Biden krabbelde terug op zijn opmerkingen, gemaakt tijdens een persconferentie op woensdag, en zei op donderdag dat "ik absoluut duidelijk ben geweest met president (Vladimir) Poetin, hij heeft geen misverstand. Als er ook maar één, geassembleerde Russische eenheid over de Oekraïense grens trekt, is dat een invasie".

Zo'n invasie zou beantwoord worden met een "strenge en gecoördineerde reactie, een economische reactie zoals in detail besproken met onze bondgenoten, zoals zeer duidelijk uiteengezet met president Poetin," vertelde Biden aan verslaggevers.

Zijn opmerkingen sloten aan bij de pogingen van andere leden van de regering eerder op donderdag en laat op woensdag, toen het Witte Huis elke suggestie probeerde te ontzenuwen dat op een kleinschaliger Russische militaire inval een zwakkere reactie van de V.S. zou volgen.

Rusland heeft tienduizenden troepen aan zijn grenzen met Oekraïne opgesteld, en de westerse landen vrezen dat Moskou een nieuwe aanval plant op een land dat het in 2014 is binnengevallen. Rusland ontkent dat het een aanval plant, maar zegt dat het ongespecificeerde militaire actie kan ondernemen als een lijst van eisen niet wordt ingewilligd, waaronder een belofte van de NAVO om Oekraïne nooit als lid toe te laten.

Op zijn persconferentie van woensdag zei Biden dat hij verwachtte dat Poetin een of andere actie zou ondernemen, en hij leek te suggereren dat Washington en zijn bondgenoten het oneens zouden kunnen worden over de reactie als Moskou het niet tot een grote invasie zou laten komen.

"Het is één ding als het een kleine invasie is en we uiteindelijk ruzie moeten maken over wat we moeten doen en wat we niet moeten doen, enzovoort," zei de president, eraan toevoegend dat een invasie een "ramp" voor Rusland zou zijn.

De Oekraïense president Volodymyr Zelenskiy reageerde daar donderdag scherp op, in een tweet in het Engels en in het Oekraïens:

"Wij willen de grote mogendheden eraan herinneren dat er geen kleine invallen en kleine naties zijn. Net zoals er geen kleine slachtoffers zijn en weinig verdriet om het verlies van dierbaren,"

De opmerkingen van Biden op woensdag stuurden zijn regering en bondgenoten snel in de damage control modus, met de nadruk op eenheid.

"Welke weg Rusland ook kiest, het zal de Verenigde Staten, Duitsland en onze bondgenoten verenigd vinden," zei minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken, sprekend op een persconferentie met de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Annalena Baerbock tijdens een bezoek aan Berlijn om ministers van Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland te ontmoeten.

"Wij eisen dringend dat Rusland stappen onderneemt in de richting van deëscalatie. Elk verder agressief gedrag of elke verdere agressie zou ernstige gevolgen hebben," zei Baerbock op de persconferentie.

GEEN GROEN LICHT VOOR INVASIE

De secretaris-generaal van de NAVO, Jens Stoltenberg, zei dat de opmerking van Biden over een "kleine inval" geen groen licht was voor een mogelijke Russische invasie in Oekraïne.

De Britse premier Boris Johnson zei: "Laat er geen twijfel over bestaan dat als Rusland een inval zou doen in Oekraïne, of op welke schaal dan ook, wat dan ook, ik denk dat dat een ramp zou zijn, niet alleen voor Oekraïne, maar ook voor Rusland."

Moskou van zijn kant zei dat de dreiging van de VS met sancties de situatie niet tot bedaren brengt.

Aangezien de westerse landen reeds lang in het openbaar hun eensgezinde standpunt benadrukken, uitten sommige functionarissen privé hun frustratie over de opmerkingen van Biden op woensdag, hoewel zij die beschreven als een blunder, die waarschijnlijk de berekeningen van Moskou niet zal veranderen.

"Het was niet nuttig, in feite was het een geschenk aan Poetin, maar we moeten er niet te veel in lezen. Biden heeft Moskou geen groen licht gegeven voor een aanval op Oekraïne. Het was een verspreking van hem, en het officiële Westerse standpunt zal overheersen," zei een Westerse veiligheidsbron.

Moskou heeft het Westen vorige week een lijst van veiligheidseisen voorgelegd tijdens besprekingen die geen doorbraak hebben opgeleverd.

De westerse landen hebben herhaaldelijk economische sancties opgelegd sinds Russische troepen in 2014 het Oekraïense schiereiland de Krim in beslag namen en annexeerden.

Maar deze maatregelen hebben nauwelijks effect gehad op het Russische beleid, omdat Moskou, de belangrijkste energieleverancier van Europa, erop rekent dat het Westen geen stappen zal ondernemen die ernstig genoeg zijn om de gasexport te verstoren.

Amerikaanse en Europese functionarissen zeggen dat er nog sterke financiële maatregelen zijn die nog niet zijn geprobeerd. Duitsland heeft te kennen gegeven dat het Nord Stream 2, een nieuwe gaspijpleiding uit Rusland die Oekraïne omzeilt, zou kunnen stopzetten als Moskou binnenvalt.

Maar Duitsland zou zich in een "no-win" situatie kunnen bevinden als Rusland Oekraïne binnenvalt, waardoor Berlijns belangrijkste gasleverancier tegenover zijn belangrijkste veiligheidsbondgenoten komt te staan.

Intussen hebben Turkse diplomatieke bronnen donderdag gezegd dat zowel Rusland als Oekraïne open staan voor het idee dat Turkije een rol speelt om de spanningen tussen de twee landen te verminderen, zoals Ankara in november heeft voorgesteld.