkele mennonitische nederzettingen in Campeche overgehaald om een overeenkomst te ondertekenen om met de ontbossing van land te stoppen.

Niet alle gemeenschappen hebben getekend.

VUUR EN ZAGEN

Aan de rand van het afgelegen dorp Valle Nuevo waren journalisten van Reuters er getuige van hoe boeren oerwoud rooiden en vuren stookten ter voorbereiding van het planten.

Jacob Harder, Jr., een mennonitische onderwijzer in Valle Nuevo, zei dat de overeenkomst geen invloed heeft gehad op de manier waarop Valle Nuevo de landbouw benadert.

"Wij hebben niets veranderd," zei Harder.

Leider Dyck Thiessen en een advocaat die enkele gemeenschappen en boeren vertegenwoordigt, zeiden dat de mennonieten, die een pacifistische benadering van conflicten hanteren, zich aangevallen en tot zondebok gemaakt voelden door de inspanningen van de regering.

Jose Uriel Reyna Tecua, de advocaat, zei dat zij ten onrechte de schuld kregen, terwijl de regering minder aandacht besteedt aan anderen die ontbossing plegen.

Op een bijeenkomst vorig jaar waarschuwde Agustin Avila, een hoge ambtenaar van het federale Ministerie van Milieu, de dorpelingen dat het leger naar het gebied kon worden gebracht om de ontbossing tegen te gaan, als de gemeenschappen hun gedrag niet veranderden, zei Reyna Tecua.

"Dat was het directe dreigement," zei Reyna Tecua.

In antwoord op een vraag van Reuters over de vermeende uitlatingen van Avila ontkende het Ministerie van Milieu dat er sprake zou zijn geweest van het gebruik van het leger, en zei dat de regering werkte op basis van dialoog.

Carlos Tucuch, hoofd van het kantoor in Campeche van de Nationale Bosbouwcommissie van Mexico (CONAFOR), zei tegen Reuters dat de regering de Mennonieten niet apart noemde en ook andere oorzaken van ontbossing aan het aanpakken was.

DE VERHUIZING ZUID

De mennonieten stammen af van een groep christelijke radicalen in het Duitsland van de 16e eeuw en omstreken, die tijdens de Reformatie in opstand kwamen tegen zowel de rooms-katholieke leer als de mainstream protestantse geloofsovertuigingen.

In de jaren 1920 trok een groep van ongeveer 6.000 naar Noord-Mexico en vestigde zich daar als belangrijke akkerbouwers.

Nog steeds Plautdietsch sprekend - een mengeling van Nederduits, Pruisische dialecten en Nederlands - trokken enkele duizenden in de jaren 1980 naar de bossen van Campeche. Zij kochten en pachtten stukken oerwoud, sommige van de plaatselijke inheemse Maya gemeenschappen. De laatste jaren kwamen er nog meer, toen de klimaatverandering de droogte in het noorden verergerde.

In 1992 maakte de wetgeving het gemakkelijker om vroeger beschermd bos te ontwikkelen, te verhuren of te verkopen, waardoor de ontbossing en het aantal boerderijen in de staat toenamen.

Toen Mexico in de jaren 2000 het gebruik van genetisch gemodificeerde soja openstelde, omarmden de mennonieten in Campeche het gewas en het gebruik van de glyfosaat onkruidverdelger Roundup, die ontworpen is om naast de GMO-gewassen te werken, volgens Edward Ellis, een onderzoeker aan de Universidad Veracruzana.

De hogere opbrengsten betekenen meer inkomen om grote gezinnen te onderhouden - 10 kinderen is niet ongewoon - en een eenvoudig leven te leiden dat door het land gesteund wordt, aldus historicus Royden Loewen, die uitlegt dat nederzettingen vaak wel 90% van de winst investeren om land te kopen.

Ten minste vijf mennonieten die met Reuters spraken, zeiden dat zij meer land voor hun gezinnen wilden verwerven.

