Bijna drie jaar na zijn aantreden als president heeft Kassym-Jomart Takajev opgeroepen tot de interventie van een door Rusland geleide militaire alliantie om een landelijke opstand de kop in te drukken, die hij wijt aan door buitenlanders getrainde "terroristische" bendes.

Zijn woorden, uitgesproken in een televisietoespraak, doen meer denken aan de taal van zijn voorganger, de sterke man Nursultan Nazarbajev, dan aan de diplomatieke aanpak die hij heeft gevolgd in zijn lange carrière, waarin hij onder andere zitting had in de Verenigde Naties.

Door uit te nodigen tot de interventie van Moskou, riskeert Takajev ook het evenwicht in het grondstofrijke Kazachstan tussen de politieke en economische belangen van Rusland, China en het Westen op losse schroeven te zetten.

"Hij is een zeer goed opgeleide technocraat, maar hij is een product van het systeem," zei Kate Mallinson, Centraal Azië-deskundige bij Prism, een in Londen gevestigd politiek risico-adviesbureau. "Het is hoogst onwaarschijnlijk dat hij nu eenzijdig zou handelen."

De onrust in Kazachstan, een voormalig Sovjetland met 19 miljoen inwoners, werd aangewakkerd door protesten tegen de stijgende prijs van vloeibaar petroleumgas en groeide al snel uit tot rellen die zich voedden met een diepgewortelde wrok tegen drie decennia autocratie.

Het geweld is de eerste uitdaging voor het gezag van Takajev sinds hij in maart 2019 Nazarbajev verving en slechts drie maanden later 71% van de stemmen won in een verkiezing die bekritiseerd werd door de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa.

De 68-jarige Takajev, een fervent lezer van fictie en politieke memoires, stond 13 jaar aan het hoofd van de nationale tafeltennisfederatie en heeft onlangs van zijn tegenstanders de bijnaam "meubilair" gekregen, een grapje over een vermeende afwezigheid van politieke verandering.

Dat hij deze week het ontslag van de hele regering aanvaardde en onmiddellijk de hervormingen terugdraaide die de prijsplafonds voor butaan en propaan - soms "brandstoffen voor de armen" genoemd - hadden afgeschaft, deed niets om de groeiende woede van het publiek te bedaren.

In een verdere, schijnbaar verzoenende stap nam Takajev het leiderschap van de machtige Veiligheidsraad op zich en verwijderde Nazarbajev in het proces, waarmee hij de 81-jarige voormalige leider, waarvan algemeen wordt aangenomen dat hij nog steeds een enorme invloed uitoefent, buitenspel leek te zetten.

Vervolgens zei hij dat de inwoners van Almaty, de grootste stad van Kazachstan, het slachtoffer waren van aanvallen door "terroristen" en "bandieten" en dat het de plicht van de regering was "alle mogelijke maatregelen te nemen om onze staat te beschermen".

HET EVENWICHT VERSTOREN?

Makajev werd in 1953 in Almaty geboren als zoon van een veteraan uit de Tweede Wereldoorlog die later detective-fictieschrijver werd. Zijn moeder werkte in een opleidingsinstituut voor leraressen vreemde talen, volgens een biografie op de presidentiële site http://www.akorda.kz.

Na zijn afstuderen aan het prestigieuze Staatsinstituut voor Internationale Betrekkingen in Moskou, werd hij gedetacheerd op de Sovjet-ambassade in Singapore en later in Peking, waar hij zijn vloeiend Mandarijn bijschaafde. Hij spreekt ook Russisch, Engels en zijn moedertaal Kazachs.

Hij is tweemaal minister van Buitenlandse Zaken van Kazachstan geweest en was, toen hij directeur-generaal van het VN-bureau in Genève was in 2011-2013, een actief voorstander van nucleaire ontwapening.

Hij heeft Nazarbajev eens geprezen omdat hij een aanbod van de toenmalige Libische leider Muammar Kadhafi om de eerste "moslim" atoombom ter wereld te ontwikkelen met het arsenaal dat de Sovjetunie aan Kazachstan had nagelaten, had afgeslagen. In plaats daarvan gaf Kazachstan de wapens af.

Zijn oproep tot de tussenkomst van de Organisatie van het Collectief Veiligheidsverdrag (CSTO) - een militaire alliantie tussen Rusland, Kazachstan en vier andere ex-Sovjetlanden - brengt echter een zorgvuldig gechoreografeerde geopolitieke neutraliteit in gevaar.

Dat, zei Mallinson, zou de betogers nog meer kunnen verontrusten.

"Vragen om de CSTO-troepen ondermijnt een van de grootste prestaties van Nazarbajev tijdens zijn 30-jarige ambtsperiode: de soevereiniteit van Kazachstan verankeren en de buitenlandse betrekkingen tussen het Westen, Rusland en China in evenwicht brengen," zei ze.

"Hij zal zoveel segmenten van de steeds nationalistischer wordende bevolking boos gemaakt hebben, dat het moeilijk is hem te zien winnen."