WOLFSBURG/LEIPZIG (dpa-AFX) - Mogelijke salarisverlagingen voor ondernemingsraadsleden bij Volkswagen en andere grote ondernemingen zouden niet alleen de topverdieners kunnen treffen, maar ook veel werknemersvertegenwoordigers in de lagere inkomensgroepen. Stemmen uit de bedrijfsomgeving bevestigden dinsdag dat meer details over de gevolgen van een beslissing in hoger beroep van het Federale Hooggerechtshof (BGH) pas kunnen worden gezegd nadat de redenen voor de uitspraak bekend zijn. Het is echter al te voorzien dat er in het geval van een "extreem scenario" sprake zal zijn van een merkbaar salarisverlies - zowel voor hogere als lagere ondernemingsraden.

VW bereidt zich voor op een mogelijke grondige herziening van het interne salarissysteem voor haar 250 personeelsvertegenwoordigers. Concrete details van de argumentatie van het BGH zijn nog nodig. Een werkgroep onderzoekt echter al mogelijke gevolgen.

De kern van de zaak is de "hypothetische" loopbaanontwikkeling van de leden van de ondernemingsraad. Kan het vooruitzicht op meer geavanceerde taken of een functie met meer verantwoordelijkheid een maatstaf zijn voor hoeveel ze verdienen? Of moet er altijd een zogenaamde peergroup gebruikt worden - met vergelijkbare activiteiten als aan het begin van een OR-carrière?

De kwestie, die arbeidsrechtelijk al ingewikkeld is, had in 2021 geleid tot een opzienbarend strafproces bij de regionale rechtbank van Braunschweig. Vier personeelsmanagers van VW worden ervan beschuldigd dat zij volgens het Openbaar Ministerie van 2011 tot 2016 ongepast royale salarissen en bonussen voor hoge ondernemingsraden hebben goedgekeurd. Zo ontving voormalig ondernemingsraadhoofd Bernd Osterloh in sommige jaren meer dan 700.000 euro.

Aangezien de winsten waren verlaagd en de inkomstenbelasting was verlaagd, was de aanklacht vertrouwensbreuk. De rechtbank sprak de beheerders vrij omdat volgens haar interpretatie geen opzettelijk plichtsverzuim kon worden bewezen. Dit besluit is echter onlangs vernietigd: Het voldeed niet aan de wettelijke vereisten, zo oordeelde de 6e Senaat van het Federale Hooggerechtshof twee weken geleden. De beoordeling door de rechtbank van het bewijsmateriaal met betrekking tot de kwestie van de opzet was onvolledig. De hoogste Duitse straf- en civiele rechtbank verwees de zaak dus terug naar Braunschweig.

Als wordt bevestigd dat mogelijke carrièrepaden - ook in de richting van managementachtige taken - niet langer de basis mogen vormen voor de salarisindeling van ondernemingsraadsleden, dan zullen niet alleen de topverdieners rekening moeten houden met kortingen, aldus insiders. Ook zou een deel van de collectief overeengekomen beloning moeten worden geherstructureerd.

In de zes VW-fabrieken in West-Duitsland, met uitzondering van Osnabrück, ontvangt 98 procent van de leden van de ondernemingsraad momenteel een normaal salaris. Vier personen zijn ingedeeld in de salarisschalen van het management. Anderzijds is er "een grote subset van gevallen" waarvoor waarschijnlijk geen verandering nodig is omdat voor hen geen hypothetisch loopbaanplan is opgesteld.

Dat laatste geldt ook voor het hoofd van de groepsondernemingsraad, Daniela Cavallo, die, nadat zij in het voorjaar van 2021 door Osterloh was vervangen, had verklaard dat zij ongeveer 100.000 euro als vast jaarsalaris zou ontvangen - waarbovenop nog een bedrag van vijf cijfers aan bonussen die afhankelijk zijn van zakelijk succes en andere criteria. Deze orde van grootte is de laatste tijd niet veranderd, volgens berichten van dinsdag. Bovendien waren er geen tekenen van aanstaande veranderingen in Cavallo's salaris.

Volgens informatie van het Handelsblatt zijn er 170 ondernemingsraadsleden benaderd die niet met bezuinigingen worden geconfronteerd. Een relatief kleine groep zou daarentegen aanzienlijke verliezen dreigen te lijden. Het bedrijf blijft de situatie onderzoeken en praat met individuele werknemers. Het gaat erom voorbereid te zijn op het geval van "Wat als?". Officieel geldt met het oog op de schriftelijke motivering van het BGH, die nog in behandeling is, nog steeds: "Volkswagen AG zal zich bij deze beslissing aansluiten."

Een centraal probleem in dit alles, zelfs buiten Wolfsburg: de Wet op de ondernemingsraden, die in principe de betaling van werknemersvertegenwoordigers regelt, dateert uit de jaren 1970 - en de voorschriften ervan worden door nogal wat juridische commentatoren als verouderd en wollig beschouwd. Volgens de wet moet altijd worden beoordeeld op welk carrièreniveau iemand zich nu zou bevinden als hij of zij een vergelijkbare functie in het management zou bekleden in plaats van het "ereambt" van ondernemingsraad. Naar de mening van diverse arbeidsrechtdeskundigen ontbreken nog duidelijke richtlijnen over welke vergelijkingsgroepen doorslaggevend zijn bij de indeling van een ervaren OR-lid.

Verschillende oproepen tot wijziging en pogingen tot hervorming door politici hebben tot nu toe geen resultaat opgeleverd. De fundamentele strafrechtelijke beslissing zou nu echter vele andere ondernemingen met soortgelijke praktijken inzake de beloning van ondernemingsraden tot veranderingen kunnen dwingen - ook al zien arbeidsrechters de omgang met deze praktijk vaak wat losser./jap/DP/jha