Onderzoekers hebben donderdag skeletresten beschreven, waaronder een dikke schedel en sterke nekbeenderen van een vroeg lid van de giraffefamilie, Discokeryx xiezhi genaamd, ongeveer zo groot als een groot dikhoornschaap, dat ongeveer 17 miljoen jaar geleden leefde in de streek Xinjiang in het noordwesten van China.

De stevig gebouwde schedel en de sterke halswervels van Discokeryx waren goed aangepast aan de snelle botsingen van kop tot kop, zoals die voorkomen bij de strijd tussen mannetjes van sommige zoogdiersoorten om de vrouwtjes, aldus de onderzoekers. Discokeryx had, zeiden zij, de meest complexe gewrichten tussen de kop en de nek en tussen de afzonderlijke nekbeenderen van alle zoogdieren.

De schedel van Discokeryx werd bekroond door één grote schijfvormige en helmachtige ossiconen, de naam voor de hoornachtige knoppen op de koppen van giraffen.

"Ossiconen dienen, net als hoorns en geweien, gewoonlijk als wapens voor mannetjes die om paren vechten," zei de Chinese Academie van Wetenschappen paleontoloog Shi-Qi Wang, hoofdauteur van de studie die gepubliceerd is in het tijdschrift Science http://www.science.org/doi/10.1126/science.abl8316.

Discokeryx betekent "schijfhoorn," terwijl xiezhi in de Chinese legende verwijst naar een eenhoornig beest.

"Discokeryx heeft extreme morfologieën van de kop en de nek, aangepast aan het kop-stoot-gedrag," zei paleontoloog en studie-coauteur Jin Meng van het American Museum of Natural History in New York.

"De traditionele hypothese voor het aandrijven van de verlenging van de nek van de giraffe is eten - omhoog reiken om boombladeren te pakken. Deze nieuwe vondst toont aan dat, in de giraffefamilie, de leden verschillende dingen doen in hun vroege evolutie. De nieuwe soort vertegenwoordigt een extreem voorbeeld waarbij de nek niet verlengd wordt, maar heel dik wordt om de kracht en de impact van krachtige kopstoten op te vangen," voegde Meng eraan toe.

Een andere hypothese voor de evolutie van de nek van giraffen - een die door de anatomie van Discokeryx wordt gesteund - is dat de verlenging werd aangedreven door gedrag dat werd vertoond in de strijd om partners, zoals het "nekken" dat tegenwoordig bij giraffen wordt gezien, waarbij mannetjes elkaar met geweld met hun nek slaan. Mannetjes met een langere nek winnen deze duels vaak.

"Als een mannetjesgiraffe een kortere nek heeft, dan kan het vrouwtje het paringsverzoek van het mannetje weigeren," zei Wang.

Halsverlenging evolueerde onafhankelijk van elkaar bij verschillende diergroepen die honderden miljoenen jaren teruggaan, waaronder ook zeereptielen zoals Elasmosaurus en Tanystropheus, de verschillende sauropode dinosauriërs waaronder Patagotitan en Mamenchisaurus en zelfs zwanen en ganzen die nu nog leven.

Discokeryx kan, volgens de onderzoekers, een kijkje bieden in de vroege stadia van de nekverlenging van de giraffe, die zich in de loop van miljoenen jaren ontvouwde, hoewel deze soort een andere evolutionaire weg nam, gespecialiseerd in het kopstoten. Discokeryx wordt niet beschouwd als een directe voorouder van de huidige giraffe, maar eerder als een zijtak van de giraffefamilie.

De moderne giraffe, die in Afrika ten zuiden van de Sahara voorkomt, is het langste levende landdier ter wereld, met mannetjes tot 5,5 meter hoog en vrouwtjes tot 4,3 meter hoog. De nek van een giraffe, die ongeveer 1,8 meter lang is, is de langste van alle nog levende dieren, hoewel hij maar zeven nekbeenderen heeft, zoals andere zoogdieren.

Discokeryx bewoonde een open grasland met stukjes bomen en struiken gedurende een tijd die bekend staat als het Mioceen tijdperk. Hij leefde samen met olifanten met schedevormige slagtanden, hoornloze neushoorns, gehoornde varkens, herten met kroonvormige geweien, drietenige paarden en verschillende antilopen. Roofdieren waren onder andere sabeltandkatten, hyena's en een lid van een zoogdiergroep die "hondenberen" genoemd wordt en zo groot was als een ijsbeer.

"Discokeryx at waarschijnlijk grassen," zei Meng.