Bitcoin en zijn economisch model

Het economische model van Bitcoin is ontworpen om de schaarste en waardebehoud van edelmetalen zoals goud na te bootsen. Net zoals de voorraad goud kan toenemen door mijnbouw en industriële processen – die mensen, apparatuur en energie vereisen – worden meer bitcoins gecreëerd via een proces dat mining wordt genoemd.

Maar in plaats van fysiek in de aarde te graven, gebruiken bitcoinminers krachtige computers om complexe wiskundige puzzels op te lossen. Deze ontginners gebruiken hun computers om te concurreren en als eerste een uiterst complexe cryptografische vergelijking op te lossen. Dit digitale extractieproces voegt nieuwe 'blokken' (lees: groepen bitcointransacties) toe aan de blockchain, een openbaar register dat alle transacties vastlegt.

Om ontginners financieel te motiveren om energie te investeren en een nieuw blok aan de blockchain toe te voegen, ontvangen zij een beloning in bitcoin. Deze beloning wordt ongeveer elke vier jaar of na elke 210.000 ontgonnen blokken gehalveerd. De beloning bedroeg 50 bitcoin per blok in 2009 en is sindsdien elke vier jaar afgenomen tot 6,25 bitcoin bij de laatste halvering in 2020. Vier jaar later, in april 2024, zal de beloning dalen naar 3,125 bitcoin per blok. Met andere woorden, de beloning die ontginners ontvangen voor het valideren van transacties en het toevoegen aan de blockchain vermindert met 50 %.

Terugkerend naar de parallel tussen de waarde van bitcoin en een edelmetaal, zijn edelmetalen vaak moeilijker te vinden en te ontginnen na verloop van tijd, wat het aanbod en de prijs beïnvloedt. Op dezelfde manier nemen de ontginningsbeloningen van Bitcoin af, waardoor nieuwe bitcoins op een bepaalde manier schaarser worden. Deze schaarste ligt ten grondslag aan de waardepropositie van Bitcoin, wat theoretisch zou moeten leiden tot een toename of behoud van zijn waarde over tijd, mits de vraag toeneemt of constant blijft.

Hoewel de ontginning van edelmetalen en de ontginning van bitcoirs een aantal conceptuele zaken gemeen hebben, zijn er ook opmerkelijke verschillen.

In tegenstelling tot de goudmijnbouw, waar de ontdekking van nieuwe aders het aanbod op onvoorspelbare wijze kan verhogen, is de uitgifte van bitcoins niet onderhevig aan dergelijke variabiliteit.

Bitcoin werkt volgens een vooraf bepaald en transparant leveringsschema, waardoor de uitgifte onverstoord kan doorgaan ongeacht marktfluctuaties. Het halveringsevenement zorgt ervoor dat het totale aanbod van bitcoins nooit meer dan 21 miljoen zal bedragen, waardoor de bitcoin een deflatoir karakter heeft. In maart 2024 waren ongeveer 19,65 miljoen bitcoins in omloop, wat neerkomt op 93,6 % van de geplande 21 miljoen, waardoor er slechts ongeveer 1,34 miljoen overblijven (6,4 %), die via ontginningsbeloningen worden vrijgegeven.


Aantal bitcoins in omloop (bron: Glassnode)

De aanstaande bitcoinhalvering in april 2024 zal de uitgifte van nieuwe BTC's verminderen, van 900 naar 450 per dag. Het beloningssysteem zal naar verwachting doorgaan tot 2140, wanneer de voorgestelde limiet van 21 miljoen bitcoins theoretisch zal zijn bereikt.

De impact op de bitcoinkoers

Met nog ongeveer 30 dagen te gaan tot het halveringsevenement (Halving Day) zien we onder beleggers al volop speculatie. De halvering is onmiskenbaar een van de belangrijkste gebeurtenissen is in de wereld van digitale activa. Dit mechanisme, dat vastgelegd in het bitcoinprotocol, zou onmiddellijke en langetermijneffecten moeten hebben op het aanbod en de waardering.

Historisch gezien gingen halveringen vooraf aan stijgende markten, wat wijst op een potentiële waardestijging na het evenement.

De vorige halveringsdata waren:

  • 28 november 2012, verlaging naar 25 bitcoin
  • 9 juli 2016, verlaging naar 12,5 bitcoin
  • 11 mei 2020, verlaging naar 6,25 bitcoin
  • De onderstaande grafiek toont de prestaties van bitcoin in de 365 dagen die volgden op het evenement.

Bitcoinprestaties in de 365 dagen na de halvering (bron: Glassnode)

Tijdens de eerste Halving, die de beloning van 50 BTC naar 25 BTC per blok verminderde, was de prestatie in de volgende 365 dagen +7.745 %. De twee volgende Halvings, die de beloning van 25 BTC naar 12,5 BTC en vervolgens van 12,5 BTC naar 6,25 BTC verlaagden, zagen de digitale valuta met ongeveer 370 % stijgen in de 365 dagen erna. Veel marktdeelnemers hopen op vergelijkbare prestaties voor de volgende halvering in april, vooral omdat met de toenemende vraag naar bitcoin-ETF's de impact van de halvering op de markt versterkt zou kunnen worden.

Impact op bitcoinontginners

De halvering verdubbelt effectief de productiekosten van BTC voor ontginners, wat een uitdaging vormt voor hun winstgevendheid. Hoewel transactiekosten die door gebruikers worden betaald een deel van deze kostenstijging kunnen compenseren, vertegenwoordigen ze een meer volatiele inkomstenstroom, wat een element van onvoorspelbaarheid toevoegt aan de inkomsten van ontginners.

Ontginners dragen aanzienlijk bij aan de verkoopdruk op de prijs van bitcoin. Ze ontvangen alle nieuw uitgegeven bitcoins, waarvan ze het grootste deel moeten verkopen om de operationele kosten van hun ontginningsactiviteiten te financieren.

Voor kleine ontginners betekent een vermindering van de beloning een afnemende winstgevendheid. Ontginners die deel uitmaken van een ontginningspool zullen waarschijnlijk kleinere beloningen ontvangen, zelfs als de prijzen stijgen: de beloning wordt gehalveerd maar de koers van de bitcoin zal allicht niet verdubbelen binnen een maand en de huidige winstgevendheid allicht niet blijven gehandhaafd, tenzij er een radicale gebeurtenis op de markt plaatsvindt.

De zwakkere ontginners in het netwerk zullen worden uitgeschakeld en de verkoopdruk zal aanzienlijk verminderen, aangezien ze geen bitcoins meer hoeven te verkopen omdat ze potentieel failliet zullen gaan.

Aan de andere kant, als de minst efficiënte ontginners besluiten hun activiteiten op te schorten vanwege de stijgende kosten, kunnen de overblijvende actieve ontginners hun winstgevendheid daadwerkelijk zien toenemen. Minder concurrentie voor dezelfde blokbeloningen betekent immers een grotere kans om die beloningen binnen te rijven, althans voor ontginners die actief blijven.

Wanneer inefficiënte ontginners er de brui aan geven, neemt de moeilijkheidsgraad van de ontginning af en worden de meest efficiënte ontginners beloond met meer BTC. Zodra de zwakke ontginners uit het netwerk zijn verwijderd, verbeteren de marges voor de overblijvende ontginners, wat ook de verkoopdruk vermindert om de uitgaven te dekken.

Hoewel wij niet precies weten hoe de marktdeelnemers zullen reageren na Halving Day, is het zeer waarschijnlijk dat veel beleggers zich van tevoren zullen positioneren in de hoop dat de prestaties uit het verleden zich bij dit evenement zullen herhalen.