S&P GSCI ALUMINUM INDEX 
Het Westen kan niet zeggen dat het niet gewaarschuwd was.
Toen China in juli beperkingen op de export van gallium en germanium aankondigde, zei de voormalige vice-minister van Handel Wei Jianguo in de China Daily dat dit "slechts het begin" was als het Westen de Chinese high-tech sector zou blijven aanvallen.
Het beperken van de stroom van twee metalen die gebruikt worden bij de productie van siliciumchips was "een goed doordachte zware slag" als reactie op de Amerikaanse Chips Act, zei Wei.
De regering Biden heeft sindsdien de beperkingen op de stroom van geavanceerde kunstmatige intelligentiechips naar China verscherpt door vrijdag een nieuwe reeks maatregelen aan te kondigen om eerdere mazen in de wet te dichten.
China reageert op zijn beurt en richt zich dit keer op de ambities van het Westen op het gebied van elektrische voertuigen (EV).
Er is veel potentieel voor verdere escalatie in deze kritieke mineralenstrijd tussen China en het Westen.
KRITIEKE GRONDSTOFFEN
Grafiet is in het bredere debat over kritieke grondstoffen onder de radar verdwenen. China's controle over andere grondstoffen voor batterijen zoals kobalt, nikkel en lithium heeft de krantenkoppen gehaald.
Deze worden allemaal gebruikt om de kathode van de batterij te maken. De accu werkt echter niet zonder anode, die steevast van grafiet is gemaakt.
Grafiet is zelfs de grootste EV-batterijcomponent in gewicht, meestal goed voor 50 tot 100 kg.
China is de dominante speler in de wereldwijde levering van zowel natuurlijk grafiet als synthetisch grafiet, dat een steeds groter marktaandeel inneemt.
Het land is goed voor ongeveer twee derde van alle productie van natuurlijk grafiet en levert volgens adviesbureau Benchmark Minerals ongeveer 98% van alle anoden van synthetisch grafiet ter wereld.
De afhankelijkheid van het Westen van de Chinese aanvoer heeft ertoe geleid dat grafiet sinds kort net als kobalt en zeldzame aardmetalen op de lijst van superkritieke grondstoffen van het Amerikaanse Ministerie van Energie staat.
De VS en haar metaalallianties investeren in niet-Chinese aanvoer.
Het Ministerie van Defensie kende in juli $37 miljoen toe aan Graphite One om een haalbaarheidsstudie te versnellen voor haar Graphite Creek-project in Alaska, waarvan gedacht wordt dat het een van de grootste 10 geïdentificeerde afzettingen in het land is.
Australië heeft zijn A$2 miljard Critical Minerals Facility gebruikt om A$185 miljoen te lenen aan Renascor Resources' Siviour grafietproject en A$40 miljoen aan EcoGraf Ltd's anodefabriek voor batterijen.
Geen van deze projecten zal echter begin december operationeel zijn, wanneer de exportbeperkingen van China van kracht worden.
AANBOD ONDER DRUK
De grote vraag is hoe sterk China de pijplijn voor de export van grafiet zal afknijpen.
Het is de moeite waard om op te merken dat het verbod niet voor alle vormen van grafiet geldt. De nieuwe maatregelen, die export zonder vergunning verbieden, gelden voor hoogzuiver synthetisch grafiet en natuurlijk vlokgrafiet, inclusief bolvormige en geëxpandeerde vormen.
Eerdere beperkingen op de uitvoer van grafiet van lagere kwaliteit, bestemd voor de staal- en smeermiddelensector, zijn opgeheven.
De beperkingen zijn duidelijk gericht op de EV-batterijsector, maar welke onderdelen?
Als we afgaan op gallium en germanium, kunnen we een vlaag van exportactiviteit verwachten in de aanloop naar de deadline van 1 dec. en daarna een ineenstorting van de activiteit.
Sommige Chinese bedrijven hebben hun vergunningen ontvangen en nog veel meer aanvragen worden momenteel beoordeeld, maar het proces heeft de export van beide metalen voorlopig stilgelegd. De prijzen van beide zijn dan ook gestegen.
De wereldwijde toeleveringsketen voor grafiet zou wel eens een soortgelijke schok op korte termijn kunnen krijgen.
KAAKKAAK OF OORLOG?
Westerse regeringen zijn hun reactie nog aan het evalueren en wachten net als de rest van ons af hoe de grafietvolumes van China zich de komende maanden zullen ontwikkelen.
Eén mogelijkheid is om de exportbeperkingen aan te vechten bij de Wereldhandelsorganisatie (WTO), een optie die de Japanse regering al aan het onderzoeken is.
Deze tactiek werd met succes toegepast toen China in 2010 de export van zeldzame aardmetalen stopzette. Een gezamenlijke klacht van de VS, de Europese Unie en Japan werd in 2014 toegewezen en China werd gedwongen om terug te krabbelen.
De regering-Obama heeft meerdere klachten tegen China ingediend bij de WTO en ze allemaal gewonnen, behalve de laatste, waarbij het land werd aangeklaagd wegens zijn gesubsidieerde aluminiumindustrie.
De regering Trump daarentegen stond lijnrecht tegenover de WTO en gaf de voorkeur aan unilaterale handelsmaatregelen zoals de Sectie 232 tarieven op de invoer van staal en aluminium.
De regering Biden is tot nu toe net zo afwijzend geweest. Toen de WTO vorig jaar de klacht van China over de Sectie 232-tarieven bevestigde, verwierp assistent-handelsvertegenwoordiger Adam Hodge de bevinding als "gebrekkig" en zei hij "deze rapporten van het WTO-panel versterken alleen maar de noodzaak om het systeem voor geschillenbeslechting van de WTO fundamenteel te hervormen".
Terwijl de Europese Unie en Japan er misschien de voorkeur aan geven om het oude wereldorde handelsgeschillenbeslechtingssysteem te gebruiken, zullen de VS duidelijk niet het voortouw nemen.
De meest waarschijnlijke reactie zal eerder zijn dat het land nog meer investeert in het opbouwen van een binnenlandse toeleveringsketen van kritieke mineralen en samenwerkt met geallieerde landen om te kopen wat het zelf niet kan produceren.
Er zijn geen tekenen dat de campagne om de stroom van hoogwaardige chips naar China af te snijden zal stoppen, dus het risico op nog meer zware tegenslagen in de metaalsector lijkt groot.
Als gallium en germanium, om de Chinese Wei te citeren, "slechts het begin" waren, dan zal grafiet waarschijnlijk niet het einde betekenen van deze escalerende wereldwijde tit-for-tat.
De hier geuite meningen zijn die van de auteur, een columnist voor Reuters (Redactie door David Evans)
