Nederland in woningcrisis: 5 oplossingen om iedereen betaalbaar te laten wonen

Te weinig nieuwe bouw tijdens de financiële, stikstof en PFAS-crisis

Een bekende die ons nog goed in het geheugen ligt is de financiële crisis. Na 2009 zijn er veel woning projecten stilgelegd. Wat nog erger was, is dat er mede daardoor een sanering in de bouwondernemingen is geweest en veel bouwvakkers hun baan zijn kwijtgeraakt. In de politieke paniek is er verzuimd om anticyclisch te acteren. Toen in 2013 de kopers weer terug op de woningmarkt kwamen was er een achterstand van meerdere jaren in bouw. De stikstofcrisis en PFAS-crisis van 2019 hebben ook een aantal bouwtrajecten vertraagd. Die achterstand lopen we niet snel meer in.

Te weinig lange termijn regie op de woningmarkt

De overheid heeft zich de afgelopen jaren nadrukkelijk als regiepartij teruggetrokken en laat de bouwinitiatieven over aan de markt. Het gevolg is dat naar winstmaximalisatie wordt gestreefd en met name huizen worden gebouwd waar de meeste winst op wordt gemaakt. Er worden geen huizen gebouwd op basis van maatschappelijke behoeften, zoals voor ouderen die graag kleiner willen wonen en nu (te) grote huizen bezet houden of huizen voor de minder vermogenden. Zonder een regiepartij die bereid is een deel van het financiële risico op zich te nemen, zal de ontwikkeling van voor investeerders risicovolle innovatieve woonvormen niet doorzetten.

Belangenconflicten bij toewijzing van grond en traditionele bouwmethoden vertragen de oplevering

Op het moment dat er grond wordt aangewezen om op te bouwen zijn er 7 tot 9 jaren nodig voordat daadwerkelijk kan worden gestart met bouwen. Veel tijd gaat in vooronderzoek, inspraak en bezwaarprocedures en verkoop van percelen. Omdat we met veel inwoners in een klein landje wonen is het lastig om oplossingen te vinden waar iedereen tevreden mee is. Daarnaast wordt het gros van de huizen nog steeds volgens de traditionele bouwmethode gebouwd welke veel handarbeid vergt. Nieuwe bouwmethoden moeten worden benut om de oplevering van woningen te versnellen en bouwpersoneel efficiënter in te zetten.

Stijgend aantal huishoudens ten opzichte van bevolkingsgroei

Sinds begin jaren 80 neemt het aantal huishoudens sterker toe dan de bevolkingsomvang. Dit effect wordt nog eens versterkt door de sterke toename van het aantal eenpersoonshuishoudens. Rekenkundig gesproken zouden we in 2021 met ca. 20% minder woningen de volledige Nederlandse bevolking kunnen huisvesten als de verhouding van bevolkingsomvang ten opzichte van huishoudens op het peil van 1980 was gebleven. In dat geval was het woningtekort nu opgelost.