In een werkplaats in de La Hague-fabriek van Orano in Normandië vervangen technici met op afstand bediende mechanische armen een buis die van vitaal belang is voor de verwerking van Frans kernafval, achter glas en loden patrijspoorten waardoor ze in een hoogradioactieve cel kunnen kijken.

Dit is slechts een van de vele werkzaamheden die nodig zijn om La Hague, het middelpunt van het Franse systeem voor het beheer van verbruikte splijtstof, in bedrijf te houden, ondanks het feit dat de centrale veroudert en de koelbassins verzadigd dreigen te raken.

De toekomst van het behandelings-recyclageproces is een van de belangrijkste kwesties rond de plannen om nieuwe kernreactoren te bouwen in Frankrijk. Volgens het Elysée-paleis zal het onderwerp vrijdag worden besproken tijdens een Raad voor Nucleair Beleid onder voorzitterschap van Emmanuel Macron.

Het land "kan geen verantwoord nucleair beleid hebben zonder zich bezig te houden met brandstof- en afvalbeheer, een onderwerp dat niet onder het tapijt geveegd kan worden", zei een regeringsadviseur die door Reuters werd geïnterviewd.

"Wij hebben echte vaardigheden en een echte technologische voorsprong, vooral ten opzichte van de Verenigde Staten. Rusland is het enige andere land dat in staat is om hetzelfde te doen als Frankrijk op het gebied van behandeling en recycling", voegde deze bron eraan toe.

Wat de opslag van niet-recycleerbaar materiaal betreft, zal het Cigéo-project in Bure (Maas en Haute-Marne) moeten worden aangepast, omdat het pas in de jaren 2080 het meest radioactieve Franse afval zal gaan ontvangen.

Om te kunnen investeren in de vernieuwing van haar fabrieken, die in 2030 50 jaar in bedrijf zullen zijn, of om zelfs nieuwe fabrieken te kunnen bouwen, vraagt Orano om inzicht in de plannen van de regering na 2040, de datum waarna de voortzetting van de Franse verwerking en recycling niet meer gegarandeerd is.

ORANO WIL ZIJN ZAAK BEPLEITEN

Het voormalige Areva verdedigt de voortzetting van het proces, dat volgens haar natuurlijk uranium spaart en de hoeveelheid op te slaan afval vermindert.

De groep wil de komende maanden besprekingen aangaan met de uitvoerende macht en al in 2025 beslissingen krijgen om grote projecten te plannen en te lanceren, waarvan de voltooiing soms wel 15 jaar kan duren.

"Orano staat klaar om voorstellen te doen om te helpen bij dit besluitvormingsproces. We werken aan scenario's voor de centrale in La Hague na 2040. Er zijn verschillende mogelijke scenario's, maar deze kunnen niet in detail worden uitgewerkt en kunnen alleen worden verfijnd als we een enigszins strategische visie hebben," vertelde Jean-Christophe Varin, adjunct-directeur van La Hague, aan Reuters.

In La Hague, op deze dag midden januari, versterkt sneeuwval de indruk van een locatie die geïsoleerd is van de rest van de wereld. Aan de horizon storten de kliffen op het puntje van het schiereiland Cotentin meer dan 100 meter in het Kanaal. In de verte kunt u de krachtcentrale van EDF in Flamanville en haar EPR-reactor zien.

Met zijn sobere gebouwen en controlekamers die zo uit een Star Wars aflevering komen, doet de locatie meer denken aan de jaren '80 dan aan een centrale die aan de top van de nucleaire technologie staat.

Zonder de vier opslagbassins, waar verbruikte splijtstof wordt afgekoeld voordat deze wordt verwerkt tot herbruikbare materialen en afval, zouden de 56 reactoren van het land niet in staat zijn om de uraniumassemblages die hen draaiende houden, te verwijderen en te vervangen.

RISICO VAN VERZADIGING

In een worstcasescenario waarin de evacuaties van verbruikte splijtstof naar La Hague tot stilstand komen, zouden de opslagfaciliteiten bij de centrales na twaalf maanden vol zijn en zouden de reactoren moeten worden stilgelegd. In 2019 was dit voor de Franse Rekenkamer aanleiding om de locatie te omschrijven als een "belangrijk kwetsbaar punt in de huidige werking van de cyclus".

De bassins in La Hague zullen waarschijnlijk tegen 2030 verzadigd zijn. EDF, dat meer dan 95% van de recyclingactiviteiten van Orano voor zijn rekening neemt, is van plan om een nieuw bassin te bouwen voor een bedrag van €1,25 miljard. De faciliteit zal echter pas in 2034 operationeel zijn, waardoor het aantal splijtstofelementen in de bestaande bassins in de tussentijd zal moeten worden verhoogd.

Het risico van verzadiging is te wijten aan het feit dat de Franse nucleaire "cyclus" momenteel slechts één hergebruik van opgewerkte splijtstof toestaat, namelijk Mox - geproduceerd in de Orano Melox-fabriek in Marcoule (Gard) - en verrijkt opgewerkt uranium, waarvoor materiaal heen en weer naar Rusland moet worden gestuurd.

Verdere recycling is niet gepland voor de tweede helft van de eeuw. In de tussentijd zullen deze brandstoffen de bassins van Orano vullen, waar het meer materiaal opslaat dan het elk jaar verwijdert.

"DE ENVELOP HANGT AF VAN WAT JE WILT DOEN".

"Als we grote hoeveelheden Mox-brandstof zouden verwerken, zou de centrale vandaag de dag niet geschikt zijn," benadrukt de adjunct-directeur van La Hague.

Jean-Christophe Varin noemt de mogelijke noodzaak van "aanzienlijke" nieuwe investeringen op de locatie, maar weigert een orde van grootte te geven.

"Het budget hangt af van wat je wilt doen. Als je aan monorecycling wilt doen, kun je bestaande technologische bouwstenen gebruiken. Voor multi-recycling zijn de technologische bouwstenen niet hetzelfde, dus de uitdagingen om installaties te moderniseren of zelfs te vervangen zijn niet hetzelfde".

Op korte termijn is de eerste uitdaging om de werking van de Orano-site in La Hague te garanderen tot 2040. Alleen al voor de periode 2015-2025 is een investering van bijna €300 miljoen per jaar nodig. (Met America Hernandez, bewerkt door Matthieu Protard)