In een voormalige school krijgen afbladderende muren een nieuwe verflaag en hangt de was aan de lijn te drogen. In een in onbruik geraakt jeugdcentrum wordt gelachen in de gymzaal die nu slaapzaal is geworden, en een vaas met paarse bloemen siert een geschrobd aanrecht.
Het collectief Reclaim Croydon, een krakersgroep, heeft in onbruik geraakte commerciële panden overgenomen om er bedden voor daklozen in onder te brengen, en zegt dat het een op de gemeenschap gebaseerde oplossing biedt voor een kapotte woningmarkt.
"De overheid laat daklozen in de steek," zei een van de nieuwe bewoners van het jeugdcentrum, die Leaf heet.
Leaf, die uit de stad Reading komt en non-binair is, zei dat ze op straat en in kraakpanden hadden geleefd omdat de stijgende huren de uitkeringen en huursubsidies van de overheid te boven waren gegaan. Leaf stelt dat veel van de in onbruik geraakte en leegstaande panden in het land zouden kunnen worden omgebouwd tot woningen.
"Als de mensen die het voor het zeggen hebben ook maar iets zouden geven om mensen die het moeilijk hebben, dan zouden ze die huizen bewoonbaar maken," aldus Leaf. "Dakloosheid is een directe politieke keuze."
Net als de meeste krakers die door Reuters geïnterviewd werden, wilde Leaf, 28 jaar, maar één naam geven, om de aandacht van de autoriteiten niet te trekken.
Groot-Brittannië heeft lange tijd een tekort aan huisvesting gehad, maar door een stijging van de particuliere huren in Engeland met 22% in de afgelopen vijf jaar hebben steeds meer mensen moeite om een woning te vinden. Huisvesting komt regelmatig voor in de top vijf van onderwerpen die volgens opiniepeilers het belangrijkst zijn voor kiezers in de aanloop naar de algemene verkiezingen van donderdag.
De hoge huren en onbetaalbare huizenprijzen hebben ervoor gezorgd dat mensen van 20 of 30 nog steeds thuis bij hun ouders of in een gedeeld huis wonen. In het ergste geval slapen steeds meer mensen op straat en in leegstaande gebouwen, zo blijkt uit officiële cijfers.
Openbare diensten op gebieden zoals geestelijke gezondheidszorg hebben een klap gekregen door een decennium van strenge uitgavencontroles en een groeiende vraag, waardoor nog meer mensen dakloos worden, zeggen beleidsanalisten en voorstanders van dakloosheid.
Onderzoeken hebben aangetoond dat etnische minderheden onevenredig zwaar getroffen worden. Een rapport uit 2022 van de liefdadigheidsinstelling Centre for Homelessness Impact toonde aan dat zwarte mensen in Engeland meer dan drie keer zoveel kans lopen om dakloos te worden als blanke mensen.
De grootste politieke partijen van Groot-Brittannië stelden geen mensen beschikbaar om de huisvestingscrisis te bespreken. Zowel de Conservatieven van premier Rishi Sunak als de grootste oppositiepartij Labour hebben echter beloofd het probleem aan te pakken door meer huizen te bouwen.
Labour, waarvan algemeen wordt verwacht dat het de verkiezingen met een verpletterende meerderheid zal winnen, heeft gezegd dat het het planningssysteem van het land - dat vaak als te ingewikkeld en in het nadeel van ontwikkelaars wordt beschouwd - zal herzien en de komende vijf jaar 1,5 miljoen huizen zal bouwen.
De Conservatieven hadden moeite om het planningssysteem te hervormen ondanks de tegenstand van wetgevers op het platteland en bewoners die groene ruimten en het oorspronkelijke karakter van hun wijken wilden behouden.
LEEGSTAANDE GEBOUWEN
Campagnevoerders voor huisvesting pleiten er al lang voor dat lokale gemeenteraden ook enkele van de ruwweg 700.000 leegstaande huizen in Engeland zouden moeten gebruiken als een goedkopere en snellere oplossing.
"We zien steeds meer gemeenteraden die zeggen dat tijdelijke huisvestingsbudgetten voor mensen die ze theoretisch wettelijk moeten huisvesten, hen letterlijk bankroet maken," zegt Chris Bailey, campagnemanager voor de liefdadigheidsinstelling Action on Empty Homes.
London Councils, een overkoepelende groep die de lokale overheden van de hoofdstad vertegenwoordigt, zei dat het aantal daklozen met 14,5% is gestegen in het jaar tot september 2023, met meer dan 175.000 daklozen die in tijdelijke huisvesting wonen.
De kosten voor tijdelijke huisvesting in hotels, hostels of woningdelen zijn vorig jaar met bijna 40% gestegen tot 90 miljoen pond (113,54 miljoen dollar) per maand, aldus London Councils.
Sinds 2018 hebben acht gemeentes - waaronder Birmingham, de grootste gemeente van Europa - zichzelf effectief failliet verklaard.
Croydon Council - die verklaarde dat het tussen 2020 en 2022 drie keer niet in staat was om zijn boeken in evenwicht te houden - gaf in het boekjaar 2022-2023 meer dan 38,6 miljoen pond uit aan tijdelijke accommodatie, exclusief de huur die het terugkrijgt.
De gemeente heeft vorig jaar de gemeentebelasting - die door de inwoners betaald wordt - met 15% verhoogd. Ze heeft ook de belastingen op leegstaande eigendommen en tweede huizen verhoogd.
"Hopelijk helpt dit om meer leegstaande huizen weer in gebruik te nemen," zei de gemeente in een verklaring aan Reuters.
De gemeente wil het bezette jeugdcentrum, dat tijdens de pandemie gesloten werd, verkopen.
