Sprekend vanuit het Witte Huis, in een toespraak die live op primetime werd uitgezonden, vroeg Biden een land dat verbijsterd was door de recente schietpartijen op schoolkinderen in Texas, in een medisch gebouw in Oklahoma en in een kruidenierswinkel in Buffalo, New York, hoeveel het zou nemen.

"In godsnaam, hoeveel meer bloedbad zijn wij bereid te aanvaarden?" vroeg Biden.

De president, een Democraat, riep op tot een aantal maatregelen die van oudsher door de Republikeinen in het Congres geblokkeerd worden, waaronder het verhogen van de leeftijd waarop volwassenen wapens kunnen kopen en het intrekken van het aansprakelijkheidsschild dat wapenfabrikanten beschermt tegen vervolging wegens geweld dat gepleegd wordt door mensen die hun wapens dragen.

"We kunnen het Amerikaanse volk niet opnieuw teleurstellen," zei Biden, die er bij de Republikeinen op aandrong om wetsvoorstellen met maatregelen voor wapenbeheersing in stemming te laten komen.

De Verenigde Staten, waar het aantal doden door vuurwapens hoger is dan in enig ander welvarend land, zijn de afgelopen weken geschokt door de ophefmakende massa-schietpartijen in een kruidenierswinkel in New York, een basisschool in Texas waar 19 kinderen omkwamen, en een medisch gebouw in Oklahoma.

Voorstanders van wapenveiligheid hebben er bij Biden op aangedrongen zelf krachtiger maatregelen te nemen om het wapengeweld in te dammen, maar het Witte Huis wil dat het Congres wetgeving aanneemt die meer blijvende gevolgen zou hebben dan een presidentieel bevel.

Een commissie van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden werkte donderdag aan een wetsontwerp om de nationale wapenwetten aan te scherpen, maar de maatregel heeft weinig kans om de Senaat te halen.

De avondrede van Biden was bedoeld om de wetgevers verder onder druk te zetten en de kwestie in het middelpunt van de belangstelling van de kiezers te houden. Hij heeft tijdens zijn ambtstermijn slechts een handvol avondtoespraken vanuit het Witte Huis gehouden, waaronder een over de COVID-19 pandemie in 2021 en een over de schietpartij in Texas vorige week.

Meer dan 18.000 mensen zijn in 2022 in de Verenigde Staten door wapengeweld om het leven gekomen, onder meer door moord en zelfmoord, volgens het Gun Violence Archive, een non-profit onderzoeksgroep.

Canada, Australië en Groot-Brittannië hebben allemaal strengere wapenwetten aangenomen na massale schietpartijen in hun landen, waarbij aanvalswapens werden verboden en de achtergrondcontroles werden verhoogd. Amerika heeft twee decennia van bloedbaden in scholen, winkels en plaatsen van werk en eredienst meegemaakt zonder dergelijke wetgeving.

Een ruime meerderheid van de Amerikaanse kiezers, zowel Republikeinen als Democraten, is voorstander van strengere wapenwetgeving, maar de Republikeinen in het Congres en sommige gematigde Democraten hebben dergelijke wetgeving jarenlang geblokkeerd.

De prijzen van aandelen van wapenfabrikanten stegen donderdag. Inspanningen om wapenbeheersingsmaatregelen vooruit te helpen hebben de prijzen van vuurwapenaandelen na andere massale schietpartijen doen stijgen, omdat beleggers verwachtten dat de wapenaankopen zouden toenemen in afwachting van strengere voorschriften.

Als president heeft Biden het Congres opgeroepen om opnieuw een verbod op aanvalswapens in te stellen en maatregelen aan te nemen om universele achtergrondcontroles verplicht te stellen voor degenen die wapens kopen.

In de nasleep van de schietpartij in Texas drong hij er bij het land op aan om het op te nemen tegen de machtige pro-wapenlobby die politici steunt die zich tegen dergelijke wetgeving verzetten.

De Senaat is verdeeld, met 50 Democraten en 50 Republikeinen, en een wet moet 60 stemmen hebben om een manoeuvre te overwinnen dat bekend staat als de filibuster, wat betekent dat elke wet zeldzame tweepartijdige steun nodig zou hebben.

"De enige kamer in Amerika waar u niet meer dan 60% steun vindt voor universele achtergrondcontroles is op de vloer van de Amerikaanse Senaat," zei Christian Heyne, vice-president voor beleid bij Brady, een groep die zich inzet voor de preventie van wapengeweld.

De voorstanders zijn voorzichtig optimistisch dat de wetgevers zich zullen verenigen rond een aantal wapenbeheersingsmaatregelen. Zo niet, dan zijn zij van plan om er een strijdkreet van te maken tijdens de tussentijdse verkiezingen in november.

Terwijl Biden en het Congres naar compromissen zoeken, moet het Hooggerechtshof een uitspraak doen in een belangrijke zaak, die nieuwe pogingen om maatregelen voor wapenbeheersing in te voeren zou kunnen ondermijnen en bestaande maatregelen kwetsbaar zou kunnen maken voor juridische aanvallen.