Immigratiebeperkingen en deportaties staan centraal op de agenda van de verkozen president Donald Trump, die maandag terugkeert naar het Witte Huis. Als hij deze plannen doorzet, kunnen de komende twee jaar tot 1 miljoen illegale migranten worden gedeporteerd en kan de bevolkingsgroei in de VS daardoor afnemen.
Ondertussen wordt er in Europa steeds meer gespeculeerd dat een duurzaam staakt-het-vuren tussen Oekraïne en Rusland ertoe zou kunnen leiden dat veel vluchtelingen en migranten die momenteel over Europa verspreid zijn, naar huis gaan.
Meer dan 4,3 miljoen Oekraïners zijn het land ontvlucht sinds de inval van Rusland in 2022, waarvan meer dan 1 miljoen zich alleen al in Duitsland vestigden. Veel Oekraïners kregen in een richtlijn van de Europese Unie uit 2022 wettelijke rechten om in Europa te wonen en te werken. Het vooruitzicht om in ieder geval een aantal van deze werknemers te verliezen, baart sommige Midden-Europese landen nu al zorgen.
Een aanzienlijke daling van het aantal werknemers op dit moment - terwijl de arbeidsmarkten in veel economieën nog steeds warm zijn, ondanks de sterke stijging van de rente op leningen in de afgelopen twee jaar - doet de bezorgdheid herleven dat sommige landen te maken kunnen krijgen met een mogelijk stagflatoire druk op het aanbod.
Het vooruitzicht van een nieuwe opflakkering van de looninflatie is slechts één van de hoofdbrekens voor centrale banken die er anders op gebrand lijken om de renteverhogingen van 2022 en 2023 terug te draaien.
HITTE OP DE ARBEIDSMARKT
De Internationale Arbeidsorganisatie, een agentschap van de V.N., zei op donderdag dat de wereldwijde werkloosheid vorig jaar op een historisch dieptepunt van 5% bleef steken. De organisatie voorspelt dat het percentage in 2025 op dat niveau zal blijven en volgend jaar verder zal dalen naar 4,9%.
De strategen van JP Morgan hebben de vergrijzings- en vruchtbaarheidstrends op langere termijn in kaart gebracht om te illustreren hoe het afnemende arbeidsaanbod hierop van invloed is. Ze merkten op dat de bevolking in de werkende leeftijd in de ontwikkelde economieën als geheel in 2023 een piek van 746 miljoen lijkt te hebben bereikt en volgens de voorspellingen van de V.N. tot 2050 met 47 miljoen zal afnemen.
Dit alles zet de toon voor een jaar waarin Amerikaanse en Europese bedrijven een echo zouden kunnen meemaken van de bezorgdheid over de arbeidsmarkt die ontstond in de nasleep van de pandemie.
De hitte op de Amerikaanse banenmarkt lijkt het afgelopen jaar niet veel te zijn afgenomen.
Hoewel de moeite om personeel aan te nemen op een algemeen niveau lijkt te zijn teruggekeerd naar het niveau van voor de pandemie, blijven de Amerikaanse enquêtes onder kleine bedrijven wijzen op acute personeelstekorten in belangrijke sectoren zoals transport, bouw en productie.
Een vijfde van de kleine bedrijven is van plan om in de komende drie maanden meer mensen aan te nemen, maar bijna 90% van de bedrijven die willen werven, meldt dat er geen of weinig gekwalificeerde sollicitanten zijn. En het aantal bedrijven dat zei dat arbeidskosten hun grootste probleem waren, lag slechts 2 procentpunten onder de uitersten van 2021.
Dit werpt dan weer de schijnwerper op de voorgestelde migratiebeperkingen en deportatieplannen van Trump. Naar schatting 8,3 miljoen Amerikaanse werknemers waren in 2022 nog illegale migranten.
MACRO DRIVER
Migratie was de afgelopen twee jaar een cruciale macro driver en waarschijnlijk een belangrijke reden waarom de Amerikaanse economie een aanzienlijk aantal banen kon blijven creëren zonder een inflatiepiek te genereren.
Het U.S. Congressional Budget Office verhoogde afgelopen februari fors zijn schatting voor netto immigratie tot 2023, waardoor economen hun verwachtingen voor een duurzame loongroei in 2024 moesten herzien.
Deze migratiecijfers zijn sindsdien echter aanzienlijk gedaald, niet in het minst door een asielverbod van de regering van president Joe Biden halverwege het jaar, dat de maandelijkse nettomigratie naar schatting al met een derde heeft verminderd ten opzichte van 2023.
De door Trump voorgestelde deportaties zouden de zaken nog veel verder kunnen aanscherpen, en beleggers beginnen daarom de migratieagenda van Trump als potentieel economisch belangrijker te zien dan zelfs zijn belasting- of tariefbeloften.
Morgan Stanley schat dat de plannen van Trump zouden kunnen leiden tot deportaties van ongeveer 1 miljoen migranten over een tot twee jaar, en een afname van de bevolkingsgroei van 1,2% in 2024 naar 1,0% of minder dit jaar.
Economen van Schroders denken dat "de grotere bedreiging voor de inflatie waarschijnlijk komt van een hardhandig optreden tegen immigratie, samen met massadeportaties, als dit leidt tot tekorten aan arbeidskrachten die uiteindelijk zouden resulteren in hogere lonen en inflatie van diensten."
Het team van Schroders haalt schattingen van het Peterson Institute aan dat massale deportaties 3 procentpunten aan de inflatie kunnen toevoegen, vergeleken met een stijging van 1 punt door een tariefverhoging van 10%. Zij schatten dat een dergelijke aanbodschok de potentiële BBP-groei zou kunnen terugbrengen van meer dan 2% nu tot 1,5%.
En Invesco stelt dat als de deportatie de groei negatief beïnvloedt en een stagflatoire omgeving creëert, "een aanzienlijke beursdaling" het gevolg zou zijn.
De details rond dit debat - inclusief de vraag of de deportaties gedeeltelijk gecompenseerd zullen worden door werkvisa voor geschoolde migranten - zijn talrijk.
Maar migratie en de angst voor een krimpende beroepsbevolking zijn duidelijk een belangrijke macrobeleggingsvariabele geworden die misschien het denken van de markt zou moeten domineren rond de inauguratie van Trump volgende week.
De hier geuite meningen zijn die van de auteur, een columnist voor Reuters.
