De voormalige Duitse kanselier speelde een cruciale rol bij het tot stand brengen van de energieband tussen de landen en bij het verdedigen ervan gedurende twee decennia.
Eerder deze maand zei het Russische staatsoliebedrijf Rosneft, na een spervuur van kritiek, dat Schröder uit zijn bestuur zou stappen.
Dinsdag, kort nadat het Europees Parlement op zijn zwarte lijst had aangedrongen, zei Schröder dat hij geen benoeming in de raad van toezicht van Gazprom zou aanvaarden. Duitsland had ook het door de belastingbetaler gefinancierde kantoor van Schröder gesloten, te midden van een publieke verontwaardiging over de banden met Rusland.
Het betekent het einde van een controversiële carrière waarin hij een vriendschap had gesloten met de Russische president Vladimir Poetin.
Poetin onderstreepte in februari het belang van Schröder als borg voor een goedkope en gestage gasstroom. "De Duitse burger moet in zijn zak kijken en zich afvragen of hij bereid is driemaal of vijfmaal zoveel te betalen voor gas en elektriciteit," zei Poetin tegen journalisten.
"Als hij dat niet wil doen, dan moet hij de heer Schröder bedanken," zei Poetin, die hem beschreef als een "respectabel man" die de basis had gelegd voor de gaslevering van Duitsland uit Rusland. "Dat is het resultaat van zijn werk. Het is zijn prestatie."
Maar terwijl Schröders vertrek uit het publieke oog het einde van zijn carrière markeert, blijven de Duitse energielobby en pro-Russische stemmen elders van zich laten horen.
"Het beleid van Duitsland ten opzichte van Rusland is zeer diep in de geschiedenis geworteld. Het gaat veel dieper dan Gerhard Schröder," zei Veronika Grimm, een van de belangrijkste economische deskundigen van de Duitse regering die de kanselarij adviseert.
"Als hij ontslag neemt uit zijn kantoren in Russische bedrijven, zal dat niet veel veranderen. De afhankelijkheid van Russisch gas blijft."
Grimm pleit nu voor een andere koers, maar vermoedt dat velen in Duitsland zich tegen zo'n verschuiving verzetten.
"Hoewel niemand het durft te zeggen, bestaat er, tussen de regels door lezend, in sommige kringen de hoop dat de betrekkingen met Rusland weer normaal kunnen worden."
Ondanks de aankondigingen over sancties en de beloften over wapenleveranties, waarvan een groot deel nog moet komen, is de relatie van Duitsland met Rusland sinds de oorlog in Oekraïne weinig veranderd, althans wat de gasstromen betreft.
De Russische gasleveranties aan Duitsland zijn sinds het uitbreken van de oorlog grotendeels ononderbroken gebleven.
Langlopende gasleveringscontracten worden nagekomen, met als argument dat stopzetting ervan een economische ineenstorting zou veroorzaken.
Uniper, Duitslands grootste importeur van Russisch gas, zei vorige week dat zijn bestaande gascontracten met Gazprom tot het midden van het volgende decennium zouden lopen, wat in strijd is met de Duitse minister van Economie, Robert Habeck, die de afhankelijkheid medio 2024 wil beëindigen.
De president-directeur van Uniper, Klaus-Dieter Maubach, beschreef Gazprom zelfs als een betrouwbare leverancier, in tegenstelling tot Habeck, die over Rusland het tegenovergestelde heeft gezegd.
Grote Duitse industrienamen, waaronder de chemiereus BASF, onderstrepen het belang van Russisch gas.
"Rusland levert ongeveer 50% van het in Duitsland verbruikte aardgas. De Russische gastransporten onderbouwen daarom het concurrentievermogen van onze industrie," zei BASF-CEO Martin Brudermueller vorige maand.
"Als de aardgastoevoer uit Rusland plotseling zou stoppen, zou dat onomkeerbare economische schade aanrichten."
Ook anderen in de industrie zien de tijdlijn van Habeck voor wanneer de banden kunnen worden verbroken sceptisch.
Markus Krebber, de CEO van RWE, Duitslands grootste elektriciteitsproducent en importeur van Russisch gas, zei dat begin 2025, in plaats van 2024, realistischer is om de banden te verbreken.
Tot die tijd hoopt de Duitse gaslobby de status quo te handhaven.
Schröder blijkt nog twee invloedrijke posities te hebben, als voorzitter van het aandeelhouderscomité van Nord Stream 1, dat de hoofdader exploiteert die de Duitse industrie van goedkoop Russisch gas blijft voorzien.
Hij is ook voorzitter van de raad van bestuur van Nord Stream 2, de zusterpijpleiding die eerder dit jaar voor onbepaalde tijd op de lange baan werd geschoven, volgens zijn Linkedin-profiel. Schröder heeft niet gereageerd op verzoeken om commentaar.
Voor velen gaat het verbreken van de banden met Rusland veel verder dan energie.
"Het is niet alleen Gerhard Schröder die zich achter Rusland heeft geschaard," zegt Michael Huether van het Duits Economisch Instituut.
"Er is een lange traditie van Russische nostalgie in de Duitse politiek, gedreven door de geschiedenis, de socialistische ideologie en de ontgoocheling over Amerika. Wij hebben vaak de ogen gesloten voor de gebreken van Rusland."
