De ontmoeting van 12 mei in de Zuid-Afghaanse stad Kandahar tussen de Qatarese premier Mohammed bin Abdulrahman al-Thani en Haibatullah Akhunzada is de eerste ontmoeting die de teruggetrokken Taliban-chef met een buitenlandse leider heeft gehad.

De regering van de Amerikaanse president Joe Biden is op de hoogte gebracht van de gesprekken en "coördineert alle kwesties die door het duo zijn besproken", waaronder het bevorderen van de dialoog met de Taliban, aldus de bron.

De bron, die op voorwaarde van anonimiteit sprak, zei dat Sheikh Mohammed en Haibatullah onder meer de noodzaak om een einde te maken aan het verbod van de Taliban op onderwijs voor meisjes en werkgelegenheid voor vrouwen ter sprake brachten.

De ontmoeting is een diplomatiek succes voor Qatar, dat kritiek heeft geuit op de beperkingen van de Taliban ten aanzien van vrouwen en tegelijkertijd de reeds lang bestaande banden met de islamitische beweging heeft gebruikt om de internationale gemeenschap aan te sporen tot meer betrokkenheid bij Kaboel.

De Verenigde Staten hebben de Taliban aangespoord een einde te maken aan het verbod voor meisjes om naar school te gaan en voor vrouwen om te werken, ook voor VN-agentschappen en humanitaire groepen, om hun bewegingsvrijheid te herstellen en Afghanen van buiten de Taliban-gelederen in de regering op te nemen.

De opmerkingen van de bron suggereerden dat Washington voorstander was van het opvoeren van wat onproductieve gesprekken op lager niveau zijn geweest, in de hoop op een doorbraak die een einde zou kunnen maken aan het enige verbod ter wereld in zijn soort en die de ernstige humanitaire en financiële crisis zou kunnen verlichten waardoor tientallen miljoenen Afghanen honger hebben geleden en werkloos zijn geworden.

Het Witte Huis weigerde commentaar te geven op de gesprekken. Het ministerie van Buitenlandse Zaken en de ambassade van Qatar in Washington hebben niet gereageerd op verzoeken om commentaar.

De Taliban reageerde niet onmiddellijk op een verzoek om commentaar.

VERBOD OP ONDERWIJS EN WERK

De beperkingen op onderwijs en werk voor vrouwen hebben humanitaire hulp belemmerd en zijn belangrijke redenen waarom geen enkel land het bewind van de Taliban heeft erkend sinds zij in augustus 2021 de macht grepen, nadat de door het Westen gesteunde regering instortte toen de laatste door de VS geleide internationale troepen vertrokken na twee decennia van oorlog.

De behandeling van vrouwen en meisjes door de Taliban zou kunnen neerkomen op een misdaad tegen de menselijkheid, volgens een VN-rapport dat in maart werd gepresenteerd tijdens de Mensenrechtenraad in Genève. De Taliban zeggen dat zij de rechten van vrouwen respecteren overeenkomstig hun interpretatie van de islamitische wet en de Afghaanse gebruiken.

Haibatullah, een hardline islamist, heeft weinig bereidheid getoond om compromissen te sluiten over zijn edicten.

Zijn ontmoeting met sjeik Mohammed wijst er echter op dat hij openstaat voor het onderzoeken van mogelijkheden om een einde te maken aan het isolement van Afghanistan en om hulpprogramma's te stimuleren nu het land wegzakt in honger en armoede.

"Het was een zeer positieve ontmoeting", aldus de bron. Haibatullah was "zeer geïnteresseerd" in voortzetting van de dialoog met de internationale gemeenschap.

Maar uiteindelijke erkenning door andere landen van het Taliban-bestuur, waarvan hooggeplaatste leden onder Amerikaanse en internationale sancties blijven, is verre van zeker, gezien hun behandeling van vrouwen en hun slechte staat van dienst op het gebied van de mensenrechten.

Sjeik Mohammed heeft met Haibatullah gesproken over de noodzaak om het verbod op onderwijs en werk voor vrouwen op te heffen, met inbegrip van het verbod voor vrouwen om voor VN-organisaties en andere humanitaire groepen te werken, aldus de bron.

Het Taliban-bestuur belooft sinds januari schriftelijke richtlijnen die hulpgroepen toestaan met vrouwelijk personeel te werken.

De Taliban verboden in maart 2022 meisjes op middelbare scholen en breidden het verbod in december uit tot universiteiten.

Zij zeggen middelbare scholen weer open te stellen voor meisjes wanneer aan "voorwaarden" is voldaan, waaronder het opstellen van een islamitische syllabus.

HUMANITAIRE CRISIS AANPAKKEN

Sjeik Mohammed en Haibatullah bespraken ook inspanningen om de humanitaire crisis in Afghanistan aan te pakken, aldus de bron.

De Verenigde Naties zeggen dat bijna driekwart van de 40 miljoen Afghanen hulp nodig heeft en hebben gewaarschuwd dat de financiering opdroogt.

Sjeik Mohammed, zo zei de bron, besprak met Haibatullah de "voortdurende inspanningen op het terrein" van de Taliban op het gebied van terrorismebestrijding, een kennelijke verwijzing naar het streven van Kaboel om een aan Islamitische Staat gelieerde organisatie te vernietigen.

De belangrijkste ideologische vijand van de Taliban is vooral gevestigd in Oost-Afghanistan, maar heeft het gemunt op minderheden en ambassades in Kaboel.

De VS en hun bondgenoten zeggen dat de Taliban leden van Al Qaeda en de Pakistaanse Taliban herbergen. De Afghaanse Taliban ontkennen dat.

Sjeik Mohammed, die ook de minister van Buitenlandse Zaken van Qatar is, had in Kandahar een openbare ontmoeting met Mullah Hassan Akhund, de eerste minister van de Taliban, op dezelfde dag dat hij de hoogste leider ontmoette. Hij werd vergezeld door het hoofd van de inlichtingendienst van Qatar.

Geen van beide partijen maakte echter de gesprekken met Haibatullah bekend.

Hij verlaat Kandahar bijna nooit, maar is sinds 2016 de belangrijkste religieuze, politieke en militaire leider van de Taliban, die de beweging naar de overwinning op de door het Westen gesteunde regering in Kaboel leidde.

Qatar stond de militanten toe een politiek kantoor te openen in Doha in 2013 en faciliteerde hun besprekingen met Washington die leidden tot de 2020-deal voor de terugtrekking van de door de VS geleide internationale troepenmacht die zij 20 jaar lang bevochten.

Hoewel de kleine Golfmonarchie geen formele diplomatieke banden heeft met Afghanistan, is haar ambassade in Kaboel open en vertegenwoordigt zij de Amerikaanse belangen daar.

Qatar dringt al lang bij de internationale gemeenschap aan op een "routekaart" met stappen voor erkenning van de Taliban, met als argument dat het isoleren van Afghanistan de regionale veiligheid zou kunnen verslechteren.