Het zijn slechts enkele van de 24.190 wagons met verschillende exportgoederen, waaronder plantaardige olie, ijzererts, metalen, chemicaliën en steenkool, die stonden te wachten om de westgrens van Oekraïne over te steken, vanaf dinsdag, volgens gegevens van de staatsspoorwegmaatschappij die nog niet eerder zijn gemeld.
Met de oorlog die langs de zuidkust van het land woedt, en de belangrijkste havens die door de Russische invasie geblokkeerd zijn, heeft Oekraïne het moeilijk om zijn graan en andere goederen uit te voeren, volgens regeringsfunctionarissen en ingewijden uit de industrie. Maar terwijl Kiev alternatieve exportroutes over land zoekt, wordt die inspanning belemmerd door logistieke problemen en bureaucratie, zeggen ambtenaren van de industrie en handelaars in grondstoffen.
Valerii Tkachov, adjunct-directeur van de commerciële afdeling bij de staatsspoorwegmaatschappij Ukrzaliznytsia, zei dat 10.320 wagons - of ongeveer de helft van het totaal - staan te wachten op het knooppunt bij het dorp Izov, de belangrijkste spoorgrensovergang naar Polen. Het knooppunt, dat ongeveer 130 kilometer ten noorden van Lviv ligt, dient als toegangspoort om de Poolse zeehaven Gdansk te bereiken.
Een belangrijk probleem is de enorme hoeveelheid goederen die een alternatieve route moet vinden, waardoor volgens insiders in de industrie en de regering tekorten ontstaan aan alles van spoorwagons tot personeel. Oekraïne, een van 's werelds grootste graanexporteurs, exporteerde vóór de oorlog 98% van zijn graan via de Zwarte Zee. Doorgaans ging slechts een fractie van de uitvoer van het land per spoor, waar de vervoerskosten hoger zijn dan over zee.
Deze moeilijkheden worden nog verergerd door logistieke problemen, zoals verschillen in spoorbreedte tussen Oekraïne en buurlanden zoals Polen - een erfenis uit de tijd dat Oekraïne deel uitmaakte van de Sovjet-Unie. Hoewel het westen van het land gespaard is gebleven van de ergste gevechten, zijn er raketaanvallen geweest in de buurt van Lviv, onder andere op oliefaciliteiten, en de beveiliging rond de grens is zeer streng.
De verstoringen van de Oekraïense export betekenen dat landen die afhankelijk zijn van de invoer van Oekraïens graan - waaronder China, Egypte, Turkije en Indonesië - alternatieve voorraden zullen moeten vinden of met voedseltekorten te maken zullen krijgen, zo hebben hulporganisaties gewaarschuwd.
De Russische invasie van 24 februari in Oekraïne heeft de bezorgdheid over de voedselzekerheid in de wereld doen toenemen en de prijzen van graan, meststoffen en brandstof de hoogte in gejaagd. De wereldvoedselprijzen zijn sinds medio 2020 gestegen door de verstoring van het planten en oogsten in veel landen tijdens het eerste jaar van de COVID-19 pandemie, en later door problemen met de toeleveringsketen.
Zelfs nu Rusland de operaties rond Kyiv en de noordelijke regio Chernihiv vermindert om zich op de gevechten in het oosten te concentreren, deelt de langdurige blokkade van de havens in het zuiden een grote klap uit aan Oekraïne. De graanexport is een hoeksteen van de Oekraïense economie - in totaal ongeveer 12,2 miljard dollar in 2021 en goed voor bijna een vijfde van de totale export van het land, volgens officiële gegevens.
De Oekraïense regering heeft niet gereageerd op een verzoek om commentaar. Oekraïne heeft gezegd dat de graanexport vorige maand tot een tiende van het cijfer van maart 2021 is gedaald door de sluitingen van havens en dat de verstoring gevolgen heeft voor mensen in veel landen. "Honderden miljoenen mensen over de hele wereld zullen geen voedsel krijgen, tenzij de Russische blokkade van de Oekraïense havens in de nabije toekomst wordt opgeheven," zei het landbouwministerie in een verklaring van 1 april.
Rusland heeft wat het noemt een "speciale militaire operatie" in Oekraïne gelanceerd, met als doel Oekraïne te demilitariseren en te "denazificeren". Oekraïne en het Westen zeggen dat de invasie illegaal en ongerechtvaardigd was.
