De patstellingen tussen grote, door het Westen gesteunde kredietverstrekkers zoals het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en 's werelds grootste bilaterale kredietverstrekker, China, zijn er de schuld van dat landen zoals Zambia al bijna drie jaar in gebreke blijven.

In het enigszins losse kader rond herstructureringen van staatsschulden heeft Peking geprobeerd om de traditionele spelregels in deze processen te beïnvloeden.

De hernieuwde poging om de impasses te overwinnen kwam na een "rondetafel" tijdens de voorjaarsbijeenkomsten van het IMF en omvatte toezeggingen van het Fonds en de Wereldbank om sneller beoordelingen van de problemen van landen uit te wisselen, meer laagrentende financiering en subsidies te verstrekken en striktere tijdschema's voor herstructureringen in het algemeen.

Peking moet nog commentaar geven, maar het idee is dat Peking dan zijn eis zou laten vallen dat de multilaterale kredietverstrekkers verliezen, of "haircuts", nemen op de leningen die ze hebben verstrekt aan of onderschreven in landen die door de crisis zijn getroffen.

"Als de multilaterale ontwikkelingsbanken nu echt toezeggingen doen om nieuwe subsidies te verstrekken aan noodlijdende landen, dan is dat een doorbraak," zei Kevin Gallagher, directeur van het Boston University Global Development Policy Center.

Maar hij voegde eraan toe dat de nieuwe plannen geen specifieke vermelding van China's bedoelingen bevatten, wat wijst op het "ontbreken van een sterke en duidelijke consensus" in Washington.

De directeur van het IMF, Kristalina Georgieva, heeft benadrukt dat met ongeveer 15% van de lage-inkomenslanden die al in schuldennood verkeren en tientallen andere die dat dreigen te worden, er veel meer urgentie nodig is.

Naast de leden van de Club van Parijs van crediteurlanden zoals de Verenigde Staten, Frankrijk en Japan, moeten de landen in geldnood nu hun leningen herzien met geldschieters zoals India, Saoedi-Arabië, Zuid-Afrika en Koeweit - maar eerst en vooral China.

Volgens gegevens van de Wereldbank is Peking nu de grootste bilaterale crediteur van ontwikkelingslanden, met 138 miljard dollar aan nieuwe leningen tussen 2010 en 2021, en volgens sommige schattingen zou de totale lening bijna 850 miljard dollar bedragen.

Schuldsamenstelling van ontwikkelingslanden per crediteur https://www.reuters.com/graphics/EMERGING-DEBT/CLIMATE/jnpwylejmpw/chart.png

TEGENWIND

De wereldwijde tegenwind wordt ook sterker.

Financieel zwakkere landen met een "junk"-rating moeten volgend jaar samen voor $30 miljard aan staatsobligaties terugbetalen of herfinancieren, vergeleken met slechts $8,4 miljard voor de rest van dit jaar.

De stijging van de wereldwijde leenkosten betekent echter dat veel landen die het zwaarst onder druk staan, nu niet kunnen lenen op de internationale kapitaalmarkten of, als ze dat al kunnen, alleen tegen onhoudbaar hoge rentetarieven.

De Chinese schuld is ondertussen vaak ondoorzichtig en wordt vertroebeld door discussies over de vraag of de leningen zijn verstrekt door "officiële" entiteiten - d.w.z. door de overheid - of door "particuliere" entiteiten.

De autoriteiten in Peking geven er ook de voorkeur aan om schuldbetalingen door te schuiven in plaats van ze af te schrijven, en aangezien Peking een steeds dominantere schuldeiser is, is er weinig stimulans om coöperatieve principes zoals die van de Club van Parijs te volgen.

"Het zou geweldig zijn om China aan boord te hebben (bij het streven om herstructureringen te versnellen), maar ik heb niet echt hoge verwachtingen omdat er veel geopolitiek bij komt kijken," zegt Viktor Szabo, een schuldmanager voor opkomende markten bij Abrdn in Londen.

Arme landen wachten maanden op IMF-financiering https://www.reuters.com/graphics/IMF-LOANS/IMF-LOANS/lgpdknyjkvo/graphic.jpg

GEMEENSCHAPPELIJKE PROBLEMEN

Recent onderzoek van de Universiteit van Boston schatte dat er tot 520 miljard dollar aan schulden moet worden kwijtgescholden om ontwikkelingslanden die het grootste risico lopen om in gebreke te blijven, te helpen om hun begroting weer op orde te krijgen.

Het Common Framework-platform dat in 2020 door de leidende landen van de G20 werd geïntroduceerd, was bedoeld om alle schuldeisers, inclusief China, samen te brengen en de onderhandelingen te stroomlijnen. Maar door de lange vertragingen in Zambia, en meer recentelijk in Sri Lanka, werd het alom bekritiseerd.

Szabo voegde eraan toe dat de beloften van het IMF van woensdag om zijn beoordelingen sneller te geven, een erkenning waren dat het Common Framework momenteel faalt.

"Je moet het functioneel maken. Het feit dat het al drie jaar bestaat en dat er nog niets is om echt te laten zien, is echt verschrikkelijk."

Anna Ashton, directeur China-onderzoek bij de Eurasia Group, zei dat de ontwikkelingen van deze week de voordelen voor China onderstreepten om wat toe te geven op sommige van zijn zorgen.

"Nu bereid zijn om compromissen te sluiten en schuldherstructurering mogelijk te maken is waarschijnlijk cruciaal voor China's geloofwaardigheid bij de ontwikkelingslanden in het algemeen," zei Ashton.

Patrick Curran, senior econoom bij Tellimer, voegde eraan toe dat het laten vallen door China van de eis dat de grote multilaterale ontwikkelingsbanken (MDB's) verliezen op hun leningen moeten accepteren, ook "een belangrijke doorbraak" zou kunnen zijn.

"Er zal waarschijnlijk brede steun zijn voor het alternatieve voorstel dat MDB's hun middelen agressiever moeten mobiliseren, vooral in een tijd waarin de meeste landen met een laag inkomen uit de markt zijn gesloten," zei Curran.

Ook de Duitse minister van Financiën, Christian Lindner, zei donderdag dat al het gepraat nu in daden moet worden omgezet.

De groep die deelnam aan de rondetafelconferentie van woensdag is van plan om de komende weken opnieuw bijeen te komen om de resterende kwesties te bespreken, waaronder de manier waarop verschillende schuldeisers worden behandeld, de principes voor afsluitingsdatums en het opschorten van schuldbetalingen.

Of de nieuwe voorwaarden Zambia, en landen als Sri Lanka, Ghana en Ethiopië die ook midden in de bailoutbesprekingen zitten, helpen om deals af te sluiten, is uiteindelijk het enige bewijs dat de nieuwe voorwaarden werken.

"China is een moeilijke partner om mee te praten, maar we hebben China aan tafel nodig om schuldproblemen op te lossen, omdat we anders geen vooruitgang zullen zien," zei Lindner.

China leidt bilaterale leningen aan armere landen https://www.reuters.com/graphics/CHINA-DEBT/BILATERAL/jnvwyxmabvw/chart.png