"We treffen voorbereidingen om dit gebouw, dat eigendom is van de overheid, weer in bezit te nemen en veilig te stellen," aldus de gemeente.
Croydon - een grote, dichtbebouwde stad met hoogbouwflats en kantoorgebouwen - had in oktober 2023 bijna 4.000 ongebruikte eigendommen, volgens gegevens van de overheid.
In de belangrijkste winkelstraten liggen tussen de discountwinkels en een levendige markt gesloten winkels en posters met reclame voor sluitingsuitverkopen.
Alex (28), een organisator van Reclaim Croydon, zei dat de groep ongeveer 30 gebouwen heeft opgeknapt sinds de oprichting vorig jaar, waardoor meer dan 100 mensen een woning hebben gekregen.
De groep zorgt er eerst voor dat de gebouwen leeg zijn en voorzien van basisvoorzieningen zoals stromend water en elektriciteit, zei hij. Daarna voert de groep reparaties uit om ze bewoonbaar te maken, zoals het installeren van douches en keukens, het repareren van lekkages en het verwijderen van schimmel.
De mensen die in de gebouwen wonen hebben verschillende achtergronden. Tot de krakers in het jeugdcentrum met Leaf behoren een student en een transportmedewerker die de huurprijzen in Londen niet kon betalen.
Sommigen proberen de straat te ontvluchten, anderen de ontreddering van het leven in verschillende tijdelijke onderkomens.
"Veel mensen in Groot-Brittannië komen vast te zitten in het voorgeborchte van dakloosheid en blijven liever bij ons," zei Alex.
Onder hen bevindt zich Oumnia, 35 jaar, die zei dat ze een tijdelijk onderkomen in een hostel aangeboden kreeg terwijl ze wachtte op de behandeling van haar asielaanvraag.
"Het was een kleine kamer en ik heb twee kinderen. Het is niet genoeg voor ons, en het is niet gezond," zei Oumnia, die weigerde om verdere details over zichzelf te geven.
Reclaim Croydon vond voor de familie een kamer in een sierlijk, rood bakstenen gebouw waar ooit een advocatenkantoor gevestigd was.
Maar binnen enkele maanden na hun aankomst werd er een uitzettingsbevel op de deur geplakt. Reuters kon de eigenaars niet bereiken voor commentaar; er staan geen contactgegevens vermeld op het eigendomsbewijs.
De zes krakers pakten hun spullen en namen hun intrek in een kleine, schaars ingerichte voormalige meisjesschool die sinds 2020 leeg stond.
Oumnia en haar jonge kinderen wonen nu in een bijgebouw met een eigen kleine keuken en badkamer. s Avonds komen de bewoners soms samen in een voormalige gymzaal om een bord met kipstoofpot en brood te delen.
Het is echter onduidelijk hoe lang ze kunnen blijven. Het gebouw is eigendom van Barnardo's, een liefdadigheidsinstelling voor kinderen.
"We zijn ons ervan bewust dat een pand dat eigendom is van Barnardo's in Croydon momenteel wordt bezet door krakers. We werken samen met de lokale autoriteiten om de situatie veilig op te lossen," zei de groep zonder verder uit te weiden.
KRAAKCULTUUR
In Groot-Brittannië bestaat al honderden jaren een kraakcultuur. Na de Tweede Wereldoorlog namen veel soldaten en hun gezinnen hun intrek in leegstaande militaire bases. In de jaren 1970 kreeg de beweging een politiek tintje toen anarchisten uit protest gebouwen overnamen.
Sinds 2012 is het illegaal om woongebouwen te kraken. Commercieel kraken is echter niet strafbaar, op voorwaarde dat er geen schade wordt aangericht en de krakers vertrekken op bevel van een rechtbank.
De British Landlords Association schat dat het kraken in commerciële gebouwen sinds december 2021 met bijna 300% is toegenomen, een probleem dat haar hoofd, Sajjad Ahmad, wijt aan het overheidsbeleid in plaats van aan krakers.
"Veel van deze mensen die je op straat ziet of in gebouwen ziet kraken, zijn geen drugsverslaafden," zei Ahmad. "Als je met ze praat, besef je dat sommigen van hen gekwalificeerde mensen zijn die nog steeds een baan hebben."
Groot-Brittannië begon na de Tweede Wereldoorlog met het bouwen van huizen, waarbij veel van de openbare woningvoorraad gebouwd werd voor gezinnen met lagere inkomens.
Maar een deel daarvan werd verkocht en niet vervangen in het kader van het beleid van voormalig premier Margaret Thatcher om mensen toe te staan hun huizen van de lokale autoriteiten te kopen.
In 2017 zei de regering dat er tegen het midden van de jaren 20 in Engeland 300.000 nieuwe woningen per jaar nodig waren om de betaalbaarheidskrapte op te lossen. Sindsdien zijn er gemiddeld minder dan 250.000 per jaar gebouwd. Sommige eigenaren laten hun huizen graag leeg staan om te profiteren van de stijgende waarderingen.
Krakers vertelden Reuters dat het vinden van een kamer een transformatie was geweest, waardoor ze weer een gevoel van waardigheid kregen, zelfs als ze bang waren om eruit gegooid te worden.
"Het was de eerste keer dat ik me een mens voelde sinds ik naar het Verenigd Koninkrijk ben gekomen," zei Youness Elaissaoui, een 49-jarige Marokkaanse immigrant die tijd doorbracht in de school en het voormalige advocatenkantoor.
Leaf, die met een stok loopt, zei dat het levensreddend was om een gemeenschap van krakers te vinden.
"Ik ben gehandicapt. Ik zou op straat niet overleven. Zo simpel is dat," zei ze.
($1 = 0,7927 pond)