Terwijl de meeste Mexicaanse mennonieten in het noorden blijven, zijn er nu tussen de 14.000 en 15.000 in Campeche, verspreid over ongeveer 20 nederzettingen.

"Als God het je gunt, dan groei je," zei Dyck Thiessen, die de regeringsvergaderingen heeft bijgewoond, maar de overeenkomst niet heeft ondertekend.

OERWOUD-TOL

De mennonieten bewaren grotendeels een gespannen vrede met de plaatselijke inheemse gemeenschappen, die als bewakers van het omringende bos dienen, maar ook materieel van hun nieuwe buren huren voor hun eigen land.

"Met hen zijn wij begonnen toegang te krijgen tot machines. Wij zien dat het ons resultaten geeft," zei Wilfredo Chicav, 56, een Maya landbouwer.

Deze vooruitgang in landbouw-efficiëntie heeft een tol geëist van het Maya Woud, waar een fauna leeft die tot 400 vogelsoorten omvat.

Tot de 100 soorten zoogdieren behoort de jaguar, die in Mexico met uitsterven wordt bedreigd als zijn habitat krimpt, aldus Tucuch van de bosbouwcommissie.

Tussen 2001 en 2018 hebben de drie staten waaruit het bos in Mexico bestaat, ongeveer 15.000 km² aan boombedekking verloren, een gebied dat een groot deel van El Salvador zou beslaan.

Dit zorgt voor een korter regenseizoen. Vroeger planden de landbouwers het planten voor 1 mei, nu wachten zij vaak tot juli, want minder bos impliceert minder opvang van regenval, wat leidt tot een daling van de vochtopname in de lucht en een vermindering van de regen, aldus Tucuch.

De minister van Milieu van Campeche, Sandra Laffon, zei dat de Mennonieten in de deelstaat niet altijd over de juiste papieren beschikten om het bos in landbouwgrond om te zetten.

Reyna Tecua erkende dat er problemen zijn met grondaankopen. Families worden soms het slachtoffer van deals die gebaseerd zijn op een handdruk en een mondeling woord, en verkopers kunnen misbruik maken door land te beloven dat in de eerste plaats niet legaal te koop is, zei hij.

De vorig jaar ondertekende overeenkomst heeft een permanente werkgroep tussen de regering en de mennonitische gemeenschappen in het leven geroepen om te proberen een oplossing te vinden voor de vergunningen, het grondbezit en de administratieve en strafrechtelijke klachten tegen hen van de plaatselijke bevolking, onder andere wegens illegale houtkap.

Laffon zei dat er tekenen waren dat de overeenkomst effect heeft. Uit gegevens van Global Forest Watch blijkt dat de ontbossing in Campeche in 2021 is afgenomen, maar dat zou het resultaat kunnen zijn van factoren als een gebrek aan overgebleven land dat geschikt is voor landbouw en stimuleringsprogramma's van de regering, waaronder een bij de inheemse Maya boeren populaire nationale regeling die het planten van bomen beloont.

De mennonietenleiders willen van de regering een voorstel dat hun produktie niet drastisch zal verminderen, zei Reyna Tecua. Een regeringsplan om glyfosaat tegen 2024 uit te bannen is voor velen de grootste zorg, zei hij.

Een lagere produktie kan echter een prijs zijn die de boeren, ook de mennonieten, moeten betalen om het milieu te beschermen, zei Laffon.

"Wij staan op het punt dat wij onze positie" als tweede graanproducent van Mexico moeten opofferen "voor een gezonder Campeche," zei zij.

Dyck Thiessen, de mennonietenleider, die zijn pet ophief om het zweet van zijn voorhoofd te vegen, betwijfelde of de door de regering voorgestelde biologische methoden succes zouden hebben. Spanningen met de ambtenaren hebben zijn plannen om meer land te verwerven tegengehouden, zei hij.

Toch heeft hij vertrouwen.

"Als de regering ons buitensluit," zegt hij, "zal God voor ons opendoen."