Het Kremlin heeft niet gereageerd op een verzoek om commentaar. Rusland heeft ontkend dat het doelbewust burgers en civiele infrastructuur heeft getroffen, ondanks gedocumenteerde aanvallen op ziekenhuizen, flatgebouwen en spoorwegen.
Oekraïense boeren - die vorig jaar een record graanoogst produceerden - zeggen dat hun tarweopbrengst gehalveerd kan worden, en misschien wel meer. Russische troepen brengen herhaaldelijk schade toe aan graanopslagplaatsen in Oost-Oekraïne, heeft een Amerikaanse ambtenaar gezegd. Kiev en Moskou hebben elkaar beschuldigd van het leggen van mijnen in de Zwarte Zee, waardoor gevaren voor de koopvaardij ontstaan.
De oorlog heeft de landbouwsector van het land overhoop gehaald en "heeft Oekraïnes wegen, spoorwegen en spoorwegstations vernietigd die het vervoer over land vergemakkelijken," vertelde een Amerikaanse ambtenaar vorige week aan Reuters. "Naarmate de oorlog van Poetin voortduurt, wordt steeds meer akkerland in Oekraïne verwoest door Russische tanks, granaten en landmijnen - met het risico van een voedselcrisis op veel langere termijn."
Oekraïne en Rusland zijn belangrijke exporteurs van tarwe, samen goed voor ongeveer een derde van de wereldexport - die bijna geheel door de Zwarte Zee gaat. De wateren ervan worden gedeeld door Bulgarije, Roemenië, Georgië en Turkije, en ook door Oekraïne en Rusland, die in oorlog zijn sinds president Vladimir Poetin op 24 februari zijn zuiderbuur binnenviel.
ACHTERSTAND
Het wegwerken van de achterstand kan lang duren.
Omdat het Oekraïense spoorwegnet een Russische spoorbreedte gebruikt van ruwweg 1,5 meter, of zo'n 10 centimeter meer dan de sporen die in het grootste deel van Europa gebruikt worden, moet het spoorwegpersoneel de wagons met een krik optillen en handmatig het chassis veranderen om op de Poolse sporen te passen, zei Tkachov. Als alternatief kunnen zij de granen uit de Oekraïense wagons lossen en ze in de Poolse storten - een proces dat tot een half uur per wagon kan duren.
Tkachov, van de staatsspoorwegen, vertelde Reuters dat er momenteel tot 500 wagons per dag de grens bij Izov passeren - in feite een achterstand van drie weken. Hij voegde eraan toe dat er nog een dozijn grensovergangen zijn, waarvan er vele geen achterstand hebben.
De staatsspoorwegen werken eraan om binnen drie maanden de capaciteit te verhogen tot 1.100 wagons graan per dag die Polen, Roemenië, Hongarije en Slowakije passeren - bijna een vertienvoudiging ten opzichte van het niveau van maart, zei hij.
Het bedrijf neemt meer mensen in dienst en koopt apparatuur om te helpen bij het omschakelen van het spoorwegchassis, waarbij personeel van passagierstreinen wordt overgeplaatst naar het vrachtvervoer, en het werkt ook aan het verlichten van andere hindernissen, zoals de douaneprocedures, aldus Tkachov.
"Wij werken aan een versnelling van het proces...vermindering van het aantal en de duur van de wagoninspecties, en van de hoeveelheid papierwerk," zei hij.
SCHADE VOOR DE UITVOER
Een bedrijf dat door de achterstand wordt getroffen is Astarta Holding NV, een in Oekraïne gevestigde levensmiddelenproducent. Het bedrijf had toegezegd in april 25.000 ton maïs aan Europese klanten te leveren, maar had nog niet het vereiste "all-clear" van de spoorwegautoriteiten gekregen, volgens Julia Beresjtsjenko, directeur investor relations en business development van Astarta.
Astarta zei dat het ook ongeveer 150.000 ton graan, voornamelijk maïs, ongebruikt in zijn silo's heeft zitten. In deze tijd van het jaar zouden de hoge opslagplaatsen bijna leeg moeten zijn, zei het.
