De wereldwijde nucleaire industrie kreeg een morele oppepper tijdens de COP28 klimaattop in Dubai nadat meer dan 20 landen beloofden om de capaciteit tegen 2050 te verdrievoudigen.

Maar om dat doel te bereiken, moet de industrie hindernissen in de regelgeving, financieringsobstakels, brandstofknelpunten en zorgen over de openbare veiligheid overwinnen, die hebben bijgedragen aan een lange geschiedenis van vertragingen in projecten en decennialange stagnatie.

Het heeft 70 jaar geduurd om de wereldwijde nucleaire capaciteit op het huidige niveau van 370 gigawatt (GW) te brengen, en de industrie moet nu technologieën selecteren, financiering aantrekken en de regels ontwikkelen om in de helft van die tijd nog eens 740 GW te bouwen.

"Te oordelen naar de prestaties van de internationale nucleaire industrie in de afgelopen twee decennia, is dit onmogelijk," zegt Mycle Schneider, hoofdauteur van het World Nuclear Industry Status Report.

De verklaring, ondertekend door de VS, Frankrijk, Groot-Brittannië, Zuid-Korea en anderen, verplicht landen om investeringen te mobiliseren en financiële instellingen zoals de Wereldbank aan te moedigen om kernenergie te steunen.

Er worden ook inspanningen beloofd om de levensduur van bestaande centrales te verlengen - met ongeveer 200 van de 420 reactoren over de hele wereld die volgens de planning vóór 2050 ontmanteld moeten worden - en steun voor nieuwe technologieën zoals kleine modulaire reactoren (SMRs).

Nucleaire leidinggevenden op COP28 onderschreven de belofte, maar erkenden dat de sector worstelt.

"Kernenergie is de veiligste energiebron," zei Patrick Fragman, chief executive van Westinghouse. "Natuurlijk waren er problemen en kostenoverschrijdingen bij de eerste reactoren van hun soort. We weten het: we hebben de littekens."

Als teken van de uitdagingen die ons te wachten staan, bekritiseerden sommige milieugroepen de belofte, waarbij ze twijfelden aan de openbare veiligheid, terwijl academici zich afvroegen of de centrales wel op tijd online kunnen worden gebracht om een klimaatramp te helpen afwenden.

"Waarom zou iemand ook maar één dollar uitgeven aan een technologie die, als ze vandaag gepland wordt, niet eens beschikbaar zal zijn om te helpen voor 2035-2045?", zei Mark Jacobson, een energiespecialist aan de Stanford University.

AANGESLOTEN OP HET ELEKTRICITEITSNET

Er zijn momenteel 60 commerciële reactoren in aanbouw in 17 landen over de hele wereld, waarvan China er 25 voor zijn rekening neemt, volgens de World Nuclear Association.

Hoewel China een van de weinige landen is die door de jaren heen standvastig is gebleven in zijn streven naar nucleaire ontwikkeling, was zijn capaciteitsdoelstelling voor 2020 een van de weinige die het niet heeft gehaald.

In een groot deel van het Westen is de kernenergiecapaciteit ondertussen gestagneerd, door de enorme kosten voor de bouw van reactoren, vergunningsproblemen en de publieke weerstand na het kernongeluk in Fukushima in Japan in 2011, die de bouw van nieuwe reactoren tegenhielden.

Op COP28 spraken nucleaire bedrijven over de vooruitzichten van SMR's als een betere gok. Voorstanders zeggen dat ze een kortere bouwtijd hebben dan traditionele centrales en in theorie sneller online kunnen worden gebracht.

Korea Hydro and Nuclear Power (KHNP) presenteerde een simulator van zijn "iSMR"-reactor, die ontworpen is om aangesloten te worden op bestaande elektriciteitsnetten en gebruikt te worden voor ontziltingsinstallaties of stadsverwarming.

KHNP kan een centrale in twee jaar bouwen zodra de vergunningen rond zijn, zei directeur Jooho Whang, vergeleken met 10 tot 20 jaar voor grote reactoren.

"Historisch gezien is het waar dat kerncentrales afhankelijk zijn van de goedkeuring van de overheid en ik denk niet dat dat zal veranderen," zei Whang.

"Maar als SMR een goed demonstratieproject wordt, zal de vraag over de hele wereld exponentieel groeien."

De iSMR van KHNP is een van de ongeveer 80 dergelijke modellen die in ontwikkeling zijn, maar de meeste zullen waarschijnlijk niet voor 2030 van start gaan, zeggen experts.

NuScale, dat het enige SMR-ontwerp heeft dat door de U.S. Nuclear Regulatory Commission is goedgekeurd, moest vorige maand zijn project in een nationaal laboratorium afblazen, vanwege zorgen over een lage inschrijving voor het vermogen van de centrale. NuScale zegt dat haar andere projecten op schema liggen.

Rafael Grossi, uitvoerend directeur van de Internationale Organisatie voor Atoomenergie (IAEA), vertelde aan Reuters dat de organisatie nu werkt aan het wereldwijd harmoniseren van goedkeuringsregels om het voor landen gemakkelijker te maken om technologieën te delen.

"De IAEA heeft een proces opgestart zodat regelgevende instanties over de hele wereld sneller kunnen werken, altijd door zeer strenge veiligheidsmaatregelen toe te passen," zei hij. Het huidige systeem werkt misschien niet in een geglobaliseerde markt waar in de Verenigde Staten gemaakte SMR's in Afrika worden verkocht, zei hij.

BRANDSTOFTOEVOER

De overstap naar SMR's zou nog een ander probleem kunnen opleveren: veel SMR's zouden draaien op geavanceerde brandstoffen die nu door Rusland worden gedomineerd.

Rusland is momenteel de enige belangrijke producent van HALEU - een hoogverrijkte vorm van uranium die cruciaal zal zijn voor nieuwe reactortechnologieën.

Het Amerikaanse bedrijf Centrus is begonnen met de productie van HALEU. De Europese Unie werkt ook aan de productie, aldus de IAEA.

Fragman van Westinghouse zei dat de uraniumvoorraad "volledig beheersbaar" was en dat het belangrijkste was om de verrijking op te voeren en de conversiecapaciteit in het Westen te herstellen, wat volgens hem "aan de gang" was.

Jonathan Cobb van de World Nuclear Association erkende dat het verdrievoudigen van de capaciteit tegen 2050 niet gemakkelijk zou zijn.

"Dat is precies waarom de belofte nodig was," zei hij. "De regeringen kijken naar de rol die ze moeten spelen om dat te bereiken. Het zal niet gewoon gebeuren door business as usual."