Rusland is 's werelds grootste exporteur van ruwe olie en olieproducten samen, met ongeveer 7 miljoen vaten per dag (bpd ) of 7% van het mondiale aanbod. Een dergelijk verbod zou ongekend zijn, de reeds torenhoge prijzen opdrijven en een inflatieschok riskeren.
Hier volgen enkele van de waarschijnlijke gevolgen van een verbod:
RECORDE PRIJZEN
Westerse regeringen hebben de Russische energiesector niet rechtstreeks gesanctioneerd, maar sommige klanten mijden nu reeds de Russische olie om later niet in juridische problemen verwikkeld te raken.
JP Morgan voorspelt dat olie tegen eind 2022 een recordprijs van $185 per vat zou kunnen bereiken als de verstoring van de Russische export zo lang duurt, hoewel de bank samen met de meeste door Reuters gepolste analisten een jaarlijkse gemiddelde prijs onder de $100 verwacht.
De laatste keer dat de olieprijs boven de $100 lag, was in 2014, en de niveaus die maandag bereikt werden, lagen niet ver af van de piek van meer dan $147 die in juli 2008 bereikt werd. Dat is een sterke stijging ten opzichte van twee jaar geleden, toen een door het coronavirus veroorzaakte inzinking van de vraag een vat West Texas ruwe olie onder de $0 deed belanden, omdat de verkopers moesten betalen om er van af te komen.
"Een langdurige oorlog die een wijdverspreide verstoring van de grondstoffenbevoorrading veroorzaakt, zou de Brent boven de grens van $150 per vat kunnen doen uitkomen," zei Giovanni Staunovo, grondstoffenanalist bij UBS.
INFLATOIRE SCHOK
Nu de aardgasprijzen hun recordhoogte hebben bereikt, wordt verwacht dat de stijgende energiekosten de inflatie aan beide zijden van de Atlantische Oceaan in de komende maanden tot boven de 7% zullen opstuwen en diep in de koopkracht van de gezinnen zullen dooreten.
Als vuistregel geldt dat elke 10% stijging van de olieprijs in euro's de inflatie in de eurozone met 0,1 tot 0,2 procentpunt doet toenemen. Sinds 1 januari is de prijs van Brent ruwe olie in euro's met ongeveer 80% gestegen. In de VS verhoogt elke stijging van de olieprijs met 10 dollar per vat de inflatie met 0,2 procentpunt.
Rusland is niet alleen een belangrijke leverancier van olie en gas, maar ook 's werelds grootste exporteur van granen en meststoffen en een topproducent van palladium, nikkel, steenkool en staal. Het voorstel om zijn economie uit te sluiten van het handelsstelsel zal een hele reeks industrieën treffen en de vrees voor voedselzekerheid in de wereld nog doen toenemen.
RISICO VOOR GROEI
Een verbod op Russische olie zou het ontluikende wereldwijde herstel van de coronavirus pandemie verder vertragen.
Volgens voorlopige berekeningen van de Europese Centrale Bank (ECB) zou de oorlog de groei van de eurozone dit jaar met 0,3 tot 0,4 procentpunt kunnen drukken in een basisscenario en met 1 procentpunt in geval van een zware schok.
In de komende maanden bestaat er een groot risico op stagflatie, of weinig tot minimale groei in combinatie met een hoge inflatie. Verder zal de groei in de eurozone echter waarschijnlijk robuust blijven, zelfs als de grondstoffenprijzen een rem blijken te zijn.
In de VS schat de Fed dat elke stijging van de olieprijzen met 10 dollar per vat de groei met 0,1 procentpunt doet dalen, hoewel particuliere voorspellers een meer gedempt effect zien.
In Rusland zal de schade waarschijnlijk groot en onmiddellijk zijn. JPMorgan schat dat de Russische economie van piek tot dal met 12,5% zal krimpen.
GEVOLGEN VOOR DE CENTRALE BANKEN
Voor de Amerikaanse Federal Reserve is het inflatoire effect al te groot gebleken en zijn voorzitter Jerome Powell heeft gezegd dat de rente deze maand moet stijgen, waardoor de druk op leners toeneemt.
Voor de ECB is de urgentie van beleidsmaatregelen minder groot, omdat de arbeidsmarkt nog steeds over reservecapaciteit beschikt en er weinig inflatie in eigen land is.
"Niemand kan serieus verwachten dat de ECB het monetaire beleid gaat normaliseren op zo'n moment van grote onzekerheid," zei ING-econoom Carsten Brzeski.
SUBSTITUTEN?
Nu de vraag naar fossiele brandstoffen na de pandemie weer aantrekt, maar het aanbod over de hele wereld nog steeds krap is, zullen de beleidsmakers onder druk komen te staan om het aanbod op te voeren, ondanks beloften om groene energie te steunen.
"Op korte termijn zullen de groene initiatieven worden teruggeschroefd in een poging om de inkrimping van het aanbod van fossiele brandstoffen om te buigen," zei Susannah Streeter, senior beleggings- en marktanalist bij Hargreaves Lansdown.
De besprekingen om Iran van de internationale sancties te bevrijden zijn in een vergevorderd stadium en de hoge olieprijzen zullen de investeringen in de Amerikaanse schalie weer aanzwengelen, maar het aanbod zal misschien niet snel genoeg online komen om de Russische productie te vervangen.
"De potentiële gevolgen voor het aanbod zijn zo groot dat er geen snelle manier is om op middellange termijn voor vervanging te zorgen, wat betekent dat de enige verzachtende omstandigheid prijsinflatie van deze grondstoffen en de producten die ervan afhankelijk zijn zal zijn," zei Alex Collins, senior bedrijfsanalist bij BlueBay Asset Management.
DE LANGE ZICHTEN
De Russisch-Westerse impasse zou de relatie van Moskou met Peking een nieuwe impuls kunnen geven, maar de energie-infrastructuur tussen de twee landen is schaars.
"Hoewel de Pivot naar het Oosten van Rusland de samenwerking met China via de gasinfrastructuur heeft versneld ... staan al deze ontwikkelingen nog in de kinderschoenen in vergelijking met de rijpe markten in Europa," zei Kaho Yu, hoofdanalist Azië bij risico-adviesbureau Verisk Maplecroft.
Hernieuwbare energiebronnen zouden op middellange tot lange termijn een stimulans kunnen krijgen, wanneer landen proberen zich van de Russische energie af te wenden.
"Wij zouden de subsidies die wij nu aan aardgas, steenkool en aardolie besteden, moeten gebruiken voor de opwekking van hernieuwbare energie, elektrische mobiliteit en oplaadinfrastructuur voor EV's, warmtepompen, verbetering van de efficiëntie van gebouwen," zei Wolfgang Ketter, hoogleraar aan de Rotterdam School of Management van de Erasmus Universiteit in Nederland.
"Alles wat zal leiden tot energiezekerheid op lange termijn door de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen." (Aanvullende rapportage door Bozorgmehr Sharafedin; Redactie door Alexander Smith)
