De Noordse staten maken zich op om het lidmaatschap aan te vragen van het 30 leden tellende transatlantische bondgenootschap, als reactie op wat zij zien als een fundamenteel veranderde veiligheidssituatie als gevolg van de Russische inval in Oekraïne. Die heeft vergeldingsdreigingen uitgelokt van Moskou en bezwaren uitgelokt van NAVO-lid Turkije.
De Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlut Cavusoglu vertelde verslaggevers bij zijn aankomst in Berlijn dat het "onaanvaardbaar en schandalig" was dat toekomstige nieuwe NAVO-leden steun verleenden aan de Koerdische militante PKK-groep, wat de uitbreiding van het bondgenootschap zou kunnen bemoeilijken.
"Het probleem is dat deze twee landen de PKK en de YPG openlijk steunen en met hen in zee gaan. Dit zijn terroristische organisaties die elke dag onze troepen hebben aangevallen," zei Cavusoglu, die eraan toevoegde dat hij zaterdagavond besprekingen zou voeren met zijn Zweedse en Finse ambtgenoten.
"Een grote meerderheid van het Turkse volk is tegen het lidmaatschap van die landen (...) en vraagt ons om dit lidmaatschap te blokkeren," zei hij.
De Finse minister van Buitenlandse Zaken Pekka Haavesto zei dat hij er vertrouwen in had dat er uiteindelijk een oplossing zou worden gevonden. De Zweedse minister van Buitenlandse Zaken Ann Linde zei tegen het Zweedse persbureau TT dat zij zou proberen eventuele misverstanden uit de weg te ruimen.
De secretaris-generaal van de NAVO, Jens Stoltenberg, heeft beide Noordse landen een warm welkom en een snelle toetredingsprocedure beloofd, maar Turkije gooide vrijdag onverwacht roet in het eten.
Stoltenberg, die niet aan de bijeenkomst in Berlijn kan deelnemen omdat hij positief getest is op COVID, sprak voor het begin van de besprekingen met verschillende ministers aan de telefoon, onder wie de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken en de ministers van Buitenlandse Zaken van Turkije, Finland en Zweden.
De Turkse president Tayyip Erdogan had vrijdag gezegd dat hij de plannen van de Noordse landen niet kon steunen, omdat ze "de thuishaven van veel terroristische organisaties" waren, maar zijn woordvoerder zei zaterdag tegen Reuters dat Turkije de deur niet had dichtgeslagen.
De bondgenoten zullen ook veiligheidsgaranties voor Finland en Zweden onderzoeken voor de duur van een ratificatieperiode die wel een jaar kan duren, waarin de Noordse landen nog niet beschermd worden door artikel 5 van de NAVO, dat garandeert dat een aanval op één bondgenoot een aanval op alle bondgenoten is.
Zij zullen ook de militaire situatie ter plaatse en hun hulp aan het Oekraïense leger evalueren, en een eerste ontwerp bespreken van het nieuwe strategische concept van de NAVO, haar militaire basisdoctrine, waarover overeenstemming moet worden bereikt tijdens een leidersbijeenkomst in Madrid eind juni.
"Ik denk dat (de Russische) president Vladimir Poetin zichzelf eens in de spiegel moet aankijken. Je oogst wat je zaait," zei de Canadese minister van Buitenlandse Zaken Melanie Joly, die eraan toevoegde dat zij er vertrouwen in had dat er een consensus zou worden bereikt om Finland en Zweden tot het bondgenootschap toe te laten.
