De invasie en de daaropvolgende Westerse sancties legden een nieuwe druk op de olie- en gasvoorraden, die al onder druk stonden door de snelle economische opleving na de pandemie.
s Werelds grootste energiebedrijven trokken zich snel terug uit Rusland en schreven voor tientallen miljarden dollars aan activa af. Europese landen probeerden er alles aan te doen om het licht te laten branden en te voorkomen dat hun inwoners zouden doodvriezen.
De aardgasprijzen bereikten meerjarige hoogtepunten en de olieprijs bereikte bijna $140 per vat, niet ver van een historisch record, waardoor een inflatiespiraal na de pandemie werd aangewakkerd die in veel landen een crisis in de kosten van levensonderhoud veroorzaakte.
De invasie en de daaropvolgende Westerse sancties leidden tot een breuk in de leveringsrelaties die al tientallen jaren bestonden.
Grote wereldeconomieën gingen op zoek naar energiebronnen en gebruikten alles wat ze konden vinden om het licht te laten branden. Regeringen drongen aan op een versnelde invoering van zonne- en windenergie - maar ook op het kopen van steenkool. Klimaatveranderingsdoelen werden op een laag pitje gezet.
Regeringen gaven miljarden dollars uit om grote nutsbedrijven zoals het Duitse Uniper overeind te houden. Zuid-Afrika kreeg te maken met de ergste stroomonderbrekingen in de geschiedenis. Sri Lanka, met een tekort aan buitenlandse kasreserves, zat gewoon zonder brandstof.
WAAROM HET BELANGRIJK IS
De inval van Rusland in Oekraïne zorgde ervoor dat Europese landen hun relatie met dat land, dat lange tijd de belangrijkste aardgasleverancier van het continent was, opnieuw onder de loep namen.
Westerse landen hebben sindsdien een prijsplafond voor Russische olie besproken en zijn begonnen met de implementatie ervan, terwijl Europa een prijsplafond voor gas bespreekt en meer investeert in vloeibaar aardgas (LNG) om aan de energiebehoeften te voldoen.
"We zien niets minder dan de beëindiging van een succesvol 50-jarig partnerschap voor gas tussen Rusland en Europa," zegt Michael Stoppard, speciaal adviseur en wereldwijd gasanalist bij S&P Global Commodity Insights. "Dat leidt tot een herijking van vraag en aanbod en dat zal tijd kosten, en we zullen daar tot in 2023 en daarna de pijn van ondervinden."
Die tweedeling is duidelijk in veel landen. Polen is Europa's snelst groeiende markt wat betreft het toevoegen van warmtepompen. Tegelijkertijd zijn regels om smog te beperken uitgesteld en verbranden inwoners steeds meer wat ze maar kunnen, zoals schadelijke bruinkoololie en afval, om hun huizen te verwarmen. In Klodzko, een stad met 28.000 inwoners in het zuidwesten van Polen, sparen de mensen afval voor brandstof, zei de burgemeester, Michal Piszko.
WAT BETEKENT DIT VOOR 2023?
De wanorde is nog niet voorbij. Grote geïndustrialiseerde economieën maken zich op voor leveringsbeperkingen in 2023, en misschien nog wel jaren daarna.
Regeringen in de Verenigde Staten en Europa zijn beide openlijk overgestapt op het ondersteunen van "friendshoring" van strategische voorraden aan bondgenoten, ongeacht de waarschijnlijk hogere kosten, en hebben het gebruik van belasting- en hulppakketten voor de ontwikkeling van nucleaire, zonne-, wind- en waterstofbronnen opgevoerd. Hun acties zijn niet alleen bedoeld als een specifiek antwoord op Rusland, maar ook om China tegen te gaan, door bronnen te ontwikkelen om de dominantie van die natie in de productie van zonnepanelen en mijnbouw voor belangrijke materialen voor batterijen te compenseren.
"Het zal worden beschouwd als een baanbrekend jaar, of echt het begin van een compleet nieuw systeem," zei Francesco Starace, CEO van het Italiaanse Enel, een van de grootste energiebedrijven ter wereld. "Het jaar '22 en een deel van '23 zullen we allemaal zeggen, toen vonden al deze belangrijke dingen plaats. Het is een jaar van gewoonten doorbreken en heel, heel duidelijk veranderen."
Nu het jaar ten einde loopt, zijn de kosten voor aardgas en verwarmingsbrandstof gedaald naarmate de economische activiteit afneemt. Maar de mensen hebben het nog steeds moeilijk en dat kan nog wel even zo blijven als het krappe aanbod meer prijsschokken veroorzaakt.
"Ik verwarm alleen de kamer waar ik ben en zet de verwarming maar een uurtje aan. En dan zit ik met een trui, muts en jas aan," zei Ruth Johanne, werkloos in Coventry, Engeland, die het zich niet kan veroorloven om haar hele huis in de winter te verwarmen.
Bekijk de Reuters round-up van nieuwsverhalen die het jaar domineerden, en de vooruitzichten voor 2023.
