Hoewel Marokko het Amazigh heeft erkend als officiële taal, met het kenmerkende schrift op verkeersborden en overheidsgebouwen, wordt het nauwelijks onderwezen op scholen.

Inheemse sprekers vrezen dat de staat met genoegen toekijkt hoe de taal, in het buitenland algemeen bekend als Berbers, wegkwijnt in wat sommige Amazigh-activisten zien als een verraad van de beloften in een nieuwe grondwet die na protesten in 2011 werd bekrachtigd.

"Het Amazigh zou op school moeten worden onderwezen om mensen zoals ik, die het thuis niet hebben geleerd, te helpen zich opnieuw te verbinden met de wortels van de Marokkaanse identiteit," zei Amzil, 36, die het Amazigh als beginner probeert te leren met behulp van internetcursussen.

"Een taal die we niet onderwijzen is een taal die we doden."

Hoewel het Amazigh op sommige scholen wordt onderwezen, is het aantal kinderen dat het leert volgens activisten gedaald van 14% in 2010 tot slechts 9% nu.

Amzil, die voor een handelsbedrijf in Casablanca werkt, heeft haar moeder gevraagd waarom ze thuis alleen Arabisch spraken.

"Ze zei dat we prioriteit moesten geven aan het Arabisch omdat dat de taal was waarin we naar school zouden gaan en ze wilde niet dat onze studies eronder zouden lijden," zei ze.

Haar ervaring is bekend bij veel Marokkaanse gezinnen, omdat mensen de afgelopen decennia het Amazigh sprekende platteland hebben verlaten voor grotere steden waar het plaatselijke dialect van het Arabisch de lingua franca is.

Abdelmalik Yamini, een 34-jarige uit Casablanca wiens wortels in de zuidelijke Zagora-regio liggen, spreekt helemaal geen Amazigh, zei hij. "Wij spraken alleen Arabisch omdat onze grootouders en ouders geen Amazigh met ons spraken," zei hij.

Hoewel de meeste Marokkanen van Amazigh-afkomst zijn, spreekt volgens het nationale bureau voor de statistiek nog maar een kwart van de bevolking de taal.

"Dit percentage bevestigt dat het Amazigh in vijf decennia tweederde van zijn sprekers heeft verloren", aldus Ahmed Assid, mensenrechtenactivist en Amazigh-schrijver.

Zelfs in steden in traditioneel Amazigh-gebied, zoals de zuidelijke havenstad Agadir, wordt het Marokkaans-Arabisch steeds meer gebruikt, aldus antropoloog Afoulay ElKhatir.

PROTESTS

Hoewel verstedelijking en persoonlijk gemak veel van de omschakeling naar het Arabisch hebben veroorzaakt, wijten veel activisten de erosie van het Amazigh ook aan politieke beslissingen.

Hoewel de Amazigh het voortouw hadden genomen in een gewapende strijd voor onafhankelijkheid van Frankrijk, nam de nieuwe onafhankelijke staat in de jaren 1950 het Arabisch aan als hoofdtaal om een postkoloniale natie op te bouwen.

Het Amazigh werd genegeerd door een heersende elite die zichzelf voornamelijk als Arabieren zag en zich liet inspireren door een regionale golf van nationalisme.

Naarmate de economie van Marokko echter de armere regio's achter zich liet, begon de blauwe, groene en gele Amazigh-vlag met een rood symbool, gedragen door een steeds luider wordende beweging, tijdens protesten tegen ongelijkheid te worden gehesen.

Hoewel koning Mohammed VI in 2001 beloofde de taal te bevorderen, speelde de kwestie een rol bij de protesten die in 2011 door de "Arabische Lente" werden geïnspireerd en die de autoriteiten deels tot bedaren brachten door een nieuwe grondwet.

Dat document verankerde het Amazigh als officiële taal, maar een wet voor het gebruik ervan werd pas in 2020 gepubliceerd en het onderwijs in de scholen is achtergebleven.

Amazigh-sprekers hebben een hekel aan de term Berbers, omdat die afkomstig is van de Romeinse beschrijving van hen als barbaren en vervolgens werd toegepast door golven van invallers van Noord-Afrika door de eeuwen heen.

Ilham Bouagal, de enige Amazigh leraar op een school met ongeveer 600 leerlingen in de buurt van Rabat, zei dat ze alleen les gaf aan kinderen tot acht jaar en dat er geen onderwijsboeken in de taal waren.

Hoewel de regering het budget voor steun aan de Amazigh-taal dit jaar met 50% heeft verhoogd tot 300 miljoen dirham (30 miljoen dollar) en beloofd heeft honderden officiële bedienden voor de taal in overheidsdiensten aan te nemen, blijven activisten niet onder de indruk.

"De traagheid waarmee het Amazigh als officiële taal wordt ingevoerd verzwakt het," aldus Imad Meniari, hoofd van AMREC, Marokko's oudste Amazigh vereniging.