Het voorstel, dat gedaan is door de werkgroep duurzame financiering van de WHO, zou de vaste jaarlijkse bijdrage van elke lidstaat verhogen, volgens een document van de WHO dat online gepubliceerd is en gedateerd is op 4 januari.

Het plan maakt deel uit van een breder hervormingsproces dat op gang is gebracht door de COVID-19 pandemie, die de beperkingen van de macht van de WHO om vroegtijdig in een crisis in te grijpen aan het licht heeft gebracht.

Maar de Amerikaanse regering verzet zich tegen de hervorming omdat zij zich zorgen maakt over het vermogen van de WHO om het hoofd te bieden aan toekomstige bedreigingen, ook vanuit China, vertelden Amerikaanse functionarissen aan Reuters.

In plaats daarvan dringt zij aan op de oprichting van een afzonderlijk fonds, dat rechtstreeks door de donors wordt gecontroleerd en dat de preventie en bestrijding van noodsituaties op gezondheidsgebied zou financieren.

Vier Europese ambtenaren die bij de besprekingen betrokken waren, en die niet bij naam genoemd wilden worden omdat zij niet met de media mochten spreken, bevestigden het Amerikaanse verzet. De regering van de VS had geen onmiddellijk commentaar.

Volgens het gepubliceerde voorstel zouden de verplichte bijdragen van de lidstaten vanaf 2024 geleidelijk moeten stijgen, zodat zij in 2028 goed zouden zijn voor de helft van de kernbegroting van het agentschap van $2 miljard, tegen minder dan 20% nu, aldus het document.

De kernbegroting van de WHO is bedoeld voor de bestrijding van pandemieën en de versterking van de gezondheidszorgsystemen in de hele wereld. Zij haalt ook ongeveer 1 miljard dollar extra per jaar op om specifieke mondiale problemen aan te pakken, zoals tropische ziekten en griep.

Voorstanders zeggen dat de huidige afhankelijkheid van vrijwillige financiering door de lidstaten en door liefdadigheidsinstellingen zoals de Bill and Melinda Gates Foundation de WHO dwingt zich te concentreren op de prioriteiten die door de financiers worden gesteld, en haar minder in staat stelt kritiek te leveren op de leden wanneer er dingen fout gaan.

Een onafhankelijk panel voor pandemieën, dat was aangesteld om advies uit te brengen over de hervorming van de WHO, had opgeroepen tot een veel grotere verhoging van de verplichte bijdragen, tot 75% van de kernbegroting, en achtte het huidige systeem "een groot risico voor de integriteit en de onafhankelijkheid" van de WHO.

AL LANG BESTAANDE SCEPSIS

De WHO zelf antwoordde op een vraag door te zeggen dat "alleen flexibele en voorspelbare fondsen de WHO in staat kunnen stellen de prioriteiten van de lidstaten volledig uit te voeren".

De voornaamste donors van de Europese Unie, waaronder Duitsland, steunen het plan, samen met de meeste Afrikaanse, Zuid-Aziatische, Zuid-Amerikaanse en Arabische landen, aldus drie van de Europese ambtenaren.

Het voorstel wordt volgende week besproken op de vergadering van de uitvoerende raad van de WHO, maar door de verdeeldheid wordt geen overeenstemming verwacht, zeiden drie van de ambtenaren.

De WHO bevestigde dat er momenteel geen consensus onder de lidstaten bestaat, en zei dat de besprekingen waarschijnlijk zullen voortduren tot de jaarlijkse vergadering in mei van de Wereldgezondheidsvergadering, het hoogste besluitvormingsorgaan van het agentschap.

Vooral Europese donors zijn er voorstander van om multilaterale organisaties, waaronder de WHO, meer macht te geven in plaats van ze te verzwakken.

Een Europese ambtenaar zei dat het plan van de VS "bij veel landen scepsis oproept", en zei dat de oprichting van een nieuwe structuur die door donors wordt gecontroleerd, in plaats van door de WHO, het vermogen van het agentschap om toekomstige pandemieën te bestrijden zou verzwakken.

Washington is al enige tijd kritisch over de WHO.

De voormalige president Donald Trump heeft de Verenigde Staten uit de WHO teruggetrokken, nadat hij de WHO ervan beschuldigd had de aanvankelijke vertragingen van China bij het delen van informatie te verdedigen, toen daar in 2019 COVID-19 was opgedoken.

De regering Biden trad spoedig na haar aantreden weer toe, maar functionarissen vertelden Reuters dat zij vinden dat de WHO een aanzienlijke hervorming nodig heeft, en uitten hun bezorgdheid over haar bestuur, structuur en vermogen om het hoofd te bieden aan de toenemende dreigingen, niet in de laatste plaats van China.

Een van de Europese functionarissen zei dat andere grote landen, waaronder Japan en Brazilië, ook aarzelden over het gepubliceerde voorstel van de WHO.

Een Braziliaanse ambtenaar die op de hoogte was van de besprekingen zei dat Brazilië het ermee eens was dat de financiering van de WHO onder de loep moest worden genomen, maar dat het zich verzette tegen het voorstel om de bijdragen te verhogen, omdat het land tekorten had opgelopen bij de aanpak van het virus en nu met een begrotingsprobleem te kampen had.

In plaats daarvan, zei de ambtenaar, moet de WHO andere manieren onderzoeken om fondsen te werven, zoals het in rekening brengen van haar diensten, het snijden in de kosten of het verplaatsen van operaties naar goedkopere landen.

"Contributieverhoging zou het laatste redmiddel moeten zijn," zei de ambtenaar, die niet gemachtigd was om in het openbaar over de besprekingen te spreken.

Twee van de Europese ambtenaren zeiden dat China zijn standpunt nog niet duidelijk had gemaakt, terwijl een derde ambtenaar Peking opsomde onder de critici van het voorstel.

De regeringen van Japan en China hadden geen onmiddellijk commentaar.