De stemming van zondag, die was uitgesteld van de oorspronkelijke datum van 25 februari, verliep soepel. Aanhangers van oppositiekandidaat Bassirou Diomaye Faye vierden 's nachts feest op straat toen de voorlopige resultaten hem een duidelijke voorsprong gaven.

Maandag feliciteerden zowel Faye's rivaal in de regerende coalitie, Amadou Ba, als aftredend president Macky Sall Faye met het winnen van de verkiezingen, nog voordat er officiële resultaten van de verkiezingscommissie bekend waren.

"De presidentsverkiezingen van 24 maart, die onder ongewone omstandigheden zijn georganiseerd en duizend moeilijkheden hebben overwonnen, zullen in onze politieke geschiedenis blijven staan als een van ... de meest transparante, vreedzame en oprechte," zei Sall.

"Het volk van Senegal heeft de goede gezondheid van onze democratie vastgelegd."

Deze woorden werden uitgesproken door dezelfde man die in februari een paar uur voor het begin van de campagne de verkiezingen met 10 maanden probeerde uit te stellen, waardoor de angst voor een democratische terugval weer oplaaide in een regio die in drie jaar tijd acht militaire coups heeft gekend.

Senegal werd tussen 2021 en 2023 al opgeschrikt door dodelijke protesten, deels vanwege de vrees dat Sall wijzigingen in de grondwet zou gebruiken om zijn greep op de macht te verlengen, zoals andere West-Afrikaanse presidenten vóór hem hadden gedaan.

De beslissing om de stemming uit te stellen leidde tot meer demonstraties en dreigde Senegal in chaos te storten, aldus Babacar Ndiaye, analist en onderzoeksdirecteur bij de West-Afrikaanse denktank Wathi.

Maar na weken van spanning en nog twee pogingen om de stemming uit te stellen en het mandaat van Sall te verlengen - allemaal verworpen door de Senegalese Constitutionele Raad en het Hooggerechtshof - kwamen miljoenen mensen zondag rustig naar de stembus. Er werden geen grote incidenten gemeld.

"Elke keer dat Senegal aan de rand van de afgrond heeft gestaan, is het land erin geslaagd om zich terug te trekken, wat een bewijs is van de kracht van zijn democratie," vertelde Ndiaye aan Reuters.

"Wat ik gisteren zag, had ik nog niet eerder gezien. Mensen wilden stemmen en hun stem laten horen. De kwestie van de poging tot uitstel heeft een bittere nasmaak achtergelaten," voegde hij eraan toe.

VOLGENDE TEST IN ZUID-AFRIKA

Hoewel veel waarnemers zullen afwachten hoe de aanhangers van Sall de nederlaag van zijn kandidaat zullen opvatten, hebben de gebeurtenissen tot nu toe Senegal opnieuw apart gezet in een werelddeel dat een geschiedenis heeft van omstreden verkiezingen, die vaak uitlopen op gewelddadige omwentelingen.

Bij recente verkiezingen in Nigeria, Kenia en de Democratische Republiek Congo hebben verliezende kandidaten de resultaten afgewezen. De volgende grote test voor de democratie op het continent is de parlementsverkiezing in Zuid-Afrika op 29 mei, waar het ANC naar verwachting voor het eerst sinds het einde van de apartheid in 1994 zijn meerderheid zal verliezen.

Senegal valt ook op in een regio waar uitzinnige mensenmassa's de straat op zijn gegaan om te vieren dat hun militairen de macht hebben gegrepen in Niger, Burkina Faso, Mali en Guinee, waar de steun voor democratie volgens gegevens van Afrobarometer de afgelopen tien jaar sterk is gedaald.

Deze landen hebben de invloed van Rusland zien groeien ten koste van traditionele bondgenoten zoals Frankrijk en de Verenigde Staten, en vechten ook tegen Jihadistische militanten.

"De instellingen van het land, in het bijzonder de Constitutionele Raad, hebben het verkiezingsproces gered, en sommigen zeggen dat ze de democratie van Senegal hebben gered," zei Ndiaye.

Sall kwam in 2012 aan de macht dankzij een golf van steun onder de bevolking die sindsdien verzuurd is.

De gevangenneming van uitdagers van de oppositie, het hardhandig neerslaan van protesten en pogingen om Senegals gevarieerde medialandschap aan banden te leggen, hadden ertoe geleid dat Human Rights Watch vraagtekens zette bij de inzet van de autoriteiten om vrije en eerlijke verkiezingen te houden.

Politiek commentator Ibou Fall vertelde Reuters dat Senegal een geschiedenis heeft van weerstand bieden tegen pogingen om aan zijn instellingen te tornen, waarbij hij verwees naar het publieke verzet in 2011 toen de voormalige president Abdoulaye Wade probeerde om de grondwet te veranderen.

"In werkelijkheid is de reputatie van Senegal als democratie sinds de onafhankelijkheid (van Frankrijk in 1960) regelmatig op de proef gesteld," zei Fall. "Maar het heeft weerstand geboden."