Kazachstan-referendum kan ambities van Takajev voor tweede termijn versterken

Een referendum over een grondwetshervorming om de macht in Kazachstan deze week na ongekende turbulentie te decentraliseren, zou president Kassym-Jomart Takajev kunnen helpen politiek kapitaal op te bouwen voor een tweede termijn in het olierijke land, dat een bondgenootschap met Rusland heeft.

Verwacht wordt dat de Kazachen zondag voor de hervormingen zullen stemmen, na een mediacampagne van de regering die zei dat de veranderingen het uitgestrekte Centraal-Aziatische land van 19 miljoen mensen democratischer zouden maken.

Kazachstan, dat lang gewaardeerd werd om zijn politieke stabiliteit door westerse investeerders die honderden miljarden dollars in zijn energie- en mijnbouwindustrie hebben gestoken, heeft dit jaar een dodelijke vlaag van onrust doorgemaakt, waaronder een poging tot staatsgreep door hoge veiligheidsfunctionarissen.

Het referendum is bedoeld om iets te doen aan de ontevredenheid die de mensen in januari de straat op dreef, toen demonstranten opriepen tot politieke hervormingen, zei politiek analist Dosym Satpayev.

Na het neerslaan van de staatsgreep van januari heeft Takajev zijn voorganger en vroegere beschermheer Nursultan Nazarbajev buitenspel gezet, die ondanks zijn aftreden als president in 2019 verregaande bevoegdheden had behouden.

Een van de hervormingen zal Nazarbajev zijn titel van leider van de natie ontnemen, een maatregel die op brede steun lijkt te kunnen rekenen. Veel Kazachen roepen al enkele jaren om verandering in een politiek systeem dat de macht concentreert in de figuur van president, aldus Satpayev.

"Takajev begrijpt dat en daarom probeert hij zich met dit referendum tot op zekere hoogte te positioneren als een man die iets probeert te veranderen."

Algemeen wordt verwacht dat de 69-jarige president zich kandidaat zal stellen voor een tweede termijn wanneer - of voordat - zijn huidige in 2024 afloopt. Het referendum is voor een deel "een repetitie voor de presidentsverkiezingen," zei Satpayev, eraan toevoegend dat Takajev steun voor de wijzigingen zou zien als een stem in zijn voordeel.

Hoewel de hervormingen enkele bevoegdheden zullen toekennen aan het parlement en het opnieuw opgerichte constitutionele hof, laten de voorgestelde wijzigingen de belangrijke hefbomen grotendeels in handen van de president.

Sakajev is bekritiseerd omdat hij tijdens de crisis in januari hulp heeft gezocht bij een door Rusland geleid veiligheidsblok, waardoor Kazachstan aan de vooravond van de Oekraïense crisis nog dichter in de baan van Moskou is komen te liggen.