WAAROVER VECHTEN ARMENIË EN AZERBEIDZJAN?
Armenië en Azerbeidzjan, twee voormalige Sovjet-landen in de zuidelijke Kaukasus, vechten al tientallen jaren over Nagorno-Karabach, een bergachtige enclave die internationaal erkend wordt als deel van Azerbeidzjan, maar die tot 2020 bevolkt en volledig gecontroleerd werd door etnische Armeniërs.
In een zes weken durende oorlog dat jaar heeft Azerbeidzjan aanzienlijke territoriale winst geboekt in en rond Nagorno-Karabach. De gevechten werden beëindigd door een staakt-het-vuren dat door Rusland tot stand was gebracht, maar sindsdien zijn er regelmatig schermutselingen geweest, ondanks de aanwezigheid van Russische vredeshandhavers.
Bij de laatste uitbarsting zei Jerevan dat verschillende Armeense steden vannacht aangevallen waren. Azerbajdzjan zei dat het reageerde op Armeense provocaties.
WAAROM ZIJN DE GEVECHTEN NU UITGEBROKEN?
De timing is veelzeggend omdat Rusland in het verleden de meest invloedrijke bemiddelaar tussen Armenië en Azerbeidzjan is geweest.
Hoewel het Kremlin dinsdag zei dat president Vladimir Poetin alles in het werk stelde om het bloedvergieten in de zuidelijke Kaukasus te beteugelen, heeft de oorlog in Oekraïne de status van Moskou als vredesbewaarder in de regio ondermijnd. Dat kan Azerbajdzjan aangemoedigd hebben om meer aanspraken te maken.
"Ik denk dat Azerbajdzjan het gevoel heeft dat het nu de tijd is om zijn macht, zijn militaire voordeel, in te zetten en het maximum eruit te halen dat het kan krijgen," zei Laurence Broers, associate fellow bij het Russia and Eurasia Programme van de denktank Chatham House.
Azerbajdzjan en Armenië zijn het ook categorisch oneens over hoe een alomvattend vredesakkoord eruit moet zien. Terwijl Bakoe Nagorno-Karabach als politieke entiteit wil opheffen en Jerevan wil verbieden daar een rol te spelen, hebben de Armeense autoriteiten toegezegd de rechten van de plaatselijke Armeniërs te zullen waarborgen.
WAT ZIJN DE RISICO'S?
Een volledig conflict tussen Armenië en Azerbeidzjan dreigt de grote regionale mogendheden, Rusland en Turkije, mee te slepen en de zuidelijke Kaukasus, een belangrijke corridor voor olie- en gaspijpleidingen, te destabiliseren op een ogenblik dat de oorlog in Oekraïne de energiebevoorrading reeds verstoort.
Moskou heeft een defensiebondgenootschap met Armenië en heeft daar een militaire basis, terwijl Ankara zijn etnisch-Turkse verwanten in Azerbajdzjan zowel politiek als militair steunt.
Een oorlog tussen Armenië en Azerbajdzjan zou de behoefte aan meer vredeshandhavers kunnen doen ontstaan, op een ogenblik dat Moskou het zich moeilijk kan veroorloven om die te leveren.
"Ik denk dat het risico bestaat dat er een soort nieuwe bufferzones worden ingesteld, veiligheidszones, een soort versplintering van althans het zuidelijke deel van Armenië en een machteloosheid van de externe actoren om dat te verhinderen," zei Broers.