Officiële cijfers die de regering zondag bekendmaakte, vermeldden een uitvoer van 1,4 miljoen ton maïs en tarwe in maart. Dat was ongeveer een kwart van het cijfer van februari en minder dan de ongeveer 3 miljoen ton in maart 2021.
Maar het exportvolume van de meest recente maand omvat graan dat geladen is op schepen die vastzitten in geblokkeerde Oekraïense zeehavens, zei onderminister van Landbouw Taras Vysotskiy tegen Reuters.
Vysotskiy vertelde de Oekraïense nationale televisie op maandag dat slechts 300.000 ton landbouwproducten het land verlaten heeft, via de spoorwegen.
Analisten hebben gezegd dat Oekraïne, dat vanaf het begin van het seizoen in juli tot aan de invasie eind februari 43 miljoen ton graan had uitgevoerd, in de komende drie maanden nog maar ongeveer 1 miljoen ton zou kunnen uitvoeren, vanwege logistieke moeilijkheden. Vóór de oorlog had de regering voorspeld dat de graanexport dit seizoen 65 miljoen ton zou kunnen bereiken.
Vysotskiy sprak maandag in zijn opmerkingen voor de televisie de hoop uit dat Oekraïne misschien 1,5 miljoen ton per maand per spoor zou kunnen uitvoeren, en voegde eraan toe dat dat slechts een derde zou zijn van de hoeveelheden die gewoonlijk door de havens worden verwerkt, maar toch wat broodnodige inkomsten voor de landbouwsector zou opleveren.
"DRUPPEL OP EEN GLOEIENDE PLAAT
Grondstoffenhandelaren, zoals Cargill Inc, zoeken naar manieren om levensmiddelen het land uit te krijgen, maar er is geen gemakkelijke oplossing, zei een bron in de sector.
Cargill heeft niet gereageerd op verzoeken om commentaar.
Kiev is in gesprek met Roemenië over het verschepen van zijn landbouwprodukten via de Roemeense Zwarte Zeehaven Constanta, zei het landbouwministerie op 30 maart. Dat zou inhouden dat de granen per spoor naar vrachthavens aan de Donau worden vervoerd en dan op binnenschepen worden geladen om naar Constanta te varen, zeiden ambtenaren van de industrie.
Eenmaal in de Roemeense haven zouden de granen overgeladen moeten worden op grote schepen voor verscheping over de hele wereld - wat het hele proces ingewikkeld en duur maakt. Volgens APK-Inform, een Oekraïens landbouwadviesbureau, kostte het leveren van Oekraïens graan aan de Roemeense haven Constanta 120-150 euro ($133-$166) per ton.
Vóór de oorlog betaalden de handelaars ongeveer $20 tot $40 per ton om graan naar de Oekraïense Zwarte Zeehavens te vervoeren.
Alle hoop op een snelle heropening van die route werd in het weekeinde verder de bodem ingeslagen. Op zondag troffen Russische raketten de haven van Mykolaiv en ook olie-installaties in de buurt van het belangrijke knooppunt Odesa aan de Zwarte Zee, zeiden plaatselijke functionarissen. Het Russische Ministerie van Defensie zei dat zijn raketten een olieraffinaderij en drie opslagplaatsen voor brandstof bij Odesa hadden vernietigd. Het zei dat die door Oekraïne gebruikt waren om zijn troepen in de buurt van Mykolaiv te bevoorraden.
De Oekraïense regering zegt zich ook zorgen te maken over de eigen voedselvoorziening, ook al zegt zij voldoende voorraden voor drie jaar te hebben.
Vorige maand heeft Oekraïne sinds de invasie de uitvoer van rogge, haver, gierst, boekweit, zout, suiker, vlees en vee opgeschort, en uitvoervergunningen voor tarwe ingevoerd. De regering zei echter dat zij de vrije uitvoer van maïs en zonnebloemolie zou toestaan.
Een manager bij een van de belangrijkste buitenlandse handelaars in grondstoffen die in het land actief zijn, zei dat zelfs als het land erin zou slagen zijn exportcapaciteit voor landbouwproducten snel op te voeren van 700.000 ton per maand tot 1 miljoen ton per maand per spoor en via de Donau, dat slechts een "druppel op de gloeiende plaat" zou zijn.
"Wij bereiken misschien 10-15% van de capaciteit die eigenlijk nodig is," zei hij. "Ik denk dat de risico's voor de economie enorm zijn."
