Wetenschappers hebben woensdag een van die kneusjes beschreven - een enorme ster waarvan zo veel van zijn materiaal werd weggezogen door de aantrekkingskracht van een partnerster in een stellair huwelijk dat een dubbelstersysteem wordt genoemd, dat hij aan het eind van zijn levenscyclus nog maar net kon janken.

De uiteindelijke explosie was zelfs zo tam dat de ingestorte ster - nu een ongelooflijk dicht object dat een neutronenster wordt genoemd - in een volgzame cirkelbaan om zijn metgezel blijft draaien. Een krachtigere explosie zou op zijn minst hebben geleid tot een meer ovaalvormige baan en zou de ster en zijn begeleider zelfs in tegengestelde richting hebben kunnen doen vliegen.

Dit binaire systeem, bestudeerd met een telescoop van het Chileense Cerro Tololo Inter-American Observatory, bevindt zich op ongeveer 11.000 lichtjaar van de aarde in ons Melkwegstelsel in de richting van het sterrenbeeld Puppis. Een lichtjaar is de afstand die het licht in een jaar aflegt, 9,5 biljoen km.

De massa van de neutronenster is ongeveer 1,4 keer die van onze zon, en was vroeger 12 keer zo massief als de zon. Zijn begeleidende ster heeft een massa die 18 tot 19 keer groter is dan die van de zon, nadat hij zijn partner heeft gekannibaliseerd. De twee sterren draaien elke 59-1/2 dag om elkaar heen, gescheiden door ongeveer acht tienden van de afstand tussen de aarde en de zon.

De anemische sterexplosie die plaatsvond, werd een "ultragestripte" supernova genoemd. Dit gebeurt wanneer een zware ster instort omdat de brandstof in zijn kern opraakt, maar geen krachtige explosie kan veroorzaken omdat een begeleidende ster een groot deel van zijn buitenste lagen heeft weggezogen en materiaal heeft verwijderd dat anders met geweld de ruimte in zou worden geslingerd.

"Aangezien er weinig materiaal in de stellaire omhulling zit, is er bijna geen ejecta van de schok van de ineenstorting," aldus de in Arizona gevestigde astronoom Noel Richardson van de Embry-Riddle Aeronautical University, hoofdauteur van de studie die is gepubliceerd in het tijdschrift Nature.

Medeauteur Clarissa Pavao, student natuurkunde aan Embry-Riddle, beschreef de explosie als: "Flauw, subtiel en passief."

"Als er een grotere explosie was, zou de baan niet cirkelvormig zijn," zei Richardson. "Een normale supernova zou de begeleider niet noodzakelijkerwijs vernietigen, maar zou de baan veel meer kunnen verstoren. Het zou het systeem bijvoorbeeld een schop kunnen geven die de baan veel ellipsvormiger maakt of zelfs de overlevende ster en de neutronenster op snelle trajecten in tegengestelde richting stuurt met snelheden die hen zelfs uit het sterrenstelsel kunnen sturen."

Het type binair systeem dat in deze studie is onderzocht, is zeldzaam: naar schatting bestaan er ongeveer 10 in een Melkweg met ongeveer 100-400 miljard sterren.

In tegenstelling tot de eenzame zon bestaat misschien de helft van de sterren in ons melkwegstelsel uit binaire systemen. Wetenschappers hebben zich afgevraagd of er in dergelijke stelsels planeten bestaan die leven kunnen herbergen, zoals bijvoorbeeld de thuisplaneet Tatooine van Luke Skywalker in Star Wars.

"We weten van enkele stelsels die binaries zijn met planeten, maar die zijn moeilijker te bevestigen, en die zijn allemaal voor sterren met massa's zoals onze zon," aldus Richardson. "In het geval van deze massieve sterren hebben we nog geen planeten rond deze sterren ontdekt. De sterren wegen zoveel meer en zijn helderder dan zonachtige sterren, waardoor de detectie van planeten moeilijker is dan rond de kleinere sterren."