Yuna Kato, een derdejaarsstudente aan een van de beste technische universiteiten van Japan, heeft haar zinnen gezet op een carrière in onderzoek, maar vreest dat die van korte duur zal zijn als ze kinderen krijgt.

Kato zegt dat familieleden hebben geprobeerd om haar weg te sturen van wetenschap, technologie, techniek en wiskunde, op grond van het idee dat vrouwen in de bèta/techniek het te druk hebben met hun werk om afspraakjes of gezinnen te combineren en het dus moeilijk hebben om echtgenoten te vinden.

"Mijn oma en moeder zeggen me vaak dat er ook andere banen zijn dan bèta/techniek als ik kinderen wil opvoeden," zei ze.

Kato heeft het zo ver geschopt, maar veel vrouwelijke ingenieurs in spe kiezen een andere weg vanwege het sociale stigma, wat Japan voor een enorme kopzorg stelt. Alleen al op IT-gebied kijkt het land tegen 2030 aan tegen een tekort van 790.000 werknemers, wat grotendeels te wijten is aan een ernstige ondervertegenwoordiging van vrouwen.

Deskundigen waarschuwen dat dit zal leiden tot een afname van innovatie, productiviteit en concurrentievermogen in een land dat in de vorige eeuw op basis van deze sterke punten is uitgegroeid tot de op twee na grootste economie ter wereld.

"Het is erg verspillend en een verlies voor het land," zegt Yinuo Li, een Chinese lerares met een doctoraat in moleculaire biologie, wiens evenbeeld is gebruikt voor een Barbiepop als vrouwelijk rolmodel in bèta/techniek.

"Als er geen evenwicht is tussen mannen en vrouwen, zal je technologie een grote blinde vlek en tekortkomingen hebben," zei de moeder van drie kinderen, die in Japan is voor een cultureel uitwisselingsprogramma.

ONBEWUST VOOROORDEEL

Japan staat op de laatste plaats van welvarende naties met slechts 16% vrouwelijke universiteitsstudenten die afstuderen in engineering, productie en bouw, en met slechts één vrouwelijke wetenschapper op zeven. Dit ondanks het feit dat Japanse meisjes volgens de OESO het op één na hoogste scoren in wiskunde en het op twee na hoogste scoren in exacte wetenschappen.

Voor algehele gendergelijkheid daalde de Japanse ranglijst dit jaar naar een laagterecord.

Het land is op een missie om de kloof te dichten.

Voor het academisch jaar dat in 2024 begint, zullen ongeveer een dozijn universiteiten - waaronder Kato's Tokyo Institute of Technology - gehoor geven aan de oproep van de regering om een quotum voor vrouwelijke bèta/technische studenten in te voeren, in navolging van verschillende andere universiteiten die dit jaar van start zijn gegaan.

Het is een grote ommekeer voor een land waar een onderzoek in 2018 aan het licht bracht dat een medische school in Tokio opzettelijk de toelatingsscores van vrouwen had verlaagd om mannen te bevoordelen. De schoolleiding was van mening dat vrouwen eerder zouden stoppen met werken nadat ze kinderen hadden gekregen, waardoor ze hun opleiding zouden verspillen.

Om de houding te veranderen, heeft de regering een paar maanden geleden een 9-1/2-minuten durende video gemaakt om onderwijzers en andere volwassenen te laten zien hoe "onbewuste vooroordelen" meisjes ervan weerhouden om bèta/technische studies te volgen.

In één scenario complimenteert een acteur, die een leraar speelt, een studente omdat ze "goed is in wiskunde, ook al ben je een meisje", waardoor ze het gevoel krijgt dat het abnormaal is om een vrouwelijke wiskundige te zijn. In een ander scenario raadt een moeder haar dochter af om voor ingenieur te kiezen omdat "het vakgebied gedomineerd wordt door mannen".

In samenwerking met de privésector zal het Gender Equality Bureau van de overheid deze zomer meer dan 100 STEM-workshops en evenementen organiseren die voornamelijk gericht zijn op vrouwelijke studenten - zoals leren van de sportwageningenieurs van Mazda.

GEEN DIVERSITEIT, GEEN INNOVATIE

Meer scholen en bedrijven, waaronder Mitsubishi Heavy Industries en Toyota, bieden beurzen aan vrouwelijke bèta/technische studenten om talent aan te trekken.

"De schaarste aan vrouwelijke ingenieurs is absoluut onnatuurlijk als je bedenkt dat vrouwen de helft van de samenleving uitmaken," zegt personeelsfunctionaris Minoru Taniura van Mitsubishi Heavy.

"Als de samenstelling van ingenieurs niet hetzelfde is als die van de bevolking, zouden we achterop raken bij het kunnen bieden van wat klanten zoeken."

Ook Panasonic ziet voordelen vanuit een vrouwelijk perspectief en zei dat zijn senior ingenieur Kyoko Ida zich kon inleven in de vrouwen die werden ondervraagd voor de ontwikkeling van de broodmachine van het bedrijf, waarvan de gebruikers voornamelijk vrouwen waren.

Jun-ichi Imura, het plaatsvervangend hoofd van Kato's school, zei dat het gebrek aan diversiteit al zijn tol heeft geëist.

"Diversiteit is de bron van innovatie, en als we bedenken of we de afgelopen decennia echte innovatie hebben gezien op onze school of in Japan, ziet het er niet goed uit," zei hij.

"Als we vooruitkijken naar 2050, moeten we allemaal nadenken over wat er nu moet gebeuren."